AKADEMİSYENLERİN BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNE ERİŞİMİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE’YE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 1401 - 1416, 27.09.2021

Ali Battal , Halil Kayaduman

https://doi.org/10.24315/tred.852047

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı “Faculties’ Information and Communication Technology Access (FICTA)” isimli ölçeğin Türkçe ’ye uyarlanması ile birlikte geçerlik ve güvenirlik sonuçlarının sunulmasıdır. Orijinal formu İngilizce olan, 7 faktör ve 44 maddeden oluşan ölçeğin bazı boyutları bu uyarlama çalışması kapsamına alınmıştır. Öncelikle ölçeğin maddeleri uzmanlar tarafından titizlikle hedef dile çevrilmiş ve geri çeviri yöntemi ile kontrol edilmiştir. Dilsel geçerliliği tespit etmek için özgün ve uyarlanan formları belli aralıklarla hedef kitleye uygulanmıştır. Pozitif korelasyon ile dilsel geçerliliği sağlanan ölçeğin, faktör yapısını ortaya çıkarmak amacıyla 265 gönüllü akademisyenden toplanan veriler üzerinde açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda orijinalden farklı olarak Stratejik ve Bilgisel Beceri olarak ayrışan iki boyutu tek faktör altında birleşmiş ve Beceri olarak isimlendirilmiştir. Beceri, öğretimsel kullanım, dışsal motivasyon ve içsel motivasyon olarak isimlendirilen yapılardan birer madde çeşitli nedenler ile çıkartılmış ve sonuçta toplam 25 maddeden oluşan 4 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Faktör yükü dağılımlarının .87 ile .44 arasında değiştiği, açıklanan toplam varyansın % 66.03 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca farklı bir çalışma grubundan oluşan 251 akademisyene uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda kabul edilebilir düzeyde uyum değerlerine ulaşılmıştır. Ölçeği oluşturan yapıların güvenirlik analizi sonuçlarının ise .95 ile .75 arasında değiştiği görülmüştür. Akademisyenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimini ölçmek için kullanılacak bu ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

