Hayat Bilgisi Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi (1926-2018)

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 708 - 722, 20.12.2019

Selçuk Atik , Necdet Aykaç

https://doi.org/10.24315/tred.520314

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmada, Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren uygulanan 1926, 1936,
1948, 1968, 1998, 2005, 2009, 2015, 2017 ve 2018 Hayat Bilgisi öğretim
programlarının, eğitim programlarının ögelerini oluşturan hedef, içerik,
öğrenme-öğretme süreci ve ölçme- değerlendirme ögeleri esas alınarak
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı
kullanılmıştır. Araştırma verileri, döküman analizi yöntemi ile elde edilmiş ve
betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre;
1926, 1936, 1948 ve 1968 programlarında dönemin ihtiyaç ve beklentilerine göre
genel hedeflerin belirlendiği görülmektedir. Hedeflerin ifadesinde 1998
programında davranışçı yaklaşım, 2005 ve sonrasındaki programlarda
yapılandırmacı yaklaşım etkilidir. 1926, 1936, 1948 ve 1968 programlarında
içerik yoğunken, 1998 ve sonraki programlarda içeriğin yoğunluğu kısmen
azaltılmıştır.  Öğrenme-öğretme
sürecinde, 2005 öncesindeki programlarda öğretmen merkezli bir süreç egemenken,
2005 ve sonrasındaki programlarda, yapılandırmacı yaklaşımın etkisiyle öğrenci
merkezli bir süreç gözlenmektedir. Ölçme-değerlendirme boyutunun 1998
programına kadar ihmal edildiği, 1998 ve sonraki programlarda ise daha fazla
önem verildiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Hayat Bilgisi, öğretim programı, program değerlendirme

