TÜRKİYE - ABD KARŞILIKLI BAĞIMLILIK İLİŞKİLERİNİN SEKTÖREL ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 687 - 705, 24.12.2021

Pelin Yantur , Kemal Dedeli

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.862674

Öz

1947 yılında Truman Doktrini ile daha yoğun bir ilişkiye dönüşen Türkiye ve ABD ilişkileri kronolojik bağlamda ele alındığı zaman değişken bir seyir izlemiş olup, genel olarak Türkiye ekonomisi bu süreçte olumsuz etkilenmiştir. İkili ilişkilerin dalgalı bir seyir izlemesinin pek çok farklı etkisi olmakla birlikte ABD ile yaşanan en ufak krizlerde bile Türkiye ekonomisi etki altında kalmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve ABD arasındaki karşılıklı bağımlılık ilişkilerinin 1960- 2018 yılları arasında gerçekleşen dış ticaret verileri üzerinden sektörel etkisini analiz etmektir. Çalışmayı diğer araştırmalardan ayıran özelliği ise tarımsal hammadde, gıda, mal ve hizmet ile toplam ithalat-ihracat değerlerini her iki ülke arasında ele almış ve yöntem bakımından ilişkileri çok yönlü değerlendirmiş olmasıdır. Çalışmada her iki ülke için Dünya Bankası’nda yer alan istatistiklerden “tarımsal hammadde ihracatı, tarımsal hammadde ithalatı, toplam ithalat, gıda ithalatı, gıda ihracatı, mal ve hizmet ihracatı ve toplam ihracat değerleri kullanılarak Vektör Otoregresyon modeli ile içsel ve dışsal olmak üzere her bir parametrenin yönü tayin edilmektedir. Türkiye’nin gıda ihracatı ile ABD gıda ihracatının Türkiye’nin hammadde ihracatı üzerinde belirleyici etkisi olduğu, ABD gıda ihracatının Türkiye’nin gıda ithalat ve ihracatı üzerinde önemli etkisi olduğu bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karşılıklı Bağımlılık, Sektörel Analiz, İthalat, İhracat, Dış Ticaret

POLITICAL ECONOMY ANALYSIS OF TURKEY OF FOREIGN TRADE RELATIONS WITH BALKAN COUNTRIES IN INTERDEPENDENCE THEORY PERSPECTIVE

Öz

When examining US relations with Turkey, a variable trend of bilateral relations have been many different effect. Turkey's economy has remained always negative in this process and influence even in the slightest affected by the crisis with the United States. In this study, Turkey - Turkey experienced the negative repercussions of the US downturn with the sectoral analysis of the relationship of mutual dependence was investigated. In this research, data obtained from national country reports were used as primary sources and data from scientific studies were used as secondary sources. Limitations of the study between 1960 and 2018 occurred while Turkey reached Import and Export data in the context of the sectoral analysis of the interdependence relationship between the United States and has been identified as comments. The study consists of a total of six titles. In the first part, there is an introduction part that includes the purpose and method of preparation of the study. In the second part of the study, conceptual and theoretical information about the subject is given and it is focused on interdependence, integration, political processes of interdependence, historical background and literature review. In the third part of the study, the foreign trade policy and historical process of the USA is examined by examining the researches on the subject. In the fourth part of the study examined historical dates related processes experienced commercial developments in Turkey and aimed to give step by step. In the fifth part of the study tested with Turkey and the US economic model of the relationship of interdependence and in light of data obtained from the analysis is completed by the dependency analysis between 2018 and 1960.

Anahtar Kelimeler

Mutual Addıctıon, Sector Analysis, Import, Export, VAR Models

Kaynakça

• Alagöz, E. (2017). Ekonomik karşılıklı bağımlılık kapsamında AB-Çin ilişkileri. International Journal of Social Inquiry, 9(2), 33-56.
• Arı, T. (2004). Uluslararası ilişkiler teorileri. Karmaşık Karşılıklı Bağımlılık. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Chan S. (1984). International relations in perspective. International Relations in Perspective. New York: Macmillan.
• Demiryol, T. (2018). Türkiye-Rusya ilişkilerinde enerjinin rolü: Asimetrik karşılıklı bağımlılık ve sınırları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(4), 1438-1455.
• Ediger, V. Ş. (2008). Yeni yüzyılın enerji güvenliğinde karşılıklı bağımlılık bir zaruret. Doğal Gaz Dergisi, 132, 58-62.
• Gürkaynak, M. ve Yalçıner, S. (2009). Uluslararası politikada karşılıklı bağımlılık ve küreselleşme üzerine bir inceleme. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 6(23), 72-92.
• Keohane, R. O. ve Joseph, N. Y. E. (2015). Güç ve karşılıklı bağımlılığı yeniden ele almak. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 12(46), 79-104.
• Keohane, R. ve Joseph, S. N. (2000). Power and interdependence in the information age. Foreign Affairs, 77(5), 81-94.
• Kroll J. A. (1993). The complexity of interdependence. International Studies Quarterly. California: Univ of California LA Center.
• Meyer, S. (1979). The sources and prospects of gorbachev’s new political thinking on security. International Security, 13(2), 124-63.
• Pulat, A. (2018). Karşılıklı bağımlılık teorisi açısından Türkiye-İran ekonomik ilişkileri: 2002-2014. İran Çalışmaları Dergisi, 1(2), 93-114.
• Waltz, K. N. (1970). The myth of national interdependence. The International Corporation: A Symposium. Cambridge, MIT Press.