Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Psikolojik Test Uygulama Süreçleri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 48, 0 - 0, 03.10.2017

Bengü Börkan , Gizem Öztemür Osman Yılmaz Şeyda Çetintaş Betül Gülcan Merve Özcan

Öz

Eğitim ve psikoloji alanındaki ölçme ve test uygulamalarıyla ilgilenen uluslararası kuruluşlardan biri olan Uluslararası Test Komisyonu (ITC) ‘Test Kullanım Kılavuzu’ adında bir kılavuz hazırlamıştır. Bu kılavuzda, eğitim ve psikoloji alanındaki ölçme ve değerlendirmede dikkat edilmesi gereken ilkeler “etik test kullanımı konusunda sorumluluk almak” ve “test kullanımı konusunda iyi uygulamaları takip etmek” olmak üzere ele alınmıştır. Bu nitel araştırmada, Türkiye’deki Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) çalışan psikolojik danışmanların test uygulamalarına yönelik deneyimlerinin keşfedilmesi ve elde edilen bulguların ITC’nin kılavuzu çerçevesinde ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu çalışmada test uygulama süreçleri, test öncesi ortam ve bireyle yapılan hazırlıklar, test uygulaması, test sonuçlarının yorumlanması ve paylaşımı, farklı gruplarla çalışma ve profesyonel yardım, gelişim ve etik uygulamalar olmak üzere altı ana tema ele alınmıştır. RAM’da çalışan 20 psikolojik danışmanla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve toplanan nicel veriler yönlendirilmiş içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlara göre, psikolojik danışmanlar çoğunlukla zeka (IQ) testleri uygulamaktadırlar ve uygulamalarındaki farklılıklar oldukça göze çarpmaktadır. Bazı katılımcıların ise ITC kılavuzunda belirtilen iyi uygulamaları, koşullar el verdiğince yerine getirdikleri tespit edilmiştir. Test kullanıcılarını iyi uygulamaların dışına iten etmenler, test uygulama ortamlarının fiziksel yetersizliği, test eğitimlerinin niteliksizliği ve etik prensiplerin benimsenmemesi olarak üç temel başlık altında ele alınabilir. İyi uygulamalara engel olan etmenlerin ortadan kaldırılması ve iyi uygulamaların benimsenip yaygınlaştırılması için çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik ve Araştırma Merkezleri, Testler, Uluslararası Test Komisyonu, ITC Kılavuz, İyi uygulamalar

