Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ve Türkiye

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 71 - 90, 31.07.2022

Şükrü Bardakçı , Sema Oğlak

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitliği anlayışı ülkelerin kültür, gelenek ve inançlara göre farklılık göstermektedir. Bu farklılıklar zamanla kadın ve erkek arasında sosyal sorunlar yaratmakta ve eşitsizlikleri beraberinde getirmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle kadınların okullaşma, eğitim, çalışma yaşamı ve siyasi hayata katılımları daha düşük düzeyde kalmaktadır. Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi, kadınlar ve erkekler arasında sağlık, eğitim, ekonomi ve politika alanlarındaki farklılıkların izlenmesinde bir pusula işlevi görmektedir. Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi; sağlık, ekonomiye katılım, eğitim ve siyasi güçlenme gibi temel göstergelere göre ülkelerin cinsiyete dayalı eşitsizliklerinin ne yönde olduğunu ve yıllar içerisindeki değişimin ne yönde değiştiğinin daha iyi anlaşılmasına olanak sağlayan önemli bir göstergedir. Çalışmanın amacı, Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği 2021 Raporu verilerini kullanılarak Türkiye ile diğer seçilmiş bazı ülkelerin sonuçlarının değerlendirilmesidir. Elde edilen verilere göre, Türkiye’nin küresel anlamda toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en yüksek olduğu ülkeler arasında olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksi, eğitim, işgücüne katılım, siyasi güçlenme, Türkiye

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Gender Gap Index and Turkey

Öz

Gender equality is based on countries culture, traditions and beliefs diversity. These differences create social problems between men and women over time and bring about inequalities. For gender inequality, their participation in educational attainment, education, labour force and political empowerment remains at lower levels. The global gender gap index functions as a compass in monitoring the differences between women and men in health, survival, economy and politics. The global gender gap index is an indicator that helps better understand what the gender gap are and changes within years, by health, economic empowerment and labor market key indicators. The aim of the study is to evaluate Turkey and other developed and emerging countries within the framework of the countries considered in the global gender gap index. According to the index results obtained, it is seen that Turkey is in the countries with the lowest global gender equality.

Anahtar Kelimeler

Global gender gap index, educational attainment, labour force participation and political empowerment, Turkey

