Otel İşletmelerinde Çalışanların Kişilik Özelliklerinin İşe Adanmışlık Düzeyleri Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: Ek 1, 64 - 75, 09.11.2020

Şule Aydın , Duygu Eren , Mehmet Çontu

Öz

Bu çalışma, turizm işletmelerinde çalışan insanların kişilik özelliklerinin işe adanma düzeylerini etkilediği düşüncesinden yola çıkılarak yapılmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, turizm işletmelerinde çalışanların kişilik özelliklerinin işe adanma düzeylerini etkileyip etkilemediğini, etkiliyorsa hangi yönde etkilediğini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın uygulama aşaması için otel işletmelerinde çalışanlar tercih edilmiştir. Bu kapsamda Kapadokya Bölgesinde yer alan Nevşehir ilinde bulunan otel işletmelerinde çalışanlar üzerine bir araştırma yapılmıştır. Çalışmanın evrenini Nevşehir ilinde bulunan otel işletmelerinin çalışanları oluşturmaktadır. Örneklem ise 4-5 yıldızlı ve butik otel işletmelerinde çalışanlar olarak belirlenmiştir. Anket yöntemiyle elde edilen veriler bilgisayar ortamında analiz edilmiş ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; dışa dönüklük ve deneyime açıklık boyutlarının dinçlik boyutu üzerinde doğrusal ve pozitif yönlü olduğu; uyumluluk, sorumluluk ve nevrotikliğin dinçlik üzerine bir etkisinin olmadığı sonucu ortaya çıkmıştır. Uyumluluk, sorumluluk ve deneyime açıklığın adanma boyutu üzerinde doğrusal ve pozitif yönlü bir etkisinin olduğu, nevrotikliğin ise negatif yönlü bir olduğu tespit edilmekle beraber, dışa dönüklük boyutunun adanma üzerine anlamlı bir etkisinin olmadığı varılan diğer bir sonuçtur. Ayrıca; uyumluluk ve deneyime açıklığın yoğunlaşmayı olumlu, nevrotikliğin ise negatif yönde etkilediği belirlenmiş, dışa dönüklük ve sorumluluğun yoğunlaşma boyutu üzerine anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucu elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında çeşitli öneriler sunulmuştur. Bu çalışmanın sektöre ve yazına katkı sunacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Otel İşletmeleri, Kişilik Özellikleri, İşe Adanmışlık

Teşekkür

Sayın Hocalarım Prof. Dr. Şule AYDIN, Doç. Dr. Duygu EREN ve danışman Hocam Prof. Dr. Sayın Nilüfer ŞAHİN PERÇİN' e değerli katkılarından dolayı çok teşekkür ediyorum.

The Effect of Personality Traits of Employees’ in Hotel Businesses on Levels of Work Engagement

Öz

This study is based on the idea that personality traits of people working in tourism businesses affect their level of work engagement. In this direction, the aim of the study was determined to determine whether the personality traits of employees in tourism enterprises affect their level of work engagement, and if so, in what way. For the implementation phase of the study, employees in hotel businesses were preferred. In this context, a research was conducted on the employees of the hotel establishments in Nevşehir province in the Cappadocia Region. The population of the study consists of the employees of the hotel enterprises in Nevşehir. The sample was determined as employees in 4-5 star and boutique hotel businesses. The data obtained by the survey method were analysed in computer environment and tried to be interpreted. As a result of the analysis made; the dimensions of extraversion and openness to experience are linear and positive on the dimension of vigor; it has emerged that compliance, responsibility, and neuroticism have no effect on vigor. Although it is determined that compliance, responsibility, and openness to experience have a linear and positive effect on the dimension of dedication, neuroticism is found to be a negative one, it is another conclusion that the dimension of extraversion has no significant effect on commitment. Also; it was determined that compatibility and openness to experience affected concentration positively and neuroticism negatively, and it was concluded that extroversion and responsibility did not have a significant effect on the concentration dimension. In the light of the results obtained, various suggestions have been made. It is hoped that this study will contribute to the industry and the literature.

