Ekoturizm potansiyeli açısından Doğu Karadeniz Bölgesi’nin değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 125 - 133, 31.12.2020

Fazıl Kaya , Gülsün Yıldırım

Öz

Son yıllarda turistlerin doğa ile daha çok içe içe zaman geçirebileceği, doğal ve kültürel değerlerin korunduğu destinasyonlara yönelik talebinin arttığı bilinmektedir. Doğal alanların ziyaret edilmesi, korunması ve gelecek nesillere aktarımını önde tutan turizm türlerinden biri de ekoturizmdir. Türkiye’de ekoturizm potansiyeli açısından oldukça zengin olan destinasyonlardan Doğu Karadeniz Bölgesi, flora ve fauna çeşitliliği, topoğrafik yapısı, yöresel ve kültürel değerler açısından turistler için çok sayıda çekicilik barındırmaktadır. Bu bağlamda, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin ekoturizm potansiyelini bütüncül bir yaklaşımla ele almak bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup, elde edilen veriler içerik analizine tabii tutulmuştur. Amaçlı örneklem yöntemiyle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan illerin sahip olduğu ekoturizm faaliyet alanları kapsam içine alınmıştır. Araştırmada, ulusal ve uluslararası kitap, makale, konuya ilişkin web sayfası, bildiri, kitap gibi ikincil verilerden yararlanılmıştır. Bu kapsamda, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan illerin, İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri web sayfalarında ekoturizm faaliyetleri analiz edilmiştir. Araştırmada öncelikle literatürde ekoturizm faaliyetleri sınıflandırılması yapılmış, web sayfalarında bu sınıflandırmaya uygun olarak veri taraması yapılmıştır. Elde edilen veriler, ekoturizm türleri başlıklarının altında sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçları, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin ekoturizm açısından oldukça fazla çeşitlilik barındırdığı, doğa yürüyüşü, dağcılık ve yayla turizmi gibi turizm uygulamalarının öne çıktığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekoturizm, Ekoturizm türleri, Doğu Karadeniz Bölgesi

Evaluation of the ecotourism potential of the Eastern Black Sea Region

Öz

In recent years, it is known that the demand of tourist has increased for destinations where they can spend more time with nature and natural and cultural values are preserved. Ecotourism is one of the tourism types that takes the approach of visiting and protecting natural areas as a pioneer. One of the destinations with rich ecotourism potential in Turkey is the Eastern Black Sea Region. The Eastern Black Sea Region attracts tourists with its flora and fauna diversity, topographic structure, and local and cultural values. In this context, the main purpose of this study is to address the ecotourism potential of the Eastern Black Sea Region with a holistic approach. In this study, the basic qualitative method was used, and the eco-tourism activity areas of the provinces of the Eastern Black Sea Region were covered by the purposeful sampling method. In the research, secondary data such as national and international sources, articles, web pages, papers, books were used. In this context, the eco-tourism activities of the provinces in the Eastern Black Sea Region were analyzed on the Provincial Culture and Tourism Directorates web pages. In the research, primarily eco-tourism activities were classified in the literature, and data was scanned in accordance with this classification on web pages. The data obtained are classified under the titles determined as eco-tourism types in the literature. As a result of the research, it was determined that the Eastern Black Sea Region has a wide variety in terms of eco-tourism. It is determined that trekking, mountaineering and tableland tourism are among the prominent eco-tourism activities in the Eastern Black Sea Region.