BİT erişimi, akademisyen, dijital bölünme, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Akgün, F . (2020). Öğretmen adaylarinin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterlikleri ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açisindan değerlendirilmesi . Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 22 (1) , 629-654 . doi: 10.26468/trakyasobed.679581
• Akkoyunlu, B., Soylu, M. Y., & Çağlar, M. (2010). Üniversite öğrencileri için “sayısal yetkinlik ölçeği” geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2010), 10–19.
• Alma, M. H., Demirel, T., & Kayaduman, H. (2020). Covid-19 Pandemisine Bağli Uzaktan Eğitim Geçiş Süreci ve Değerlendirmesi: Iğdır Üniversitesi Örneği. Online International Conference of COVID-19 (CONCOVID), 127–128. https://concovid.org/dosyalar/CONCOVID-Sosyal-Bilimler.pdf adresinden alınmıştır.
• Arık, B. M. (2020). Türkiye’de koronavirüsün eğitime etkileri – iv | dijital uçurum uzaktan eğitimi nasıl etkiliyor? | ERG. 24/12/2020 tarihinde, https://www.egitimreformugirisimi.org/koronavirusun-egitime-etkileri-iv-dijital-ucurum-uzaktan-egitimi-nasil-etkiliyor/ adresinden edinilmiştir.
• Baran, A. G., & Erdem, M. T. (2017). Bilgi toplumunda di̇ji̇tal bölünme: Bi̇li̇şi̇m ve ı̇leti̇şi̇m teknoloji̇leri̇ kullanım yetenekleri̇ üzeri̇nden bi̇r tartişma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (Special Issue on Kayfor15), 1505–1518.
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238–246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
• Bozkurt, A., Jung, I., Xiao, J., Vladimirschi, V., Schuwer, R., Egorov, G., … Paskevicius, M. (2020). A global outlook to the interruption of education due to COVID-19 pandemic: Navigating in a time of uncertainty and crisis. Asian Journal of Distance Education, 5(1), 1–126.
• Brown, T.A. (2006). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. NY: Guilford Publications, Inc.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136–162). Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470–483.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi
• Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor Analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(7)
• Çuhadar, C., & Battal, A. (2010). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Öğretim Amaçlı Kullanımına Yönelik Öğretim Elemanlarının Görüşleri. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, Konya
• Erçetin, Ş. Ş., Akbaşlı, S., & Durnalı, M. (2018). Dijital teknolojilere erişim motivasyonu ölçeğinin türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 75–88. https://doi.org/10.19126/suje.431126
• Erkuş, A. (2007). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar. Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 15–16.
• Ertmer, P. A., Ottenbreit-Leftwich, A. T., Sadik, O., Sendurur, E., & Sendurur, P. (2012). Teacher beliefs and technology integration practices: A critical relationship. Computers and Education, 59(2), 423–435. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.02.001
• Göktas, Y., Yildirim, Z., & Yildirim, S. (2008). Bilgi ve iletisim teknolojilerinin egitim fakültelerindeki durumu: Dekanlarin görüsleri. Egitim ve Bilim, 33(149), 30–50.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Hambleton, R. K., & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology, 53(9), 1689–1699.
• Kalelioğlu, F., & Huri, M. (2014). E- Öğrenme için hazırbulunuşluk öz değerlendirme ölçeğinin türkçeye uyarlanması : Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Başkent University Journal of Education, 1(2), 22–30.
• Kayaduman, H., & Battal, A. (2020). The Relationship Between Digital Literacy and Distance Education Perceptions. 13th Annual International Conference of Education, Research and Innovation, p. 2223–2227. https://doi.org/10.21125/iceri.2020.0533
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge
• Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press
• Özer, M., & Suna, H. E. (2020). COVID-19 salgını ve eğitim. In M. Şeker, A. Özer, & C. Korkut (Eds.), Küresel Salgının Anatomisi İnsan ve Toplumun Geleceği. Ankara.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory . New York: McGraw-Hill.
• Pallant, J. (2011). SPSS Survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Allen & Unwin.
• Schulz, R., Isabwe, G. M., & Reichert, F. (2015). Investigating teachers motivation to use ICT tools in higher education. Internet Technologies and Applications, ITA 2015 - Proceedings of the 6th International Conference, 62–67. https://doi.org/10.1109/ITechA.2015.7317371
• Soomro, K. A., Kale, U., Curtis, R., Akcaoglu, M., & Bernstein, M. (2018). Development of an instrument to measure faculty’s information and communication technology access (FICTA). Education and Information Technologies, 23(1), 253–269. https://doi.org/10.1007/s10639-017-9599-9
• Soomro, K. A., Kale, U., Curtis, R., Akcaoglu, M., & Bernstein, M. (2020). Digital divide among higher education faculty. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 17(1). https://doi.org/10.1186/s41239-020-00191-5
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6) 49-74
• Taylor, M. A., & Pastor, D. A. (2007). A confirmatory factor analysis of the student adaptation to college questionnaire. Educational and Psychological Measuremen, 67(6), 1002–1018.
• van Dijk, J. A. G. . (2005). The deeping divide:inequality in the information society. Thousand Oaks: Sage Publications.
• van Deursen, A. J. A. M., & van Dijk, J. A. G. M. (2008). Measuring digital skills: Performance tests of operational, formal, information and strategic Internet skills among the Dutch population. 58th Conference of the International Communication Association, Montreal, Canada.
• YÖKAK. (2020). Öğrenci merkezli öğrenme-öğretme. 14/12/2020 tarihinde, https://portal.yokak.gov.tr/makale/ogrenci-merkezli-ogretim-olcme-ve-degerlendirme/ adresinden edinilmiştir