Anahtar Kelimeler

tourism, hotel businesses, personality traits, work engagement

Kaynakça

• Ağaoğlu, O. K. (1992). İşgücünü Verimli Kullanma Tekniklerinin Turizm Sektörüne Uygulanması, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: 457, Ankara.
• Ansari, M. E., Shokoofeh, M.V. & Shirin, M. (2013). An Analysis of Factors Affected on Employees’ Counterproductive Work Behavior: The Moderating Role of Job Burnout and Engagement. Journal of American Science, 9(1), 350-359.
• Atik, Z. B. (2018). Öğretmenlerin İşle Bütünleşme Düzeylerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleri, İş Doyumu ve Öznel İyi Oluşla İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bakker, A. B. & Demerouti, E. (2008). Toward a Model of Work Engagement, Career Development International, 13(3), 209-223.
• Barrick, M. R. & Mount, M. K. (1991). The Big Five Personality Dimentions and Job Performance: A Meta-Analysis, Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
• Barrick, M. R., Michael & Judge, A. T. (2001). Personality and Performance at the Beginning of the New Millenium: What do we know and where do we go next? International Journal of Selection and Assessment, 9(1/2), 9-30.
• Barrick, M. R., Stewart, G. L. & Piotrowski, M. (2002). Personality and Job Performance: Test of the Mediating Effects of Motivation among Sales Representatives, Journal of Applied Psychology, 87(1), 43-51.
• Başoda, A. (2017). İşe Tutkunluk: Kavramsal Açıdan Bir İnceleme, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17, 71-98.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik/Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri, (İ. D. Erguvan Sarıoğlu, Çev.), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Çetin, F. & Basım, H. N. (2013). Örgütte Bireysel Farklılıklar, Örgütsel Davranış. Beta Yayınları, İstanbul.
• Çetin, F., Yeloğlu, H. O. & Basım, H. N. (2015). Psikolojik Dayanıklılığın Açıklanmasında Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Bir Kanonik İlişki Analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• Eroğluer, K. & Kahraman, Ç. A. (2019). Çalışanların Kişilik Özelliklerinin İşe Cezbolma Algıları Üzerine Etkisi: Bir Firma Uygulaması, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), 21-33.
• Forrester, W. R. & Armen, T. (2010). Effects of Personality on Attitudes toward Academic Group Work. American Journal of Business Education, 3(3), 39-46.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Gürlek, M. (2018). Kurumsal Sosyal Sorumluluğun İşe Adanma Üzerindeki Etkisinde Algılanan Dışsal Prestijin ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis: Pearson New İnternational Edition. Essex: Pearson Education Limited.
• Hassan, A. & Forbis, A. (2011). Authentic Leadership, Trust and Work Engagement. International Journal of Human and Social Sciences, 6(3), 164-170.
• John, O. P. & Martinez, V. B. (1998). Los Cinco Grandes Across Cultures and Ethnic Groups: Multitrait Multimethod Analyses of the Big Five in Spanish and English, Journal of Personality and Social Psychology, 75(3), 729-750. Kahn, W. (1990). Psychological Conditions of Personal Engagement and Disengagement at Work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Karapınar, P. B., Camgöz, S. M. & Ergeneli, A. (2013). The Moderating Effects of Big-Five Personality traits in Banking Employees. İktisat İşletme ve Finans, 28(322), 35-60.
• Kim, H. J., Kang, H. S. & Swanger, N. (2009). Burnout and Engagement: A Comparative Analysis Using the Big Five Personality Dimensions. International journal of Hospitality Management, 28, 96-104.
• Komarraju, M., Karau, S. J., Schmeck, R. R. & Avdic, A. (2011). The Big Five Personality Traits, Learning Styles, and Academic Achievement. Personality and Individual Differences, 51(4), 472-477.
• Langelaan, S., Arnold, B. B., Lorenz, J. P. & Van Doornen Wilmar, B. S. (2006). Burnout and Work Engagement: Do İndividual Differences Make a Difference? Personality and Individual Differences, 40, 521-532.