Anahtar Kelimeler

Ecotourism, Ecotourism Types, Eastern Black Sea Region

Kaynakça

• Akova, İ. (1995). Akarsu Turizmi. Türk Coğrafya Dergisi, 30, 393-407.
• Altaş, N. T., Çavuş, A. & Zaman, N. (2015). Türkiye'nin Kış Turizmi Koridorunda Yeni Bir Kış Turizm Merkezi: Konaklı, Marmara Coğrafya Dergisi, 32(2), 345-365.
• Ardahan, F. (2012). Doğa Yürüyüşü Yapanların Yaşam Doyum Düzeyleri ile Duygusal Zeka ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Mediterranean Journal of Humanities, 1(2),11-19.
• Arslan, Y. (2005). Erdek ve Çevresinin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 29-53.
• Batman, Z.P. & Demirel, Ö. (2015). Altındere Vadisi Meryemana Deresi Güzergahında Doğa Temelli Turizm Etkinliği: Yamaş Paraşütü, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(11), 13-26.
• Belber, B.G. & Erdoğan, Y. (2019). Çekirdek Kapadokya Bölgesinde Atlı Doğa Yürüyüşü Faaliyetlerine Katılan Turistik Tüketicilerin Profilini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, Business& Management Studies: An Internaitonal Journal, 7(4) 1155-1172.
• Bozok, D., & Özdemir Yılmaz , G. (2011). Eko-Turizm. İçinde, N. Hacıoğlu & C. Avcıkurt (Ed), Turistik Ürün Çeşitlendirilmesi, ss. 111-137. Nobel Yayınevi, Ankara.
• Ceballos-Lascurain , H. (1996). Tourism, Ecotourism and Protected Areas: The State of Naturebased Tourism Around the World and Guidelines for Its Development. IUCN: The World Conservation Union. Cambridge, UK.
• Cobbinah, P.B. (2015). Contextualising the Meaning of Ecotourism. Tourism Management Perspectives, 16, 179-189.
• Demiroğlu, C. (2014). Kış Turizmi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Erdoğan, N. & Erdoğan, İ. (2005). Ekoturizm Betimleriyle İletilenlerin Doğası, Gazi Üniversitesi İletişim Dergisi , 20(1), 55-82.
• Gültekin, Y.S. & Girti Gültekin, P. (2012). Kabatepe Orman Kampı- Karavan ve Çadırlı Kamp Alanının Rekreasyonel Değerinin Korunması ve Geliştirilmesine İlişkin Öneriler, I.Rekreasyon Araştırmalar Kongresi, 12-15 Nisan 2012, ss. 353-363, Antalya.
• Hetzer, W. (1965). Environment, Tourism and Culture, Island Press, Washington DC.
• Kahraman, N. & Türkay, O. (2013). Turizm ve Çevre, Detay Yayıncılık, Washington, DC.
• Kaya, F. (2019). Gümüşhane İlinde Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Yayla Turizmi. İçinde, H. Zeybek & İ. Çalık (Ed), Gümüşhane'de Sürdürülebilir Turizm, ss. 53-73. Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
• Kaya, F., Yozcu, S. & Çetin, G. (2019). Görsel Mağaracılık Deneyimine Yönelik bir Araştırma: Karaca Mağarası . International West Asia Congress of Tourism Research, 26-29 Eylül 2019, ss. 276-284, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Turizm Fakültesi, Van.
• Kültürportalı. (Mayıs 2020). Türkiye Kültür Portalı. Turizm Aktiviteleri: Off Road-Düzce: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/duzce/TurizmAktiviteleri/kocayayla-ve-dariyer-yorukler-yaylasi-kamp-ve-off-road-oyunlari, Erişim Tarihi: 20.05.2020.
• Orhan, T. & Karahan, F. (2010). Uzundere İlçesi ve Yakın Çevresinin Ekoturizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi , 11(1), 27-42.
• Özhancı, E. & Yılmaz, H. (2013). Değişik Peyzaj Karakterleri Barındıran Dağların, Foto Safari Amaçlı Görsel Peyzaj Analizi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(1), 83-89.
• Page, S. & Dowling, R. (2002). Ecotourism. Pearson Education Limited Harlow, Essex.
• Polat, A.T. (2006). Karapınar İlçesi ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin Ekoturizm Kullanımları Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Polat, A. T. & Önder , S. (2006). Karapınar İlçesi ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin Ekoturizm Kullanımları Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(40,) 52-63.
• Sağlık, A., Sağlık, E. & Kelkit, A. (2014). Bisiklet Turizmi Açısından Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nın İncelenmesi, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4(1), 84-90.
• Sayılan, H. (2008). Endemik Bir Bitki Türü Olan Muş Lalesi'nin (Tulipa Sintenisii Baker) Botanik Turizmi (Bitki Gözlemciliği) Amaçlı Değerlendirilmesi, Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 16-17 Ekim 2008, ss.473-483, Ankara.
• Sevindi, C. (2013). Ekoturizm ve Kuş Gözlemciliği Açısından Kuyucuk Gölü Kuş Cenneti (Arpaçay-Kars), Türk Coğrafya Dergisi, 61, 63-76.
• Somuncu, M. (2004). Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkiliem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(1), 1-21.
• Somuncu, M., Kaya, N.Ç., Akpınar, N., Kurum, E. & Eceral, T.Ö. (2012). Doğu Karadeniz Bölgesi Yaylalarında Çevresel Değişim. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Şafak, İ. (2003). Türkiye'deki Av Turizmi Uygulamalarının Özel Avlak İşletmelerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 133-148.
• Şahin, İ.F. (2009). Erzincan İli'nin Turizm Potansiyeli ve İldeki Ekoturizm Uygulamaları, Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 69-88.
• Taş, S. (2020). Ekoturizm.İçinde, Rahman R. Temizkan, D. Cankül & F. Gökçe (Ed). Alternatif Turizm (Turizmin 41 Türü), ss. 89-98. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Tetik, N. (2012). Turist Rehberlerinin Ekoturizm Alanındaki Yeterlilikleri: Doğu Karadeniz Örneği, Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Topay, M. & Koçan , N. (2009). Kamping/Çadırlı Kamp İçin Alan Seçim Kriterlerinin Belirlenmesi ve Bartın-Uluyayla'da Örnek Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 116-128.
• Turoğlu, H. & Özdemir, H. (2005). Bartın İlinin Ekoturizm Potansiyelinin Belirlenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 10(13), 97-116.
• Tükeltürk, Ş.A. & Yılmaz, İ.A. (2013). Ekoturizm. İçinde, Ş.A. Tükeltürk & M. Boz (Ed), Turizmde Güncel Konu ve Eğilimler, ss. 2-29. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Usta, Ö. (2008). Turizm: Genel ve Yapısal Yaklaşım, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yükselen, C. (2003). Pazarlama Araştırmaları, Detay Yayıncılık, Ankara.