POSTSECULARITY DISCUSSION: WHAT’S NEW?

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 43 - 66, 06.06.2022

Emel Çokoğullar Bozaslan

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.1003641

Cited By: 1

Öz

In general, organizations and actors that can be called religious revival in the public sphere have been encountered since the second half of the 1980s. It is argued that the secular boundaries of the public sphere are forced by these organizations and actors, and the efforts of these organizations and actors to find a place in the public sphere have become evident. There is a process that is called the return of religion or religious awakening, and in fact, this dynamism cannot be understood, especially in the West. This process, which started to be defined as “post-secularism”, focuses on the question of whether religion can be one of the “many” that make up the public sphere. Whether religion can be in harmony with the language and spirit of the public sphere as a “negotiation space” constitutes the main topic of post-secularism debates. In other words, the question of what kind of legitimacy the religion will create in terms of rational communication practice with a single emphasis on truth is discussed. It is seen that secularization theories are also being questioned due to this religious revival. It is stated by many researchers that there has been a development in the opposite direction of the claim that religion is sent out of modern life forever and its reflections on practice are examined. Why did religion come back or never left, or is there a new phase of secularism? The answers to these questions are sought. In this study, besides these discussions in the literature, what secularization theories say and whether or not an activism can be mentioned in opposition to secularization theories is discussed. The demands, visibility and discourses of religious movements in the West and in Turkey on the construction of the pu

Anahtar Kelimeler

Religion, Public sphere, Secularism, Post-secularism.

POST-SEKÜLERİZM TARTIŞMALARI: YENİ OLAN NE?

Öz

Genel olarak 1980’lerin ikinci yarısından itibaren kamusal alanda dini canlanma olarak adlandırılabilecek örgütlenmelere ve aktörlere rastlanmaktadır. Kamusal alanın laik sınırlarının bu örgütlenmeler ve aktörler tarafından zorlandığı ve yine bu örgütlenmelerin ve aktörlerin kamusal alanda kendilerine yer bulma çabasının belirginlik kazandığı öne sürülmektedir. Dinin geri dönüşü ya da dini uyanış olarak adlandırılan ve aslında özellikle Batı’da bu hareketliliğin anlamlandırılamadığı bir süreç yaşanmaktadır. “Post-sekülerizm” olarak tanımlanmaya başlayan bu süreç, dinin kamusal alanı oluşturan “çok”lardan biri olup olamayacağı sorusuna odaklanmaktadır. Dinin, bir “müzakere alanı” olarak kamusal alanın dili ve ruhu ile uyum sağlayıp sağlayamayacağı post-sekülerizm tartışmalarının ana konusunu oluşturmaktadır. Başka bir ifadeyle, dinin tek bir hakikat vurgusu ile rasyonel iletişim pratiği açısından ne tür bir meşruiyet zemini oluşturacağı sorunsalı üzerinde durulmaktadır. Sekülerleşme kuramlarının da bu dini canlanma nedeniyle sorgulanmaya başlandığı görülmektedir. Dinin bir daha geri dönmemek üzere modern yaşamın dışına gönderildiği savunusunun aksi yönünde bir gelişme yaşandığı pek çok araştırmacı tarafından dile getirilmekte ve pratiğe yansımaları incelenmektedir. Din, neden geri dönmüştür ya da hiç gitmemiş midir yoksa sekülerliğin yeni bir evresi mi yaşanmaktadır soruları sorulmakta ve bu soruların yanıtları aranmaktadır. Bu çalışmada da literatürdeki bu tartışmaların yanında sekülerleşme kuramlarının neler söyledikleri ve sekülerleşme kuramlarına karşıtlık oluşturacak bir eylemsellikten bahsedilip bahsedilemeyeceği ele alınmaktadır. Batı’daki ve Türkiye’deki dini hareketliliklerin talepleri, görünürlükleri ve kamusalın inşasına dair söylemleri de literatürdeki sorular ve tartışmalar eşliğinde yeniden değerlendirilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Din, Kamusal alan, Sekülerizm, Post-sekülerizm

