THE SOCIAL APPEARANCE ANXIETY IN ADOLESCENTS, THE CONTRIBUTION PARENT AND PEAR ATTACHMENT TO PROCEDURE OF DEPRESSION

Yıl 2020, , 243 - 267, 30.06.2020

Bülent Gündüz , Nurgün Sağlam

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.625074

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to examine the contribution of social appearance anxiety, attachment of parents and peers in predicting depression in adolescents. The sample of the study consisted of 512 high school students who continued their education in the 9th, 10th, 11th and 12th grades in Alanya in the 2018-2019 academic year. In the analysis of the data, Personal Information Form, Beck Depression Scale, Social Appearance Anxiety Scale, and Parent and Friends Attachment Inventory Short Form were used. Multiple regression analysis was used to analyze the data. It was observed that there was a significant relationship between depression and social appearance anxiety, attachment to mother, attachment to father, and attachment to friend, and the mentioned variables explained approximately 32% of the variance related to depression. The order of contribution to predicting depression; social appearance anxiety is in the form of attachment to the father, attachment to the mother and attachment to the friend. In addition, there was a significant relationship between depression and gender, income status and perceived parental attitude. Looking at the results, girls are more than boys; According to those with minimum wage income between 4000 TL and minimum wage income; those who perceive that they are authoritarian, inconsistent or irrelevant parental attitudes are higher than those who perceive that they are democratic parental attitudes. There was no significant difference in depression levels by grade level.

Anahtar Kelimeler

Depression, Social Appearance Anxiety, Attachment to Parents, Attachment to Friends, Adolescence

ERGENLERDE SOSYAL GÖRÜNÜŞ KAYGISI, EBEVEYN VE AKRANA BAĞLANMANIN DEPRESYONU YORDAMADAKİ KATKISI1

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal görünüş kaygısı, ebeveyn ve akrana bağlanmanın ergenlerde depresyonu yordamadaki katkılarını incelemektir. Araştırmanın örneklemi, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Alanya’da 9., 10., 11. ve 12. sınıfta öğrenimlerine devam eden toplam 512 lise öğrencisinden oluşmuştur. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Ölçeği, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği, Ebeveyn ve Arkadaşlara Bağlanma Envanteri Kısa Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Depresyon ile sosyal görünüş kaygısı, anneye bağlanma, babaya bağlanma ve arkadaşa bağlanma arasında anlamlı düzeyde ilişkilerin olduğu, adı geçen değişkenlerin birlikte depresyona ilişkin varyansın yaklaşık % 32’sini açıkladığı görülmüştür. Depresyonu yordamaya katkı sırası; sosyal görünüş kaygısı, babaya bağlanma, anneye bağlanma ve arkadaşa bağlanma şeklindedir. Bunun yanında depresyon ile cinsiyet, gelir durumu ve algılanan anne baba tutumu arasında anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Sonuçlara bakıldığında, kızların erkeklere göre; asgari ücret altı geliri olanların asgari ücretle 4000 TL arası geliri olanlara göre; otoriter, tutarsız veya ilgisiz anne baba tutumu olduğunu algılayanların demokratik anne baba tutumu olduğunu algılayanlara göre depresyon düzeylerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Sınıf düzeyine göre ise depresyon düzeylerinde anlamlı bir fark görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Sosyal Görünüş Kaygısı, Ebeveyne Bağlanma, Arkadaşlara Bağlanma, Ergenlik

