MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL HEALTH PERCEPTION IN THE EFFECT OF TRUST ON ORGANIZATION ON AFFECTIVE COMMITMENT

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 509 - 532, 10.06.2021

Mustafa Taşlıyan , Bilge Güler , Nebile Kahveci

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.779796

Öz

In this study, the indirect effect of trust in the organization on affective commitment through organizational health was investigated. For this purpose, data from a sample of 180 municipality employees were used to test the hypothesis created in the light of the literature. The data obtained were analyzed with frequency, factor, reliability, correlation and hierarchical regression analysis using SPSS. Hierarchical regression analysis was used to test the research hypothesis. As a result of hierarchical regression analysis, it was found that organizational health perception has a full mediating role in the effect of trust on the organization on the affective commitment. This finding revealed the importance of organizational health perception or a healthy organizational structure especially in ensuring affective commitment. In this regard, some suggestions have been presented to both managers and those who will do researches in the future.

Anahtar Kelimeler

Trust on Organization, Organizational Health, Affective Commitment

ÖRGÜTE GÜVENİN DUYGUSAL BAĞLILIK ÜZERİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL SAĞLIK ALGISININ ARACI ROLÜ

Öz

Bu çalışmada, örgüte güvenin örgütsel sağlık aracılığıyla duygusal bağlılık üzerindeki dolaylı etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla literatür bilgileri ışığında oluşturulan hipotezin test edilmesi için 180 belediye çalışanından oluşan bir örneklemden alınan veriler kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS kullanılarak frekans, faktör, güvenilirlik, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri ile test edilmiştir. Araştırma hipotezinin test edilmesinde hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Hiyerarşik regresyon analizi sonucu, örgüte güvenin duygusal bağlılık üzerine etkisinde örgütsel sağlık algısının tam aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgu, duygusal bağlılığın sağlanmasında özellikle örgütsel sağlık algısının veya sağlıklı bir örgüt yapısının önemini ortaya koymuştur. Bu doğrultuda hem yöneticilere hem de gelecekte araştırma yapacaklara birtakım öneriler sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Örgüte Güven, Örgütsel Sağlık, Duygusal Bağlılık