Kaynakça

• Referans 1: Alak, G. (2011). Hayat Bilgisi öğretim programı ögelerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Referans 2: Aslan, E. (2011). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilkokullarda izlediği ilk öğretim programı: 1924 ilk mektepler müfredat programı. Elementary Education Online, 10(2), 717-734.
• Referans 3: Aykaç, N. (2011). Hayat Bilgisi dersi öğretim programında kullanılan yöntem ve tekniklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sinop ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 1(19), 113-126.
• Referans 4: Belet, Ş. D. (1999). İlköğretim kurumlarında uygulanan Hayat Bilgisi programının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Referans 5: Bıkmaz, F. (2013a). 1924 ilkmekteplerin müfredat programı. F. D. Gözütok, & Bıkmaz (Ed.), Cumhuriyet’in ilânından 2013’e öğretim programlarının analizi Hayat Bilgisi örneği içinde (s. 33). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Referans 6: Bıkmaz, F. (2013b). 1926 ilkmektepler müfredat programı (Hayat Bilgisi dersi). F. D. Gözütok, & F. Bıkmaz (Ed.), Cumhuriyet’in ilânından 2013’e öğretim programlarının analizi Hayat Bilgisi örneği içinde (s. 46). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Referans 7: Christensen, L.B.,Johnson, R.B., & Turner, L.A.(2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. (A. Aypay, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Referans 8: Çelenk, S., Tertemiz, N., & Kalaycı, N. (2000). İlköğretim programları ve gelişmeler: Program geliştirme ilke ve teknikleri açısından değerlendirilmesi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Referans 9: Demir, M. K. (2016). Hayat Bilgisi öğretim programının değiştirilmesi gerekçelerine dair öğretmen adayı görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 47 ,157-171.
• Referans 10: Gözütok, F. D. (2010). Milli Eğitim, çocuklara ulusal değerleri kazandırmaktan neden vazgeçiyor?. İlköğretim Online, 9(2), 601-629.
• Referans 11: Gözütok , F. D. (2013). 2005/2009 ilköğretim programı (Hayat Bilgisi dersi). F. D. Gözütok, & F. Bıkmaz (Ed.), Cumhuriyet’in ilânından 2013’e öğretim programlarının analizi Hayat Bilgisi örneği içinde (s. 227). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Referans 12: Gülcan, M., Türkeli, Y., Parabakan, F., Şölen, A., & Albayrak, F. (2003). Türkiye’de ilköğretim (dünü, bugünü, yarını). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans 13: Gülener, S. (2010). Hayat Bilgisi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Şanlıurfa ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Referans 14: Gümüş, M., & Aykaç, N. (2012). Hayat Bilgisi dersi öğretim programının değerlendirme öğesinin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (40), 59-68.
• Referans 15: Güven, M. M. (2010). Türkiye’ de ilköğretim Hayat Bilgisi dersi programı değişiklikler, düzenlemeler, güncellemeler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Referans 16: Kültür Bakanlığı. (1936). İlkokul programı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Referans 17: Maarif Vekaleti. (1930). İlkmektep müfredat programı. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Referans 18: Milli Eğitim Bakanlığı. (1948). İlk okul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans 19: Milli Eğitim Bakanlığı. (1969). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans 20: Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3.Sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. 04.12.2016 tarihinde www.meb.gov.tr. adresinden alınmıştır.
• Referans 21: Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi (1,2,3.sınıflar) öğretim programı. 14.08.2015 tarihinde www.meb.gov.tr. adresinden alınmıştır.
• Referans 22: Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1,2 ve 3.sınıflar) 05.09.2017 tarihinde www.meb.gov.tr. adresinden alınmıştır.
• Referans 23: Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1,2 ve 3.sınıflar) 29.08.2018 tarihinde www.meb.gov.tr. adresinden alınmıştır.
• Referans 24: Ocak, G., & Beydoğan, H.Ö. (2005). İlköğretim okulları 3. sınıf Hayat Bilgisi dersi içerik standartlarının öğretmen görüşlerine göre bazı değişkenler açısından yeterlilik düzeyi (standart belirleme-Erzurum örneği). Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6 (1), 109- 135.
• Referans 25: Özden, Y. (2006). 2004 Hayat Bilgisi pilot programının, 1998 Hayat Bilgisi programıyla karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Referans 26: Öztürk, T., & Kalafatçı, Ö. (2017). Hayat Bilgisi dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 102-123.
• Referans 27: Patton, M, Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M.Bütün, & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Referans 28: Şahin, M. (2009). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de Hayat Bilgisi dersi programlarının gelişimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (8), 402-410.
• Referans 29: Şahin, M. (2017). Social Studies curricula in Turkey: Historical evolution. European Journal of Education Studies, 3(2), 48-64.
• Referans 30: Tay, B., & Baş, M. (2015). 2009 ve 2015 yılı Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 341-374.
• Referans 31: Tay, B., & Yıldırım, K. (2013). Bilgisayar destekli öğretimin Hayat Bilgisi öğretimi dersinde başarıya etkisi ve yönteme ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 84-110.
• Referans 32: Tuncer, Ö. (2009). İlköğretim 3. sınıf Hayat Bilgisi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Referans 33: Türe, E. (2013). 1936 ilkokul programı (hayat bilgisi dersi). F. D. Gözütok, & F. Bıkmaz (Ed.), Cumhuriyet’in ilânından 2013’e öğretim programlarının analizi Hayat Bilgisi örneği içinde (s. 82). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Referans 34: Türkyılmaz, A. (2011). İlköğretim Hayat Bilgisi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Balıkesir ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Referans 35: Uğur, T. (2006). 2005 ilköğretim 1. 2. ve 3. sınıflar Hayat Bilgisi dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Uşak ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Referans 36: Vural, M. (2003). İlköğretim okulu programı. Erzurum: Yakutiye Yayıncılık.
• Referans 37: Vural, M. (2005). İlköğretim okulu ders programları ve öğretim kılavuzları 1-5.sınıflar. Erzurum: Yakutiye Yayıncılık.
• Referans 38: Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.