Kaynakça

• Agerup T., Lydersen, S., Wallander, J. ve Sund, A. M. (2015). Associations between parental attachment and course of depression between adolescence and young adulthood. Child Psychiatry Hum Development, 46, 632–642.
• Akarsu, R. H., Tuncay, B. ve Alsaç, S. Y. (2017). Anne-bebek bağlanmasında kanıta dayalı uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,6(4), 275-279.
• Amerikan Psikiyatri Birliği, (2013). DSM-V tanı ölçütleri (E. Köroğlu, Çev.) Ankara: Boylam Psikiyatri Enstitüsü.
• Arifoğlu, B., 2016. Ergenlerde ebeveyne bağlanma ile depresyon arasındaki ilişkide dil kullanımı ve içgörünün aracılık etkisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Armsden, G. C., Mccauley, E., Greenberg, M. T., Burke, P. M. ve Mitchell, J. R. (1990). Parent and peer attachment in early adolescent depression. Journal of Abnormal Child Psychology, 18(6), 683–697.
• Bartholomew, K. ve Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226-244.
• Bayraktar, F., Sayıl, M. ve Kumru A. (2009). Liseli ergenler ve üniversiteli gençlerde benlik saygısı: ebeveyn ve akrana bağlanma, empati ve psikolojik uyum değişkenlerinin rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 48-63.
• Berk, L. (2013). Çocuk gelişimi. (A. Dönmez, Çev). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Blackburn, I. M. (1996) Depresyon ve başa çıkma yolları. (M.K. Şahin ve R.N. Rugancı, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bostan, S. (1993). 14-16 yaş ergenlerinin uyum düzeylerinin ve ana-baba tutumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bowlby, J. (1969). Bağlanma. (T. V. Soylu, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Cash, T. F. ve Fleming, E. C. (2002). The impact of body image experiences: Development of the body image quality of life inventory. Journal of Eating Disorder, 31, 455-460.
• Claes, L., Hart, T. A., Smits, D., Van den Eynde, F., Mueller, A. ve Mitchell, J. E. (2012). Validation of the social appearance anxiety scale in female eating disorder patients. European Eating Disorders Review,20(5), 406–409.
• Crol, J. (2005). Body image and adolescents. Guıdelınes for Adolescent Nutrıtıon Servıces, 13, 155-166.
• Cyranowski, J. M. (2000), Adolescent onset of the gender difference in lifetime rates of major depression: a theoretical model. Archives of general psychiatry,57(6). Çuhadaroğlu F ve Sonuvar, B. (1992) Adolesanlarda depresyon. NöroPsikiyatri Arşivi, 29, 145–150.
• DeKlyen, M. ve Greenberg, M. T. (2008). Attachment and psychopathology in childhood. J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.). Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications içinde (s. 637-665). New York, NY, US: The Guilford Press.
• Demir, N. Ö., Baran, A. G. ve Ulusoy, D. (2005). Türkiye’de ergenlerin arkadaş-akran grupları ile ilişkileri ve sapmış davranışlar: Ankara örneklemi. Bilig,32, 83-108.
• Doğan, T. (2009). Bilişsel ve kendini değerlendirme süreçlerinin sosyal anksiyete açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Doğan, T. (2010). Sosyal görünüş kaygısı ölçeği’ nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,39, 151-159
• Düzgün, M. (1995). Lise öğrencilerinin psikolojik belirtileri ile ana-baba tutumları arasındaki ilişkiler, (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Eberhart, N. K., ve Hammen, C. L. (2006). Interpersonal predictors of onset of depression during the transition to adulthood. Personal Relationships, 13, 195–206.
• Ekşi, H., Kardeş, S., İnci, O. (2018). Üniversite öğrencilerinin ana baba bağlanma düzeyleri ve sosyal görünüş kaygılarının sahte benlik algılarını yordayıcılığı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,6(18) 155-163.
• Emiroğlu, M., Murat, M. ve Bindak, R. (2011). Lise son sınıf öğrencilerinin depresyon düzeylerini yordayan sosyo-demografik değişkenlerin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 262-274.
• Eng, W., Heimberg, R. G., Hart, T. A., Schneier, F. R. ve Liebowitz, M. R. (2001). Attachment in individuals with social anxiety disorder: The relationship among adult attachment styles, social anxiety, and depression. Emotion, 1(4), 365–380.