Kaynakça

• Allen, N.J., & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• Altay, A. (2019). İşletmelerde örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: beyaz eşya bayileri üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir.
• Arslan, H., & Önce, M. (2014). Yerel yönetimlerde çalışanların örgütsel bağlılığı üzerine bir inceleme: Çankırı belediyesi örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(3), 571-587.
• Arslan, M. M. (2009). Teknik ve endüstri meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 5(2), 274-288.
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (9), 1-13.
• Aybar, S. (2018). Örgütsel politika algısı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde örgütsel güvenin aracılık rolünün belirlenmesine yönelik İstanbul’daki üniversitelerde bir araştırma. Doktora Tezi, Aydın Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Aytaç, S. (2012). Örgüt sağlığı ve çalışan açısından önemi. Türk Metal Dergisi, (161), 40-45.
• Baron, R.M., & Kenny, D.A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Başar, İ. (2011). Örgütsel sağlık: İzmir’de bir belediyede araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi SBE, Manisa.
• Bölükbaşı, A.G., & Yıldırtan, D.Ç. (2010). Yerel yönetimlerde belediyenin başarısını ve yaşam memnuniyetini etkileyen faktörler üzerine bir alan araştırması, Öneri, 9(33), 227-235.
• Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 171-192.
• Candan, H. (2014). Çalışanların örgütsel adalet ve örgütsel güven algılamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Bir kamu kurumu üzerinde araştırma. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 889-917.
• Carnevale, D. G., & Wechsler, B. (1992). Trust in the public sector: Individual and organizational determinants. Administration & Society, 23(4), 471-494.
• Çelebi, M. (2014). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sağlık ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bismil ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi SBE, Gaziantep.
• Çubukçu, K., & Tarakçıoğlu, S. (2010) Örgütsel güven ve bağlılık ilişkisinin otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenleri üzerinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-78.
• Demircan Çakar, N. (2008). Üretim sektöründe örgütsel güven, adalet algıları ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İktisat İşletme ve Finans, 23(269), 110-132.
• Demircan, N., & Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 139-150.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15 (2), 179-194.
• Emhan, A. (1995). Organizasyon sağlığı ve iş örgütlerinde bir uygulama. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• Erbil, A.B. (2017). Örgüte güven, örgütsel değişim ve örgüt içi iletişimin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Okan Üniversitesi SBE, İstanbul. Fard, P.G., & Karimi, F. (2015). The relationship between organizational trust and organizational silence with job satisfaction and organizational commitment of the employees of university. International Education Studies, 8(11), 219-227.
• Güney, M. (2019). Psikolojik sözleşme ihlali ile örgütsel bağlılık arasında örgütsel güvenin aracılık rolü. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi SBE, Adana. Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2014). Multivariate data analysis. 7. Baskı, 734s.
• Huff, L., & Kelley, L. (2003). Levels of organizational trust in individualist versus collectivist scieties: A seven-nation study. Organization Science, 14(1), 81-90.
• İşcan, Ö.F., & Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Joseph, E. E., & Winston, B.E. (2005). A correlation of servant leadership, leader trust, and organizational trust. Leadership & Organization Development Journal, 26(1), 6-22. Kalaycı, Ş. (2018). Faktör analizi, Ed.: Şeref Kalaycı , SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 9. Baskı, Dinamik Akademi, Ankara.
• Kodra, A., & Karabulut, A.T. (2019). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: bankacılık sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(35), 83-105.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 117-139.
• Köseoğlu, M.A. ve Karayormuk, K. (2009). Örgüt sağlığı nedir: yöneticiler arasında görüş farklılığı var mıdır?. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 175-193.
• Lashari, M., Moazzam, A., Salman, Y., & Irfan, S. (2016). Impact of organizational trust on organizational justice and organizational commitment: A case of university of Sargodha. Journal of the Research Society of Pakistan, 53(2).170-194.
• Liu, X.P., & Wang, Z.M. (2013). Perceived risk and organızational commitment: the moderating role of organizational trust. Social Behavior & Personality: An International Journal, 41(2), 229-240.
• McHugh, M., Humphreys, P., & Mclvor, R. (2003). Buyer‐supplier relationships and organizational health. Journal of Supply Chain Management, 39(1), 15-25.
• Miles, M. B. (1965). Planned change and organizational health: Figure and ground. In R. O. Carlson, A. Gallaher, M. B. Miles, R. J. Pellegrin, E. M. Rogers, Change Processes in the Public Schools (11–34), Web: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED014123.pdf adresinden 15.06. 2020 tarihinde alınmıştır.
• Mukherjee, K., & Bhattacharya, R. (2013). Exploring the mediating effect of organizational trust between organizational justice dimensions and affective commitment. Management and Labour Studies, 38(1-2), 63-79.
• Muneer, S., Iqbal, S.M.J., Saif-Ur-Rehman, K., & Long, C. S. (2014). An incorporated structure of perceived organizational support, knowledge-sharing behavior, organizational trust and organizational commitment: A strategic knowledge management approach. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 8(1), 42-57.
• Narin, İ. (2019). Örgütsel güven ve iş tatmininin örgütsel bağlılık ile ilişkisi: Kamuda örnek bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi SBE, Kütahya. Nyhan, R. C., & Marlowe Jr, H.A. (1997). Development and psychometric properties of the organizational trust inventory. Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• Nyhan, R.C. (1999). Increasing affective organizational commitment in public organizations: The key role of interpersonal trust, Review of Public Personnel Administration, 19(3), 58-70.
• Oktay, E., & Gül, H. (2003). Çalışanların duygusal bağlılıklarının sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun karizmatik lider özelliklerinin etkileri üzerine karaman ve Aksaray emniyet müdürlüklerinde yapılan bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 403-427.
• Özdemir, B., & Özcan, H. M., & Yalçınkaya, A. (2019). Algılanan örgütsel destek ve çalışmaya tutkunluk arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracı rolü: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 706-724.
• Polatçı, S., & Ardıç, K., Kaya, A. (2008), Akademik kurumlarda örgüt sağlığı ve örgüt sağlığını etkileyen değişkenlerin analizi. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 145-161.
• Rosen, R.H., & Berger, L. (1992). The healthy company eight strategies to develop people productivity and profit. First Edition, Washington.
• Rua, M. M. D. L., Manuel, O., & Costa Araújo, J.M. (2016). Linking transformational leadership and organizational trust: Has organizational commitment a mediating effect on it?, Cuadernos de Gestion, 16(1), 43-62.
• Sancak, Ö. (2016). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık ile ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi SBE, Denizli.
• Savaş, A.C. (2012). Okul müdürlerinin duygusal zekâ ve duygusal emek yeterliklerinin, öğretmenlerin iş doyumu düzeylerine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 139-148.
• Sayan, İ. (2018). Kurumsal liderlik tarzlarını algılamanın örgütsel bağlılık ve vatandaşlığa etkisinde çalışanların motivasyon seviyelerinin rolü ve bir araştırma. Doktora Tezi, Aydın Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Shoaf, C., Genaidy, A., Karwowski, W., & Huang, S. H. (2004). Improving performance and quality of working life: A model for organizational health assessment in emerging enterprises. Human Factors And Ergonomics In Manufacturing & Service Industries, 14(1), 81-95.
• Soylu, İ. (2017). Örgütsel güven ile lider-üye etkileşiminin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi: özel okullar üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi SBE, Tokat.
• Sungur, O. (2018). Korelasyon analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Tan, H.H., & Lim, A.K. (2009). Trust in coworkers and trust in organizations. The Journal of Psychology, 143(1), 45-66.
• Tan, H. H., & Tan, C.S. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisor and trust in organization. Genetic, Social, and General Psychology Monographs. 126(2), 241-260.
• Tan, S., (2017). Öğretmen algılarına göre örgütsel sağlık ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi SBE, Siirt.
• Tekingündüz, S. (2012). Örgütsel bağlılık üzerinde örgütsel güven ve iş tatmininin etkisinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
• Tetik, S. (2014). Yerel yönetimler açısından dönüştürücü liderlik: Belediye çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 267-280.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 97-120.
• Türköz, T., Polat, M. ve Coşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 285-302.
• Uras, M. (2000). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının moral, yenilikçilik, özerklik, uyum ve problem çözme yeterliği boyutlarına ilişkin algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (7), 1-8.
• Wasti, S.A. (2003). Organizational commitment, turnover intentions and the influence of cultural values. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 303–321.
• Yıldız, P. (2019). Örgütsel bağlılık üzerinde örgütsel güven ve örgütsel iletişimin etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Yılmaz, V., & İlhan Dalbudak, Z. (2018). Aracı değişken etkisinin incelenmesi: yüksek hızlı tren işletmeciliği üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 517-534.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 445-458.