Kaynakça

• Asad, T. (2003). Formations of the Secular Christianity, Islam, Modernity. Stanford, California: Stanford University Press.
• Bhargava, R. (1998). “Introduction”, Edited by Rajeev Bhargava, Secularism and Its Critics, New York: Oxford University Press.
• Bhargava, R. (2006). “Political Secularism”. Edited by John S. Dryzek, Bonnie Honig and Anne Phillips, Political Theory, New York: Oxford University Press.
• Bhargava, R. (2011). “Rehabilitating Secularism”. Edited by Craig Calhoun Mark Juergensmeyer Jonathan VanAntwerpen, Rethinking Secularism. New York: Oxford University Press, pp. 92-113.
• Berger, P. L. (1999a). “Sekülerizmin Gerilemesi”. Liberal Düşünce.
• Berger, P. L. (1999b). “The Desecularization of the World: A Global Overview”. Der. Peter L. Berger. The Desecularization of the World, Ethic and Public Policy Center.
• Berger P. L. (2001). “Reflections on the Sociology of Religion Today”. Sociology of Religion. Special Issue: Religion and Globalization at the Turn of the Millennium, C. 62, No. 4.
• Berger, P. L. (2015). Kutsal Şemsiye Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. Çev. Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Berkes, N. (1964). The Development of Secularism in Turkey. Montreal: McGill University Press.
• Calhoun, C. (2011). “Secularism, Citizenship, and the Public Sphere”. Edited by Craig Calhoun Mark Juergensmeyer Jonathan VanAntwerpen. Rethinking Secularism. New York: Oxford University Press, Inc.
• Casanova, J. (2011). “The Secular, Secularizations, Secularisms”. Edited by. Craig Calhoun, Mark Juergenmeyer, Jonathan Vanantwerpen. Rethinking Secularism. New York: Oxford University Press, Inc.
• Casanova, J. (2014). Modern Dünyada Kamusal Dinler. Çev. Editörü Mehmet Murat Şahin. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları.
• Comte, A. (2001). Pozitif Felsefe Kursları. Çev. Erkan Ataçay. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Çiğdem, A. (2001). Taşra Epiği “Türk” İdeolojileri ve İslâmcılık. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Çokoğullar, E. (2021). “2002-2012 Dönemi’nde Türkiye’de Siyasal Alan, Din ve Özgürlük”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 7(2), ss. 17-33.
• Davison, A. (2006). Türkiye’de Sekülarizm ve Modernlik. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durkheim, E. (2005). Dini Hayatın İlkel Biçimleri. Çev. Prof. Dr. Fuat Aydın. İstanbul: Ataç Yayınları.
• Foucault, M. (2003). Society Must Be Defended. London: Penguin.
• Foucault, M. (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi: Seçme Yazılar 1. Çev. Osman Akınhay, Işık Ergüden ve Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus Collége de France Dersleri 1977-1978. Çev. Ferhat Taylan. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın Doğuşu Collége de France Dersleri 1978-1979. Çev. Alican Tayla. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gencer, B. (2000). “Türkiye’de Laikliğin Tarihi Dinamikleri”. Toplum ve Bilim, Sayı: 84.
• Göle, N. (1997). “Secularism and Islamism in Turkey: The Making of Elites and Counter-Elites”. Middle East Journal, 51(1), pp. 46-58.
• Göle, N. (2002). “Otoriter Laiklik ve İslami Katılım”. Yay. Haz. Yurdakul Fincancıoğlu. İslam ve Demokrasi. 2. Baskı. İstanbul: Tüses Yayınları.
• Göle, N. (2004). “Islam as Ideology”. Der. Adam B. Seligman. Modest Claims: Dialogues and Essays on Tolerance and Tradition. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
• Göle, N. (2012). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Habermas, J. (2006). “Religion in the Public Sphere”. European Journal of Philosophy. Vol. 14, No.1, 14 March 2006.
• Habermas, J. (2008). “Notes on Post-Secular Society”. New Perspectives Quarterly. Vol. 25, Issue 4, pp. 17-29.
• Kara, İ. (2000). “Din ile Devlet Arasında Sıkışmış Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18, ss. 29-55.
• Keyman, F. (2005). “Şerif Mardin’i Okumak: Modernleşme, Yorumbilgisel Yaklaşım ve Türkiye”. Der. Ahmet Öncü ve Orhan Tekelioğlu. Şerif Mardin’e Armağan. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kılıçbay, M. A. (1998). Siyasetsiz Siyaset. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Kuru, A. T. (2011). Pasif ve Dışlayıcı Laiklik ABD, Fransa ve Türkiye. Çev. Eylem Çağdaş Babaoğlu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Martin, D. (1991). “The Secularization Issue: Prospect and Retrospect”. The British Journal of Sociology, Vol. 42, No. 3, pp. 465-474.
• Mert, N. (1994). Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış Cumhuriyet Kurulurken Laik Düşünce. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Michel, T. (2007). “Laisizme Katolik Bir Bakış”. Cogito Dergisi. Sayı:1, Yaz 94. İstanbul: YKY.
• Rawls-Habermas Tartışması Neden Demokrasi? Nasıl İstikrar? (2009). Sunan ve Derleyen Murat Özbank. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rawls, J. (1971). A Theory of Justice. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Rawls, J. (1993). Political Liberalism, New York: Columbia University Press.
• Rawls, J. (1997). “The Idea of Public Reason Revisited”. The University of Chicago Law Review, 64, pp. 765-807.
• Stepan, A. (2011). “The Multiple Secularisms of Modern Democratic and Non-Democratic Regimes”. Edited by Craig Calhoun Mark Juergensmeyer Jonathan VanAntwerpen. Rethinking Secularism. New York: Oxford University Press, Inc., pp. 114-144.
• Taylor, C. (1998). “Modes of Secularism”. Edited by Rajeev Bhargava, Secularism and Its Critics. New York: Oxford University Press.
• Taylor, C. (2007). A Secular Age. London: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Tuğal, C. (2011). Pasif Devrim İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi. 2. Baskı. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Turam, B. (2011). Türkiye’de İslâm ve Devlet Demokrasi, Etkileşim, Dönüşüm. Çev. Pelin Tünaydın. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1998). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Weber, M. (1958). The Religion of India The Sociology of Hinduism and Buddhism. Translated and edited by Hans H. Gerth & Don Martindalei, USA: Free Press.
• Weber, M. (2002). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Çev. Zeynep Gürata. 3. Basım. İstanbul: Ayraç Yayınevi.
• Wilson, B. R. (2016). Religion in Secular Society. New York: Oxford University Press.
• Yılmaz, Z. ve Özkoç, Ö. (2014). “Devlet Kıskacında Din ve Sekülerlik: Serpil Sancar ile Söyleşi”. Mülkiye Dergisi, 38 (4).