• Erkanöz, A. (2004). Lise öğrencilerinin sosyal karşılaştırma ve depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 13, 1-18.
• Erözkan, A. (2005). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası duyarlılık ve depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 129-155.
• Erözkan, A. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinde depresyonun yordayıcıları. Elementary Education Online, 8(2), 334-345.
• Eryüksel N., G., Akün E. (2003) Depresyonu olan ergenler ile ana-babalarının aile ilişkilerinin ve bilişsel çarpıtmalarının incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 59-73.
• Flett, G. ve Hewitt P.L. (2002). Perfectionism and maladjustment: An overview of theoretical, definitional and treatment issues.G. Flett ve P. L. Hewitt (Ed.). Perfectionism: Theory, research, and treatment. Washington DC: American Psychological Association.
• Gökçakan, N. (1997). Çeşitli derecelerdeki depresyonun giderilmesinde Beck'in bilişsel terapisinin etkililiğinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Gül, Ç., 2016. Eşcinsel yönelimde depresyon ve bağlanma ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Günaydın, G., Selçuk, E., Sümer, N., Uysal A. (2005). Ebeveyn ve arkadaşlara bağlanma envanteri kısa formunun psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları,8(16) 13-23.
• Güneş, Ö. (2015). 5395 sayılı çocuk koruma kanunu kapsamında danışmanlık tedbiri uygulanan adölesanların depresyon düzeyleriyle ana baba tutumları ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hamidi, F., Bildik, T., ve Tatar, A. (2013). Ergenlerde depresyon ile ilişkili koruyucu ve risk etkenleri: Karşılaştırmalı bir çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 145-151.
• Hart, E. A., Leary, M. R. ve Rejeski, W. J. (1989). The measurement of social physique anxiety. Journal of Sport and Exercise Psychology, 11, 94-104.
• Hart, T. A., Flora, D. B., Palyo, S. A., Fresco, D. M., Holle, C., ve Heimberg, R. C. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15, 48-59.
• Haspolat Özcan, A. (2015). Bağlanma ile öfke düzeyi ve ifadesi arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hazan, C. ve Shaver, P.R. (1990). Love and work: An attachment-theoretical perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 59(2), 270-280.
• Hisli, N. (1989). Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 3-13.
• Ijzerdoorn, M. H. (1995). Adult attachment representations, parental responsiveness, and infant attachment: A meta-analysis on the predictive validity of the adult attachment interview. Psychological Bulletin,117(3) 387-403.
• Işıkol Özge, F. (2013). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin sosyal görünüş saygıları ile benlik saygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi(Üsküdar ilçesi örneği), (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yedi Tepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karadağ, E., Sölpük, N, (2018). Depresyon ve kaygı belirtileri arasındaki ilişki: Bir meta-analiz çalışması. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Science,31(2), 1-14.
• Kaya, B. (2007). Depresyon: Sosyo-ekonomik ve kültürel pencereden bakış. Klinik Psikiyatri,10(6), 11-20.
• Kesebir, S., Özdoğan Kavzoğlu, S., Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
• Keskin, G. (2007). Ergenlerin ruhsal durumları ve ebeveyn tutumları ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kılıç, M., Karakuş, Ö. (2016). The study of the relationships between social appearance anxiety, selfesteem and loneliness level among university students. Journal of Human Sciences, 13(3), 3837-3852.
• Kılıç Yıldız, M. ve Dağ, İ., 2017. Algılanan ebeveyn kabul-reddinin öfke ifade tarzı ve depresif belirtiler ile ilişkisinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 20, 84-95.
• Kopala-Sibley, D., Zuroff, D., Leybman, M. J., ve Hope, N., (2012). The developmental origins of dependency-related vulnerabilities todepression: recalled peer attachments and current levels of neediness and connectedness. Canadian Journal of Behavioural Science,44(4), 264 –271.
