PERCEPTION OF PARENTAL ACCEPTANCE REJECTION AS A PREDICTOR OF STRATEGIES COPING WITH STRESS IN UNİVERSITY STUDENTS

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 490 - 507, 26.01.2022

Sitare Hasanova Hatice Epli

https://doi.org/10.24315/tred.912705

Öz

The main purpose of this study is to examine the relationship between the perception of parent acceptance and rejection and attitudes to cope with stress. In the research, there are 822 university students, 540 females and 282 males, continuing in the different faculties of Ondokuz Mayıs University in the 2019-2020 academic year and reached with the stratified sampling technique. The data in the study were collected using the Individual Information Form, Adult Parent Acceptance Rejection Scale short form (Adult PARQ / C), Stress Coping Styles Scale (SSTS). The data obtained from the research were analyzed using the SPSS 22 program. In this study, Pearson Correlation Analysis was used to determine whether there is a significant relationship between university students' perceptions of parental acceptance / rejection and their style of coping with stress. Multiple Linear Regression Analysis was used to determine whether stress coping styles were predicted by maternal acceptance / rejection and paternal acceptance / rejection. One-Way Manova Analysis was used to determine whether parent acceptance / rejection, paternal acceptance / rejection and coping styles differ by gender. When the analysis results were examined, a significant relationship was found between parental acceptance-rejection perception and coping styles in young adulthood, parental acceptance-rejection perception was found to be a significant predictor of individuals' coping styles, and according to gender variable parental acceptance-rejection perception and stress It was concluded that coping styles did not differ significantly. The findings obtained were evaluated within the framework of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

parental acceptance-rejection, stress coping styles, university students

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN STRESLE BAŞA ÇIKMA STRATEJİLERİNİN YORDAYICISI OLARAK EBEVEYN KABUL RED ALGISI

Öz

Bu çalışmanın temel amacı ebeveyn kabul red algısı ve stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nin farklı fakültelerinde 2019-2020 eğitim-öğretim yılında devam etmekte olan ve tabakalı örnekleme tekniği ile ulaşılan 540 kadın, 282 erkek olmak üzere toplam 822 üniversite öğrencisi yer almaktadır. Çalışmada veriler Bireysel Bilgi Formu, Yetişkin Ebeveyn Kabul Red Ölçeği kısa form (Yetişkin EKRÖ/K), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) ile toplanmıştır. Araştırma elde edilen veriler SPSS 22 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bu araştırmada üniversite öğrencilerin ebeveyn kabul red algıları ile stresle başa çıkma tarzları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek için Pearson Korelasyon Analizine, stresle başa çıkma tarzlarının anne kabul/red algısı ve baba kabul/red algısı tarafından yordanıp yordanmadığını tespit etmek için Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve anne kabul/red, baba kabul/red ve stresle başa çıkma tarzlarını cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için Tek Yönlü Manova Analizi kullanılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde, Genç yetişkinlik döneminde ebeveyn kabul-red algısı ile stersle başa çıkma tarzları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiş, ebeveyn kabul-red algısı bireylerin stresle başa çıkma tarzlarının anlamlı bir yordayıcısı olarak saptanmış ve cinsiyet değişkenine göre ebeveyn kabul-red algısı ile stresle başa çıkma tarzlarının anlamlı farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır. Elde edilen bulgular, ilgili yazın çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ebeveyn kabul-red alısı, stresle başa çıkma tarzları, Üniversite öğrencileri

