TÜRKİYE'DE HANE HALKI TÜKETİM HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 309 - 326, 09.08.2017

Serdar Erdoğan Hüseyin Erdaş Arzu Erdoğan

Öz

Tüketim
fonksiyonunun en önemli belirleyicisi milli gelir olmakla birlikte, bu
çalışmada tüketimle ilgili teorik çerçeve genişletilmeye çalışılmıştır.
Türkiye’ye yönelik 1980-2015 dönemi için çok değişkenli tüketim fonksiyonu
kurularak regresyon analizi yapılmıştır. Analizde tüketimin belirleyicileri
olarak milli gelir, enflasyon, tasarruf ve ithalat değişkenleri yer almıştır.
Ayrıca çalışmada ARDL Hata Düzeltme Modeli analizine yer verilmiştir. Regresyon
analizi sonucuna göre, milli gelirle tüketim arasında pozitif bir ilişki tespit
edilmişken, enflasyon ve tasarruflar ile tüketim arasında ise negatif yönlü
ilişki bulunmuştur. İthalat ise bu çalışmada anlamsız sonuç vermiştir.
Çalışmada ARDL modeli tahmin sonucuna göre ise, kısa dönemli sapmaların uzun dönemde
dengeye kavuşabileceği sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Tüketim Fonksiyonu, Regresyon, ARDL Hata Düzeltme Modeli

Kaynakça

• Altunöz, Utku, “Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye İçin Gelir Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi”, International Conference on Euroasin Economies, Makedonya, 2014
• Bocutoğlu, Ersan, Makro İktisat Teorileri ve Politikalar, Murathan Yayınevi, Trabzon, 2009.
• Çağlayan, Ebru, “Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı:1, 423-438.,2006.
• Demiral, Mehmet, “Türkiye Ekonomisi İçin Tüketim Fonksiyonu Tahmini (1980 - 2005)”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 2, 349-366, 2007.
• Duasa, Jarita,“Determinants of Malaysian Trade Balance: An ARDL Bound Testing Approach”, Journal of Economic Cooperation. 28.3, 21-40., 2007
• Gujarati, Damodar N., Basic Econometrics, 4.b., The McGraw-Hill/Irwin Companies, New York ,2003.
• Güreşçi Pehlivan, Gülçin ve Utkulu, Utku, “Türkiye'nin Tüketim Fonksiyonu: Parçalı Hata Düzeltme Modeli Bulguları”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı:7, 39-65, 2007
• Güriş, Selahattin ve Çağlayan, Ebru, Ekonometri Temel Kavramlar. 1.Baskı, Der Yayınevi, İstanbul, 2000.
• Güriş, Selahattin, Çağlayan, Ebru, Çakır Zeytinoğlu, Filiz, Saçaklı Saçıldı İrem ve Sadıç Cüneyt, (2016). “Sürdürülebilir Turizm: Turizm, Ekonomik Büyüme ve Karbondioksit Emisyonu Arasındaki Bağlantı”, Econworld International Conferance on Economics, Şubat 2016, Barcelona,
• Mankiw, N. Gregory, Macroeconomics, Worth Publishers, Inc., United States of America, 1992.
• Okcu, Ayşe Bengü, Türkiye İçin Gelir- Tüketim İlişkisinin Eşbütünleşme Analizi İle İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2008.
• Özcan, Burcu ve Arı, Ayşe, “Tüketim-Gelir Oranının Durağanlığı: Türkiye Örneği”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(3), 23-46., 2015
• Özer, Hüseyin, Akan, Yusuf ve Çalmaşur, Gürkan, “Atatürk Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir-Harcama İlişkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 231-249., 2010.
• Özgül, Engin ve Özgüven, Nihan, “Ekonomik Durgunluk Dönemlerinde Tüketicilerin Satın Alma Davranışında Yaşanan Değişimlerin Analizi”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 239–263, 2011
• Parasız, İlker, Makroekonomi Teori ve Politika, 7.Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa, 1998.
• Sağlam, Yıldız, “Keynezyen Tüketim Fonksiyonunun Türkiye Uygulaması”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 85-96., 2006.
• Sivri, Uğur ve Eryüzlü, Hakan, “Rasyonel Beklentiler Yaşam Boyu Sürekli Gelir Hipotezinin Testi”, ,İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 11(1), 2010, 90-99., 2010.
• Tarı, Recep, Ekonometri, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3.Baskı, Kocaeli Üniversitesi Yayını, İzmit, 2005.
• Tarı, Recep ve Pehlivanoğlu, Ferhat, “Kocaeli İlinde Tüketici Davranışlarının Gelir-Harcama Grupları İlişkisi Açısından Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 192-210, 2007.
• Ulucan Özkul, F. & Tapşın, G., “Kredi Kartı Kullanımı ile Kullanılabilir Gelirin Tüketim Üzerindeki Etkisi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Ampirik Çalışma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 47., 138-153, 2010.
• Uysal Şahin, Özge, “Türkiye’de Enflasyon Hedeflemesinin Kamu Cari (Tüketim) Harcamalarına ve Çıktı Açığına Etkisi”, Journal of Life Economics, 2., 115-124., 2014.
• Ünsal, Erdal, M., Makro İktisat, Genişletilmiş 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
• Wahid, N.M.,Abu, “Stagflation and Stability of the Keynesian Consumption Function: An Ampirical Analysis”, Applied Economic Letters, 7., 357-359.,2000.
• Yıldırım, Erhan, Lopcu, Kenan, Çakmaklı, Selim ve Özkan, Özkan, “Yeni Keynesyen Makro Ekonomik Bir Model: Türkiye Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, 10(4), 1269-1277, 2010.
• Yıldırım, Zekeriya, “Krediye Erişim ve Toplam Tüketim Fonksiyonu”, Ege Akademik Bakış, 15(2), 239-252.,2015.
• Yıldız, Zafer ve Kuru, Hatice Alime, “Rasyonel-İrrasyonel Tüketimin Belirleyicileri ve Isparta’da Bir Araştırma”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(20), 655-682., 2015.
• Yükseler, Zafer ve Türkan, Ercan, “Türkiye’de Hanehalkı: İşgücü, Gelir, Harcama ve Yoksulluk Açısından Analizi”, Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu, 3(455), Mart: İstanbul, 2008.