• Korkmaz, N. (2017). Lise öğrencilerinde internet kullanımının başarı, yalnızlık ve depresyonla ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kosutic, Z., Voncina, M. M., Dukanac, V., Lazarevic, M., Dobroslavic, I.R., Soljaga, M., Peulic, A., Djuric, M., Pesic, D., Bradic, Z. ve Toševski D. L. (2019). Attachment and emotional regulation in adolescents with depression. Vojnosanit Preg,76(2), 127–135.
• Kullik, A. ve Petermann, F. (2013). Attachment to parents and peers as a risk factor for adolescent depressive disorders: the mediating role of emotion regulation. Child Psychiatry Hum Devolompment,44, 537–548.
• Kutlu, Y., Adana, F. ve Çetinkaya Duman, Z. (2005). Ergenlerin depresyon belirti düzeyleri ve algılanan anne baba tutumları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi FNHYO Dergisi, 11(55), 81-90.
• Küt, D., 2018. Genç yetişkin kadın bireylerin bağlanma stilleri ile cinsel yaşam kalitesi düzeyleri, cinsel özgüven ve psikolojik belirtilerinin incelenmesi(Yayımlanmamış doktora tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lewinsohn, P. M., Hops, H., Roberts, R. E., Seeley, J. R., Andrews, J. A. (1993). Adolescent psychopathology: I. Prevalence and incidence of depression and other DSM-III-R disorders in high school students. Journal of Abnormal Psychology, 102(1), 133-144.
• Lopez, F. G., ve Gormley, B. (2002). Stability and change in adult attachment style over the firstyear college transition: Relations to selfconfidence, coping, and distress patterns. Journal of Counseling Psychology, 49, 355–364.
• Lorant, V., Kampfl, D. ve Seghers A. (2003) Socio-economic differences in psychiatric in-patient care. Acta Psychiatr Scand, 107: 170-177.
• Lu, A., Zhang, M., Li., M., Zhang, Y. ve Zhang, J. (2019). Neuroticism and depression: a moderated mediation model of secure peer attachment and blindness. Journal Of Child And Adolescent Mental Health,31(1), 63-75.
• Lyons-Ruth, K.,& Jacobvitz, D. (1999). Attachment disorganization: Unresolved loss, relational violence, and lapses in behavioral and attentional strategies. Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications. New York.
• Meadows, S. O., Brown, J. S., ve Elder, G. H. (2006). Depressive symptoms, stress, and support: Gendered trajectories from adolescence to young adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 35, 93-103.
• Mikulincer, M., ve Shaver, P. R. (2007). Attachment, group-related processes, and psychotherapy. International Journal of Group Psychotherapy, 57(2), 233–245.
• Millings, A., Buck, R., Montgomery, A., Spears, M. ve Stallard, P., (2012). School connectedness, peer attachment, and self-esteem as predictors of adolescent depression. Journal of Adolescence, 35(4), 1061-1067.
• Öner, K. (2015). Lise öğrencisi ergenlerde depresyon, internet bağımlılığı ve ilişkili faktörler (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Özakar Akça, S., Selen, F., Demir, E. ve Demir, T. (2018). Cinsiyet ve yaş farklılıklarının ergenlerin depresyon, anksiyete bozukluğu, kendine zarar verme, psikoz, travma sonrası stres bozukluğu, alkol-uyuşturucu bağımlılığı ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile ilişkili sorunlara etkisi. Dicle Tıp Dergisi,45(3), 255-264.
• Özcan, G. (2017). Bedensel engelli olan ve olmayan bireylerin çeşitli duygudurum değişkenleri açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, H., Subaşı, B., Budak, B., Çelik, M., Gürel ve Yıldız, M. (2013). Ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki kadınlarda benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı, depresyon ve anksiyete ilişkisi. Journal of Mood Disorders,3(3), 107–13.
• Öztop, D. B., Öztürk, A., Ünalan, D., Mazıcıoğlu, M., Balcı, E. ve Gün, İ. (2011). Lise öğrencilerinde depresyon ve davranış sorunlarının yaygınlığı. Anatolian Journal of Psychiatry,12, 204-211.
• Öztürk, İ. (1990). Ana-baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin bağımsızlık duygularını anlama, yakınlık başatlık, kendini suçlama ve saldırganlık düzeyine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, N. (2017). 6. ,7. ve 8. sınıf öğrencilerinde, ailelerin çocuk yetiştirme tutumu ile istismar arasındaki bağlantının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öy, B., (1995), Çocuk ve ergenlerde depresyon epidemiyolojisi ve risk etmenleri, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi,2.