Kaynakça

• KAYNAKÇA Abacı, D. F. (2018). Ebeveyn kabul-reddi ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide duygu düzenleme ile kişiler arası problemlerin rolü (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Akkese, M. N. (2019). Ebeveyn kabul-reddi ile sosyal kaygı belirtileri arasında pozitif ve negatif duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Akse, J., Hale, W. W., Engels, R. C. M. E., Raaijmakers, Q. A. W. ve Meeus, W. H. J. (2004). Personality, perceived parental rejection and problem behavior in adolescence. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 39, 980–988.
• Aksu, Ç. P. (2014). 8- 14 yaş grubu klinik örneklemde ebeveyn kabul-red algısının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bulut, B. (2016). Ergenlerin anksiyete, sosyal destek ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındakı ilişkilerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Geliştirilmiş 12.baskı, Pegem Akademi, Ankara. Capano, A., Gonzalez, M.D.L. ve Massonnier, N. (2016). Estilos relacionales parentales: Estudio con adolescentes y sus padres. J. Psychol. 34, 413–444.
• Carver, C. S. ve Scheier, M. F. (1994). Situational coping and coping dispositions in a stressful transaction. Journal of Personality and Social Psychology, 66 (1), 184–195.
• Çetin, Ö. (2005). Suçlu ve normal ergenlerde algılanan anne-baba kabul ve reddi (Yüksek lisans tezi). Ege Universitesi, İzmir.
• Davies, P. T. ve Windle, M. (1997). Gender-specific pathways between maternal depressive symptoms, family discord, and adolescent adjustment. Developmental Psychology. 33, 657-668.
• Dedeler, M. (2016). Yaşamı Sürdürme Nedenleri: Ebeveyn kabul-reddi, duygu düzenleme stratejileri ve bilişsel esneklik açısından bir değerlendirme (Yüksek Lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dedeler, M., Akün, E., ve Batıgün, A.D. (2017). Yetişkin ebeveyn kabul-red ölçeği – kısa form’un uyarlama çalışması. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 30, 181- 193.
• Dickerson, A. D. ve Crease, S. J. (2007). Parent-adolescent relationship: The influence of multi-family therapy group on communication and closeness. The American Journal of Family Therapy, 33(1), 45-59.
• Dwairy, M. (2010). Parental acceptance-rejection: A fourth cross-cultural research on parenting and psychological adjustment of children. Journal of Child and Family Studies, 19, 30-35.
• Eryavuz, A. (2006). Çocuklukta algılanan ebeveyn kabul veya reddinin yetişkinlik dönemi yakın ilişkileri üzerindeki etkileri (Doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Folkman, S. (1992). Making the case for coping. in b. n. carpenter, Personal coping: Theory, research, and application. Westport, Connecticut: Praeger, 31–46.
• Folkman, S. ve Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged Community Sample. Journal of Health and Social Behavior, 21 (3), 219-239.
• Folkman, S. ve Lazarus, R. S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer Publishing Company, Inc. New York, 21
• Folkman, S. ve Lazarus, R. S. (1985). If it changes, it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 992–1003.
• Gürel, Ç. (2013). Erken ergenlik sırasında algılanan kabul-reddet, algılanan ebeveyn kontrolü ve çapraz-durum kopyalama stilleri arasındaki psikolojik ayarın arabuluculuk rolü (Yüksek lisans tezi). Boğaziçi University, Istanbul.
• Jones, D. (2000). Maternal ve paternal parenting during adolescence: Forecasting early adult psycho social adjustment. Erişim http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m2248/is_139_35/ai_68535847
• Kanyas, R. (2008). The influence of sibling configuration and parental acceptance-rejection on the quality of sibling relationship (Yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlik, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Kayahan, A. (2002). Annelerin bağlanma stilleri ve çocukların algıladıkları kabul ve reddin çocuk ruh sağlığı ile ilişkileri (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir. Kim, S. ve Rohner, R. P. (2003). Perceived parental acceptance and emotional empathy among university students in korea. Journal of Cross- Cultural Psychology, 34/6, 723-735.
• Lansford, J.E., Laird, R.D., Pettit, G.S., Bates, J.E. ve Dodge, K.A. (2014). Mothers’ and fathers’ autonomy-relevant parenting: Longitudinal links with adolescents’ externalizing and internalizing behavior. J. Youth Adolesc, 43, 1877–1889.
• Leon, B., Felipe, C. E., Polo, M. I. ve Fajardo, B. F. (2015). Parental acceptance-rejection and profiles of victimization and aggression in bullying situations. Anales de Psicologia 31, 600–606.
• Moray, S. (2019). 20-40 yaş arası bireylerde depresif belirtiler ile ebeveyn kabul-red algısı psikolojik dayanıklılık ve stresle başaçıkma tarzları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Moreno, R. D., Estevez, E., Jimenez, T. ve Murgui, S. (2018). Parenting style and reactive and proactiveadolescent violence: Evidence from Spain. Int. J. Environ. Res. Public Health, 15, 26-34.