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• 1. Akıncı Çötok, N. (2015). Toplumsal Cinsiyet Rolü Dahilinde Kadına Şiddet Olgusuna Karşı Kadın Algısı, International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3), 778-790.
• 2. Akkaş, İ. (2019). Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı, Ekev Akademi Dergisi, 97-118.
• 3. Alper, Y. ve Tokol, A. (2014). Sosyal Politika. Bursa: Dora Yayıncılık.
• 4. Aşkın, E. Ö. (2015). Kadınların İşgücü Piyasasındaki Konumlarını Etkileyen Faktörler, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1), 43-66.
• 5. Berktay, F. (2006). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• 6. Can, C. (2019). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Bölgesel Karşılaştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 7. Ceylan Ataman, B. (2019). Küresel Ekonomide Cinsiyete Dayalı Ücret Eşitsizliği: Nedenler ve Önlemler, Ceylan Ataman, B. ve Taşkıran, G. (Ed.), Recent Evaluatios on Humanities and Social Sciences, 5-200.
• 8. Dedeoğlu, S. (2000), Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye'de Aile ve Kadın Emeği. Toplum ve Bilim Dergisi, 86(3), 139-170.
• 9. Demirbilek, H. ve Şener, Ü. (2014). 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Karnesi. TEPAV.
• 10. Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
• 11. Durgun C., ve Oğuz Gök G. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Bağlamında BRICS ve G7 Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 20-32.
• 12. Eroğlu F. (2012). Yakın Dönem Anayasalarında Toplumsal Cinsiyet ve Kadın-Erkek Eşitliği ile İlgili Düzenlemeler Arjantin, Güney Afrika, Kenya, Kolombiya, Paraguay, Ruanda, Uganda. TBMM Araştırma Merkezi. Ankara.
• 13. Eroğlu, F. ve İrdem, Ş. (2016). Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı ve Yönetim Kademelerindeki Yansımaları. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 3(2), 11-35.
• 14. Euronews. (2021). https://tr.euronews.com/2021/09/26/izlanda-da-kad-nlar-n-secim-zaferi-parlamentoda-ilk-defa-kad-n-milletvekili-say-s-erkekler (Erişim Tarihi: 23.10.2021).
• 15. European Institute for Gender Equality (EIGE). (2020). Gender Equality indices in the Western Balkans and Turkey. https://eige.europa.eu/gender-equality-indices-western-balkans-and-turkey
• 16. Gürhan, N. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve Din. E-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, (4), 58-80.
• 17. İçli, G. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Küreselleşme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 133-143.
• 18. İleri, H., Seçer, B. ve Ertaş H. (2016). Sağlık Politikası Kavramı ve Türkiye’de Sağlık Politikalarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 176-186.
• 19. Kavas Urul, A. (2016). 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Karnesi. TEPAV. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1458142029-8.81_Ilin_Toplumsal_Cinsiyet_Esitligi_Karnesi.pdf
• 20. Kılıç, D. ve Öztürk S. (2014). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• 21. Luxemburg Development Cooperation Agency [Luxdev] (2020). Gender Equality in Lao PDR. https://luxdev.lu/files/documents/Genre_LAO_vF.pdf
• 22. Nezami, F. (2019). Toplumsal Cinsiyet ve Siyaset: Kamusal ve Özel Alan Ayrımında Afganistan’da Kadın. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• 23. OECD Gender Index (2019). Gender Index LaoPDR. https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/ LA.pdf
• 24. Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33), 93-112.
• 25. Polat, S. (2018). Bir Eşitsizlik Nosyonu Olarak Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Akraba Evliliğinde Kadının Konumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi 2. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkileri Kongresi Tam Metin Kitabı, 255-256, Trabzon.
• 26. Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• 27. Sezer, Ş. (2020). Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçlarının Gerçekleşme Düzeyi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(24), 2271-2296.
• 28. Stoller, R. J. (1968). Sex and Gender. London: Hogarth Press.
• 29. Taş, U. ve Yenilmez, F. (2007). Türkiye’de Eğitimin Kalkınma Üzerindeki Rolü ve Eğitim Yatırımlarının Geri Dönüş Oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 155-186.
• 30. The World Economic Forum (WEF). (2020). Global Gender Gap Report 2020. Erişim Tarihi: 09.05.2021, https://www.weforum.org/reports/gender-gap-2020-report-100-years-pay-equality
• 31. The World Economic Forum (WEF). (2021). Global Gender Gap Report 2021. Erişim Tarihi: 11.05.2021, https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-report-2021
• 32. TUİK (2021). Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2020. Sayı: 37209. 18 Şubat 2021. Erişim: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Memnuniyeti-Arastirmasi-2020-37209
• 33. Turgut, A.Ş. (2019). Türkiye’deki Gelir Eşitsizliğinin Toplumsal Cinsiyet, Kadının İstihdamı Ve Kadın Yoksulluğu Açısından Değerlendirilmesi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38 (2), 315-329.
• 34. Ulutürk-Akman, S. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Toplumsal Baskı: Türkiye İstatistik Kurumu Yaşam Memnuniyeti Araştırması Üzerine Analizler. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, 35.
• 35. United Nations Population Fund (UNFPA Türkiye.) (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği. https://turkey.unfpa.org/tr/topics/toplumsal-cinsiyet-eşitliği
• 36. Utma, S. (2019). Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 11(1), 44-58.
• 37. Wionews (27 September, 2021. Iceland: Recount reverses landmark victory for gender equality.https://www.wionews.com/world/iceland-recount-reverses-landmark-victory-for-gender-equality-416296