• Papini, D.R., Roggman, L.A. (1992). Adolescent perceived attachment to parents in relation to competence, depression, and anxiety: A longitudinal study. The Journal Of Early Adolescence, 12(4), 420-440.
• Raja, S. N., McGee, R. ve Stanton, W. R. (1992). Perceived attachments to parents and peers and psychological well-being in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 21, 471-485.
• Rice, K. G., Cunningham, T. J. ve Young, M. B. (1997). Attachment to parents, social competence, and emotional well-being: A comparison of black and white late adolescents. Journal of Counseling Psychology,44, 89-101.
• Rohner R. P. ve Veneziano R. A. (2001). The importance of father love: history and contemporary evidence. Rev Gen Psychol, 5(4), 382-405.
• Rutter, M. (1990). Commentary: Some focus and process considerations regarding effects of parental depression on children. Developmental psychology,26(1), 60.
• Salahur, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin geriye dönük olarak çocukluklarında algılamış oldukları ebeveyn kabul veya reddinin yetişkinlik bağlanma biçimleri ve depresif belirtiler ile ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Santrock, J. (2012). Ergenlik. (D. Siyez, Çev.) Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Sayıner, B., Köknel Ö., ve Turanlı, M. (2005). Lise öğrencilerinin ana-baba tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Shapiro, J. P., Baumaister, R. F. ve Kessler, J. W., (1991). A three-component model of children's teasing: Aggression, humor and ambiguity. Journal of social and clinical psychology, 10.
• Set, Z. (2016). Lezbiyen, gey ve biseksüel örnekleminde bağlanma stilleri ile depresyon arasındaki ilişkide içselleştirilmiş homofobi ve öz anlayışın aracı rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Soysal Ş., Bodur, Ş.,İşleri, E., Şenol, S. (2005). Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri, 8, 88-99.
• Sümer, N., Ünal, S., Selçuk, E., Kaya B., Polat, R., Çekem, B. (2009). Bağlanma ve psikopatoloji: Bağlanma boyutlarının depresyon, panik bozukluk ve obsesif-kompulsif bozuklukla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 38-45.
• Şahin, E. (2012). Bazı değişkenlere göre ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin benlik saygıları ve sosyal görünüş kaygıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Tamar, M. ve Özbaran, B. (2004). Çocuk ve ergenlerde depresyon, Klinik Psikiyatri Dergisi, 2, 84-92.
• Taşğın, E. ve Çetin F. (2006). Ergenlerde major depresyon: risk etkenleri, koruyucu etkenler ve dayanıklılık. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(2), 87-94.
• Teze, S. (2016). Annesi çalışan 6 yaş çocukların ayrılık kaygısının bağlanma stilleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2015). Erş:25.11.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18854.
• Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (2019). Erş:24.02.2019,http://www.turkis.org.tr/SUBAT-2019-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d188748.
• Türkleş, S., Hacıhasanoğlu, R. ve Çapar, S. (2008). Lise öğrencilerinde depresyon düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,11(2), 18-28.
• Vatansever, N. (1999). Göçmen olan ve olmayan ailelerin on-oniki yaş grubundaki çocuklarının anne-baba tutumları ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vivona, J. M. (2000). Parental attachment styles of late adolescents: Qualities of attachment relationships and consequences for adjustment. Journal of Counselling Psychology, 47(3), 316-329.
• Wolff, L. (1999). Teen depression. San Diego: Lucent Books.
• Yavuzer, H. (2011). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yedilioğlu, E., 2017. Yetişkinlerde bağlanma stillerinin depresyon, kaygı, travma ve romantik ilişkilerle ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yolalan, H. (2013). Ergenlerde depresyon ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.