• Macey, W. H. & Schneider, B. (2008). The Meaning of Employee Engagement. Industrial and Organizational Psychology, 1(1), 3-30.
• McCrae, R. R. & Costa, P. T. (2003). Personality in Adulthood: A Five-Factor Theory Perspective. New York: Guilford Press.
• Mccrae. R. R. & Costa, P. T. (1985). Openness to Experience, İçinde, R. Hogan & W. H. Hones, (Eds.), Perspectives in Personality: A Research Annual, (ss.15-50), USA: JAI Press.
• Mete, C. (2006). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile İş Tatminleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mostert, K., & Rothmann, S. (2006). Work-related well-being in the South African Police Service. Journal of Criminal Justice, 34(5), 479-491.
• Mount, M., Remus, I. & Johnson, E. (2006). Relationship of Personality Traits and Counterproductive Work Behaviors: the Mediating Effects of Job Satisfaction. Personnel Psychology, 59, 591-622.
• Nakip, M. (2013). SPSS Uygulamalı - Pazarlama Araştırmalarına Giriş, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Öngöre, Ö. (2015). Hizmet Sektöründe Çalışanların Kişilik Özelliklerine Göre İşle Bütünleşme Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Phan, T. (2007). Predictors of job engagement with extraversiona as the moderating variable. A Thesis Presented to the Faculty of the Department of Psychology San Jose State University, California.
• Schaufeli, W. & Bakker, A. (2004). UWES (Utrecht Work Engagement Scale), Preliminary Manual, Version 1.1, Utrecht University Press, Netherlands.
• Schaufeli, W., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V. & Bakker, A. (2002). The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71-92.
• Sánchez-Cardona, I., Rodriguez-Montalbán, R., Acevedo-Soto, E., Nieves Lugo, K., Torres-Oquendo, F. & Toro Alfonso, J. (2012). Self-Efficacy and Openness to Experience as Antecedent of Study Engagement: An Exploratory Analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 2163-2167.
• Shirom, A. (2010). Feeling Energetic at Work: on Vigor's Antecedents, Work Engagement, A Handbook of Essential Theory and Research, Psychology Press, New York.
• Somer, O., Korkmaz, M. & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanterinin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-36.
• Somer, O. & Goldberg, L. R. (1999). Personality Processes and İndividual Differences. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450.
• Soysal, A. (2008). Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Taraması. Çimento İşveren Dergisi, 1(22), 4-19.
• Sulea, C., Fischmann, G. & Filipescu, R. (2012). Conscientious, Therefore Engaged in Work? Don’t Take It for Granted: the Moderating Role of Workplace Mistreatment. Psihologia Resurselor Umane, 10(2), 23-32.
• Şahinbaş, M. (2018). Pozitif Örgütsel Davranış Yaklaşımıyla İşyeri Arkadaşlığı Ve İşe Adanma İlişkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Taşlıyan, M., Hırlak, B., Çiftçi, G. E. & Fidan, E. (2016). Etik Liderliğin Örgütsel Güven ve İşe Adanmışlık Üzerine Etkisi. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, (ss.2541-2562), 13-15 Ekim, Elazığ.
• Topcu, M. K. (2015). Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Psikolojik Sözleşme Algısının Rolü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi, 4. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Vanam, S. (2009). Job Engagement: Examining the Relationship with Sıtuational and Personal Factors. A Thesis Presented to the Faculty of the Department of Psychology San Jose State University, California.
• Yavan, Ö. (2016). Örgütsel Davranış Düzleminde Adanmışlık, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 278-296.
• Yeh, C. M. (2013). Tourism Involvement, Work Engagement and Job Satisfaction among Frontline Hotel Employees. Annals of Tourism Research, 42, 214-239.