TURKISH LANGUAGE EDUCATION AND LOWER SECONDARY TURKISH TEXTBOOKS (1992-2019) IN BULGARIA

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 809 - 825, 18.12.2020

Levent Doğan , Gonca Gülvodina

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.791608

Cited By: 1

Öz

This study intends to depict, from a historical perspective, the Turkish education in Bulgaria which has the largest Turkish population among the Balkan countries, as well as examine, Lower Secondary Turkish Textbooks published in Bulgaria in 1992 and 2019. Turkish language education in Bulgaria from past to present can be classified under six categories: Pre-tanzimat Era, Post-tanzimat Era, Principality Era, Kingdom Era, Communism Era, and Democracy Era. This research provides a detailed depiction of the educational policies implemented during foregoing eras and of the challenges faced with a particular focus on the issues relating to textbooks, and problems attributable to acts of Bulgarian authorities. Introduction section of this study provides a detailed picture of Turkish language education system starting from the Ottoman Era -when the foundations of Turkish language education in Bulgaria were laid- to present. This study further then examines and compares two Lower Secondary Turkish Textbooks that first one published in 1992 with a special education law and the latest one in 2019. This paper first gives all data points of this locally sourced materials and then analyse in terms of formal and content. Concerning Lower Secondary Turkish Textbooks which were examined from various aspects, a general evaluation was provided in the conclusions section. The findings of this study shows that Lower Secondary Turkish Textbooks which published in 1992 are out of date and fall behind the contemporary language education. Additionally, Lower Secondary Turkish Textbooks which published in 2019 and currently used in schools failed to go beyond the traditional education concept and are found to be quite weak in terms of educational competencies. 

Anahtar Kelimeler

Turks in Bulgaria, Turkish language education,, Turkish Texbooks

BULGARİSTAN’DA TÜRKÇE EĞİTİM VE İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ (1992-2019 YILLARI) KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Bu çalışmanın amacı Balkan ülkeleri içinde en fazla Türk nüfusu barındıran Bulgaristan’daki Türkçe öğretimini tarihsel olarak ele almak ve Bulgaristan’da 1992 yılı ve 2019 yıllarında basılan ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarını biçim ve içerik açısından irdelemektir. Bulgaristan’daki Türkçe öğretimi sürecini geçmişten günümüze: Tanzimat Öncesi, Tanzimat Sonrası, Prenslik, Krallık, Komünizm ve Demokrasi Dönemi olmak üzere altı başlık altında sınıflandırmak mümkündür. Araştırmamızda bu dönemlerde yürütülen eğitim politikaları ve karşılaşılan sorunlar ayrıntılı bir biçimde dile getirilmiştir. Özellikle ders kitabı meselesi ve Bulgar devlet makamlarının yaratmış olduğu sorunlar araştırılarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde Bulgaristan’daki Türkçe eğitimin temellerinin atıldığı Osmanlı Döneminden başlayarak günümüze kadar Türkçe eğitim sisteminin ayrıntılı incelenmesine yer verilmiştir. Ardından 1992 yılında özel bir kanunla basılan ilköğretim ikinci kademe ders kitapları ile 2019 yılı ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitapları incelenerek karşılaştırılmıştır. Yerel kaynaklar aracılığıyla elde edilen kitapların ilk olarak künyeleri verilmiş daha sonra biçim ve içerik özelliklerine bakılmıştır. Çeşitli açılardan incelenen ilköğretim ikinci kademe ders kitaplarının genel değerlendirilmesi sonuç bölümünde yapılmıştır. Çalışma bulgularından 1992 yılı ders kitaplarının güncelliğini yitirmesinin yanında çağdaş dil öğretiminden de geri kaldığı saptanmıştır. 2019 yılında basılan ve günümüzde okutulan ders kitaplarının ise geleneksel eğitim anlayışının dışına çıkamadığı ve eğitim-öğretim yeterlilikleri açısından oldukça zayıf olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan Türkleri, Türkçe Eğitim, Türkçe Ders Kitapları

Kaynakça

• Açık Fatma, Yavuz R. İrem, “Balkanlarda Öğreticilerin Gözünden Türkçe Öğretimi”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi,2019, 48.
• Aydoğdu Esin, Bulgaristan’da Türkçe Öğretimi Ve İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.
• Bekir Harun, Bulgaristan’da Dil Planlaması Çerçevesinde Anadil Olarak Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, Ege ve Balkan Araştırmaları Dergisi / Journal of Aegean and Balkan Studies Cilt/Volume: 2015-2 Sayı/Issue: 2.
• Emine Mehmet Halil vd., Türkçe Ders Kitabı 5, Faber Yayıncılık, Veliko Tırnovo, 2019.
• Emine Mehmet Halil vd., Türkçe Ders Kitabı 6, Faber Yayıncılık, Veliko Tırnovo, 2019.
• Emine Mehmet Halil vd., Türkçe Ders Kitabı 7, Faber Yayıncılık, Veliko Tırnovo, 2019.
• https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bulgaristan-okullarindaki-turkce-kitaplari-27-yil-sonra-yenilendi/1622050 Erişim Tarihi: 05.04.2020.
• Kolaç Emine, İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür Açısından Değerlendirmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 6 Sayı:1, 2009.
• Korkusuz Elif, Temizyürek Fahri, 1944-1989 Yılları Arasında Bulgaristan’da Türkçe Eğitimi, International Journal of Languages’ Education and Teaching, volume 7, ıssue 2, Haziran 2019.
• Memişoğlu Hüseyin, Geçmişten Günümüze Bulgaristan’da Türk Eğitim Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
• Muharrem Tahsin vd., İlkokul Türkçe Ders Kitabı 5, Sofya Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Sofya, 1992.
• Muharrem Tahsin vd., İlkokul Türkçe Ders Kitabı , Sofya Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Sofya, 1992. Muharrem Tahsin vd., İlkokul Türkçe Ders Kitabı 7, Sofya Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Sofya, 1992. Muharrem Tahsin vd., İlkokul Türkçe Ders Kitabı 8, Sofya Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Sofya, 1992. Nurlu Muammer, Çelik Mehmet Emre, Bulgaristan’da Demokrasi Döneminde Türkçe Öğretimi Meselesi, Yeni Türkiye Dergisi, 2015, sayı 69.
• Şimşir Bilal, Bulgaristan Türkleri, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2009.
• Turan Ömer, Balkan Türklerinin Dinî Meseleleri, Yeni Türkiye Dergisi Türk Dünyası Özel Sayısı II, 1997/3, 16, s. 1744-1757.
• Yenisoy Hayriye Süleymanoğlu, Bulgaristan Türklerinin Türkçe Eğitim Davası, (18772007), Ankara, 2007, Https://Www.Academia.Edu/21768332/BULGAR%C4%B0STAN_T%C3%9CRKLER%C4%B0N%C4%B0N_T%C3%9CRK%C3%87E_E%C4%9E%C4%B0T%-C4%B0M_DAVASI( Erişim Tarihi:27.04.2020).
• Yenisoy Hayriye, Başlangıcından Bu Yana Bulgaristan’da Türkçe Eğitim, TDK, Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Ankara, 1999.