KIRŞEHİR REGION HAND-KNITTED SOCK: SAMPLES TODAY

Yıl 2020, , 25 - 39, 30.06.2020

Hande Kılıçarslan , Filiz N. Ölmez , Sema Etikan

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.450060

Cited By: 1

Öz

History BC Sock knitting dates back to the 8th century has an important place in traditional handicrafts. Hand-knitted socks are one of the most important elements of local clothing. As a garment, socks are used to protect people from external influences, to complement and decorate clothing. Sock knitting is one of the common handicrafts in Anatolia. Knitted socks show differences from region to region and include the motifs, knitting technique, purpose of use, color and pattern characteristics and cultural structure of that region. In addition, socks which take place as a dowry in the marriages of folk culture still exist in some settlements of Kırşehir province by being knitted, worn and gifted. The socks which are knitted with traditional methods in Kırşehir are examined in the scope of the research. The aim of this study is to determine the current situation of hand knitted socks with a long history in the Kırşehir region. For this purpose, socks samples of people who are known to do this work in the settlements where knitting work was compiled. Ten samples of socks encountered in the region were examined. The literature information about the subject, the photographs of the samples and the data obtained through the interview method were the material of the study. The material, technique, color, motif, form and formal characteristics were determined and documented with photographs in the examination conducted on the samples determined within the scope of the field research. It was determined that the samples were knitted with knitting techniques such as wool tools, five-knot tool, various knitting models, flat, reverse and rubber knitting. Socks are found in dowry, worn in daily life and very ornamented examples are used as decorative goods or souvenirs. It was observed that socks knitting decreased and began to disappear in the region.

Anahtar Kelimeler

Traditional, Folk Culture, Socks, Kırşehir

KIRŞEHİR YÖRESİ EL ÖRGÜSÜ ÇORAPLARI: GÜNÜMÜZ ÖRNEKLERİ

Öz

Tarihi M.Ö. 8. yy kadar dayanan çorap örücülüğünün geleneksel el sanatları içerisinde önemli bir yeri bulunmaktadır. El örgüsü çoraplar yöresel giyimin en önemli öğelerinden biridir. Bir giysi olarak çorap insanları dış etkenlerden korumak, giyim unsurlarını tamamlamak ve süslemek amacıyla kullanılmaktadır. Çorap örücülüğü Anadolu’da yaygın el sanatlarından biridir. Örülen çoraplar yöreden yöreye farklılıklar göstermekte, üzerindeki motifleri, örgü tekniği, kullanım amacı, renk ve desen özellikleri ile o yörenin kültürel yapısını içerisinde barındırmaktadır. Ayrıca, halk kültüründe evlenme adetlerinde çeyiz olarak yer alan çorap, Kırşehir iline bağlı bazı yerleşim yerlerinde halen örülerek, giyilerek, hediye edilerek varlığını sürdürmektedir. Kırşehir’de günümüzde geleneksel yöntemlerle örülen çoraplar araştırma kapsamında incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı Kırşehir yöresinde köklü bir geçmişi olan el örgüsü çorapların günümüzdeki durumunu belirlemektir. Bu amaçla örücülükle uğraşılan yerleşimlerde bu işi yaptığı bilinen kişilerin çorap örnekleri derlenmiştir. Yörede karşılaşılan çoraplardan on örnek incelenmiştir. Konuyla ilgili literatür bilgileri, örneklerin fotoğrafları, karşılıklı görüşme yöntemiyle elde edilen veriler çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Alan araştırması kapsamında tespit edilen örnekler üzerinden yapılan incelemede, kullanılan malzeme, teknik, renk, motif, form ve biçimsel özellikler belirlenmiş ve fotoğraflarla belgelenmiştir. İncelenen örneklerin yün gereç, beş şişten oluşan araç, çeşitli örgü modelleri, düz, ters, lastik örgü gibi örme teknikleri ile örüldüğü belirlenmiştir. Çoraplar çeyizlerde bulunmakta, günlük yaşamda giyilmekte ve çok süslü örnekleri dekoratif eşya veya hediyelik eşya olarak kullanılmaktadır. Yörede çorap örücülüğünün azaldığı, yok olmaya başladığı gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Geleneksel, Halk Kültürü, Çorap, Kırşehir

Kaynakça

• Anonim, (2006). T.C. Kırşehir Valiliği İl Kültür Envanteri, Kırşehir.
• Akpınarlı, F. (1997). Geleneksel El Örgüsü Çoraplardan Çağdaş Yaklaşımlar. Türkiye’de El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, No: 1861, Ankara.
• Arlı, M. (1990). Köy El Sanatları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1185, Ankara.
• Artun, E. (2011). Türk Halkbilimi, Karahan Kitabevi, 7. Baskı, Adana.
• Barışta, Ö. (Akt;) (1998). Türk El Sanatları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları 2168, ikinci baskı, Ankara.
• Çorap;http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ad0abe3119169.12903921. Erişim Tarihi: 13.04.2018
• Doğruyol, H. (1995). Ayaş’ta Çorapçılık ve Testicilik, Özkan Matbaacılık San. Ankara.
• Güler, M. ve ark. (2010). Hemşin Çamlıhemşin El Örgüsü Çoraplar, Hazar Reklam Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• Koçu, R. E. (1967). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Sümerbank Kültür Yayınları 1969 No:1, Birinci Basım, Ankara.
• Oğuz, B. (2004). Türkiye Halkının Kültür Kökenleri 4, Dokuma ve Giyim Teknikleri, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Oğuz, Ö. (Edt) (2008). Türkiye’nin Somut Olmayan Kültürel Mirası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü 3158, 1.Baskı, Ankara.
• Örgü;http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ad0ac2f7ca1c6.88983408. Erişim Tarihi: 13.04.2018
• Özbel, K. (1976). Türk Köylü Çorapları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Sanat Dizisi 25, Birinci Baskı, İstanbul.
• Seçilmiş, G. ve Mehmet A. (Thrs). Anadolu Kültürünün Nazar Boncuğu Kırşehir’in Gelenek ve Görenekleri, Kırşehir Valiliği Kültür Hizmeti Yayın No:13, Kırşehir.