Kaynakça

• AERA. (1999). Standards for educational and psychological testing. Washington, DC: American Educational Research Association.
• Akbulut, S., Ak, İ. S., Özgül, H. ve Uslu, E. (2015). Mevzuattan uygulamaya engelli hakları izleme raporu 2014. İstanbul: TOHAD Yayınları.
• American Psychological Association. (2010). 2010 amendments to the 2002 “Ethical Principles of Psychologists and Code of Conduct.” American Psychologist, 65, 493.
• Avcıoğlu, H. (2012). Rehberlik ve Araştırma Merkez (RAM) müdürlerinin tanılama, yerleştirme-izleme, Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) geliştirme ve kaynaştırma uygulamasında karşılaşılan sorunlara ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2009-2031.
• Burns, M. K., Parker, D. C. ve Jacob, S. (2013). Legal issues in school psychological assessments. APA Handbook of Testing and Assessment in Psychology.
• Dailor, A. N. ve Jacob, S. (2011). Ethically challenging situations reported by school psychologists: Implications for training. Psychology in the Schools, 48(6), 619-631.
• Foxcroft, C. D. (2011). Ethical issues related to psychological testing in Africa: What I have learned (So far). Online Readings in Psychology and Culture, 2(2). doi:10.9707/2307-0919.1022.
• Gregory, J. R. (2015). Psychological testing: History, principles and applictions (7. bs). Pearson Education. Güven, Y. ve Balat, G. U. (2006). Kaynaştırma uygulamalarına ilişkin rehber öğretmenler ve rehberlik araştırma merkezi çalışanlarının görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 24, 95-108.
• Groth-Marnat, G. (2003). Handbook of psychological assessment (4. bs.). New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Hambleton, R. K. (1994). Guidelines for adapting educational or psychological tests: A progress report. Bulletin of the International Test Commission, 10, 229-244.
• Hickey G. ve Kipping, C. (1996). A multi-stage approach to the coding of data from open-ended questions. Nurse Researcher, 4(1), 81-91.
• Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288.
• International Test Commission. (2001). International guidelines for test use. International Journal of Testing, 1(2), 93-114.
• Jacob-Timm, S. (1999). Ethically challenging situations encountered by school psychologists. Psychology in the Schools, 36(3), 205-217.
• Jacob-Timm, S. ve Hartshorne, T. S. (1998). Ethics and law for school psychologists (3. bs.). New York: Wiley. Karasu, N. (2014). Guidance and research centers of Turkey: From the perspective of parents. European Journal of Special Needs Education, 29(3), 358-369.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 01-13.
• Knauss, L. K. (2001). Ethical issues in psychological assessment in school settings. Journal of Personality Assessment, 77(2), 231-241.
• Leach, M. M. ve Oakland, T. (2007). Ethics standards impacting test development and use: A review of 31 ethics codes impacting practices in 35 countries. International Journal of Testing, 7(1), 71-88
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. USA: SAGE Publications, Inc.
• Lindén, E. ve Rådeström, J. (2008). Ethical dilemmas among psychologists in Sweden and South Africa. http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:liu:diva-15386 adresinden erişildi.
• Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2). http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1089 adresinden erişildi.
• Mendes, S. A., Nascimento, I. M., Abreu-Lima, I. M. ve Almeida, L. S. (2016). A study of the ethical dilemmas experienced by school psychologists in Portugal. Ethics & Behavior, 26(5), 395-414.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2001). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, 2524.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: MEB Yayınevi.
• Oakland, T., Poortinga, Y., Schlegel, J., ve Hambleton, R. (2001). International Test Commission: Its history, current status, and future directions. International Journal of Testing, 1(1), 3-32
• Özak, H., Vural, M. ve Avcıoğlu, H. (2008). Rehberlik araştırma merkezi müdürlerinin gönderme tanılama yerleştirme izleme ve değerlendirmeye ilişkin görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 189-205.
• Pope, K. S. ve Vetter, V. A. (1992). Ethical dilemmas encountered by members of the American Psychological Association: A national survey. American Psychologist, 47(3), 397.
• Potter, W. J. ve Levine-Donnerstein, D. (1999). Rethinking validity and reliability in content analysis. Journal of Applied Communication Research, 27(3), 258-284. doi:10.1080/00909889909365539
• Sart, Z. H., Barış, S., Sarıışık, Y. ve Düşkün, Y. (2016). Engeli olan çocukların Türkiye’de eğitime erişimi: Durum analizi ve öneriler. İstanbul: ERG.
• Sattler, J. M. ve Hoge, R. D. (2006). Assessment of children behavioral, social, and clinical foundations (5. bs.). Sattler, San Diego.
• Schmeiser, C. B. (1995). Ethics in Assessment. Eric in digest. http://www. counseling.org/Resources/Library/ERIC%20Digests/95-23.pdf adresinden erişildi.
• Sivis-Cetinkaya, R. (2015). Ethical dilemmas of Turkish counsellors: A critical incidents study. British Journal of Guidance & Counselling, 43(4), 476-491.
• Thorndike, R. M. ve Thorndike, C. (2010). Measurement and evalaution in psychology and education. Boston, MA: Pearson Education.
• Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (2006). Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar. Ankara: Türk PDR-Der.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, M., Yıldırım, K., Ates, S. ve Rasinski, T. (2012). Perceptions of Turkish parents with children identified as dyslexic about the problems that they and their children experience. Reading Psychology, 33(5), 399-422.