Liselerde Görev Yapan Öğretmen ve İdarecilerin, Psikolojik Danışmanların Nöbet Tutmasının Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Üzerindeki Etkisine İlişkin Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 55, 1179 - 1211, 27.12.2019

Sercan Özaydın Samet Şahin , Diğdem Müge Siyez

Öz

Bu araştırmanın amacı, liselerde görev yapan idarecilerin ve branş öğretmenlerinin, psikolojik
danışmanların nöbet tutmasının okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri üzerindeki etkilerine ilişkin
görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmanın amacı doğrultusunda idareci ve branş öğretmenlerinin konuya
ilişkin genel değerlendirmelerinin yanında nöbet tutan psikolojik danışmanın ulaşılabilirliği, verimliliği ve
öğrenci ile iletişiminin nöbet görevinden nasıl etkilendiğine dair görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır.
Betimleyici durum çalışmasının kullanıldığı bu nitel araştırmada veriler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği
ile liselerde görev yapan 3 okul müdürü, 7 müdür yardımcısı ve 25 branş öğretmeninden elde edilmiştir.
Katılımcılardan elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda
katılımcılar, psikolojik danışmanların nöbet tutmasının öğrencinin psikolojik danışmana ulaşmasını
güçleştirdiğini, öğrenci ve psikolojik danışman arasındaki ilişkinin bu durumdan olumsuz etkilendiğini, nöbet
tutarken sunulmakta olan diğer PDR hizmetlerine ilişkin verimin düştüğünü belirtmiştirler. Sonuç olarak,
psikolojik danışmanların nöbet tutmasının okul PDR hizmetleri üzerinde olumsuz etkileri olacağı görüşü
büyük oranda okul idarecileri ve öğretmenler tarafından da paylaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, İdareci, Psikolojik Danışman, Nöbet Algısı, Nitel Araştırma

Kaynakça

• Arastaman, G., Öztürk-Fidan, İ. ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/586937
• Aydın, B. (Ed.). (2017). Rehberlik (7. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Camadan, F. ve Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin rehber öğretmene (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1371-1392. Erişim adresi: https://trdizin.gov.tr/publication/show/pdf/paper/TVRRM01EUXhNUT09
• Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211. Erişim adresi: http://turkpdrdergisi.com/index.php/pdr/article/view/83/82
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed. M. Bütün, S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Orijinal yayın tarihi, 1994).
• Çokamay, G., Kapçı, E. G. ve Sever, M. (2017). Okul ruh sağlığı hizmetlerinde yaşanan sorunlar: Psikolojik danışmanların görüşleri. Elementary Education Online, 16(4), 1395- 1406. Erişim adresi: http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/2587
• Demir, M. (2010). Sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik anlayışları ve rehberliğe yönelik tutumları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Deniz, M. E. ve Erözkan, A. (Ed.). (2018). Psikolojik danışma ve rehberlik (11. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dinçer, A. (2017). “Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğine” Yönelik İtirazlar Değerlendirilmelidir. Erişim adresi: http://www.egitimajansi.com/alaaddin-dincer/rehberlik-hizmetleriyonetmeligine-yonelik-itirazlar-degerlendirilmelidir-kose-yazisi-1146y.html
• Doğan, S. (1993, Eylül). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik kimliği: Gelişmeler ve sorunlar. II. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, S. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri okullarda disiplin işleri ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Öğretmen Dünyası Dergisi, 16(184), 14-16.
• Doğan, S. (1999, Eylül). Okul psikolojik danışmanları için yeni ve pratik bir yaklaşım: Çözüm-Odaklı kısa süreli psikolojik danışma. V. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, S. (2001, Eylül). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik nasıl yapılandırılabilir?. VI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Dost, M. T. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 389-407. Erişim adresi: https://acikerisim.mehmetakif.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11672/206/473-2657- 1-PB.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Gümüş, A. E. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının rollerine ilişkin okul yöneticilerinin algıları: Bir karma yöntem araştırması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 151-168. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/461209
• Günay, G. ve Özbilen, F. M. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin okul nöbet görevleri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 64-78. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/161069
• Gündüz, B., İnandı, Y. ve Tunç, B. (2014). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri: Betimsel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 19-31. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/698043
• Güven, M. (2009). Milli Eğitim bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179. Erişim adresi: http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt2/sayi9pdf/guven_mehmet.pdf
• Karaca, R. Ve İkiz, E. (2010). Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Çağdaş Bir Anlayış (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, İ. H. ve Polat, M. (2013). Okul yöneticilerinin rehberlik hizmetlerine bakış açıları üzerine okul rehber öğretmenlerinin görüşleri. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 105-123. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/articlefile/20439
• Karataş, K. ve Kaya, İ. (2015). An investigation of the perceptions of school administrators towards the roles and duties of school counselors. Eurasian Journal of Educational Research, 61, 181-198. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/318867
• Karataş, Z. ve Baltacı, H. Ş. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 427-460. Erişim adresi: http://kefad.ahievran.edu.tr/Kefad/ArchiveIssues/PDF/e8cf6b48-9a52-e711-80ef00224d68272d
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis (2nd ed). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
• Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. (2001, Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 24376). Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/04/20010417.htm
• Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. (2017, 10 Kasım). Resmi Gazete (Sayı: 30236). Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/10113305_yeni_rehbrlk_yon.pdf
• Nazlı, S. (2008). Öğretmenlerin değişen rehberlik hizmetlerini ve kendi rollerini algılamaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 11-25. Erişim adresi: http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c11s20/makale/c11s20m2.pdf
• Owen, F. K. ve Owen, D. W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 207-221. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/auebfd/issue/38394/445273
• Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 8-22. Erişim adresi: http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c11s19/makale/c11s19m2.pdf
• Paker, T. (2015). Durum çalışması. İçinde F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Eds.). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. (ss. 119-134). Ankara: Anı yayıncılık.
• Parmaksız, İ. ve Gök, A. (2018). Okul psikolojik danışmanların psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları güçlükler. Mehmet Aktif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 247-265. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/485874
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Seggie, F. N. ve Yıldırmış, M. (2015). Nitel araştırmaların desenlenmesi. İçinde F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Eds.). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. (ss. 23-35). Ankara: Anı yayıncılık.
• Selen, N. (2008). Liselerdeki psikolojik danışma ve rehberlik servislerinin algılanan etkililiğinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://library.ihu.edu.tr/tr/erisim-ve-yardim/apa_tr/
• Sklare, G. B. (2010). Okul danışmanları için çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma. (D. M. Siyez, çev.) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şahin-Baltacı, H. (2018). Okulda kişilerarası ilişkiler ve iletişim. İçinde A. Kaya (Ed.). İnsan ilişkileri ve iletişim. (ss. 287-308). Ankara: Pegem Akademi.
• Şahin, F. Y. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26. Erişim adresi: https://j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/491/310
• Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Derneği Samsun Şubesi. (2019). Rehberlik Personeli Nöbet Eylem Kararları. Erişim adresi: https://samsunpdr.org/rehberlik-personelinobet-eylemi-kararlari/
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: Yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-213. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/509289
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.