• Ogelman, H. G. (2015). Predictor effect of parental acceptance-rejection levels on resilience of preschool children. Social and Behavioral Sciences, 174, 622 – 628.
• Ogelman, H.G. ve Çabuk, F.U. (2013). Beş yaş çocuklarinin sosyal konumlarinin anne babalarinin kabul-red düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(18), 23-45.
• Oskay, G. (1986). Anne-baba ergen ilişkilerini geliştirici öneriler. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 77-93.
• Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5 (4), 420-440.
• Özdinç, N. K. (2019). Sibling bullying and peer bullying relations to empathy, moral disengagament, problem solving and parental acceptance-rejection (Master thesis). Middle East Technical University (OTDÜ), İstanbul.
• Özel, S. (1999). Çocuk ve gençlerin anneleri ile olan ilişkilerinin karşılıklı olarak algılanışının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Özer, R. (2019). Ergenlik döneminde algılanan ebeveyn kabul-reddi, duygu dışavurum ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Peris, T. S. ve Miklowitz, D. J. (2015). Parental expressed emotion and youth psychopathology: New directions for an old construct. Child Psychiatry Hum Dev. DOI 10.1007/s10578-014-0526-7.
• Rohner, C. E. (1980). Perceived parental acceptance-rejection and children's reported personality and behavioral dispositions: An intracultural test. Behavior Science Research, volume: 15(1), 81-88.
• Rohner, R. P. (1998). Worldwide mental health correlates of parental acceptance-rejection: Review of cross-cultural and intracultural evidence. Cross-Cultural Research, Sage Journals, 32, 7-15.
• Rohner, R. P. Khaleque A. (2004). The parental “acceptance-rejection syndrome”: Universal correlates of perceived rejection. American Psychologist, 59, 827-840.
• Rohner, R. P. ve Britner, P. A. (2002). Worldwide mental health correlates of parental acceptance–rejection: Review of cross-cultural and intracultural evidence. Cross-Cultural Research, 36, 16–47.
• Rohner, R. P. ve Khaleque, A. (2002). Perceived parental acceptance- rejection and psychological adjustment: A meta-analysis of cross-cultural and intracultural studies. Journal of Marriage and Family, 64(1), 54-64.
• Rohner, R. P. ve Veneziano, R. A. (2001). The importance of father love: History and contemporary evidence. Review of General Psychology, 5, 382–405.
• Rohner, R. P., Khaleque, A. ve Cournoyer, D. E. (2003). Cross-National Perspectives on Parental Acceptance-Rejection Theory. Marriage and Family Review, 35(3), 85-105.
• Rohner, R. P., Khaleque, A. ve Cournoyer, D. E. (2005). Parental acceptance-rejection: theory, methods, cross-cultural evidence, and implications, ETHOS, 33(3), 299-334.
• Rohner, Ronald P. (1975). They love me, they love me not: a worldwide study of the effects of parental acceptance and rejection. Hraf Press, Crescent.
• Salahur, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin geriye dönük olarak çocukluklarında algılamış olduklari ebeveyn kabul veya reddinin yetişkin bağlanma biçimleri ve depresif belirtiler ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Sarıtaş, D. (2007). The effects of maternal acceptance-rejection on psychological distress of adolescents: The mediator roles of early maladaptive schemas (Master Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Serbest, S. (2010). The influence of the üniversity students’ perceived paternal and maternal acceptance, father involvement and depressive symptoms on their resiliency (Master Thesis). Boğaziçi University, İstanbul.
• Serbest, S. (2010). The influence of the üniversity students’ perceived paternal and maternal acceptance, father involvement and depressive symptoms on their resiliency (Master Thesis). Boğaziçi University, İstanbul.
• Şahin, N. H. ve Durak, A. (1995). Stresle başaçıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Şimşek, H. (2012). Güneydoğu anadolu bölgesindeki lise öğrencilerinin gelecek beklentileri ve gelecek beklentilerini etkileyen faktörler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5, 90-109.
• Tabak, I. ve Zawadzka, D.(2017). The importance of positive parenting in predicting adolescent mental health. J. Fam. Stud. 23, 1–18.
• Varan, A. (2005). Relation Between parental acceptance and intimate partner acceptance in turkey: Does history repeat itself. Ethos, 33(3), 414-426.
• Wolchik, S., Wilcox, K. L., Tein, J-Y. ve Sandler, I. (2000). Maternal acceptance and consistency of discipline as buffers of divorce on children’s psychological adjustment problems. Journal of Abnormal Child Psychology, 28(1), 87-102.
• Yener, N. (2005). Çocukların algıladıkları ebeveyn kabul veya reddinin okul başarı ve okul uyumu ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Younge, S. L., Oetting, E. R. ve Deffenbacher, J. L. (1996). Correlations among maternal rejection, dropping out of school, and drug use in adolescents: A pilot study. Journal of Clinical Psychology, 52(1), 96-102.
• Zakeri, H., Jowkar, B. ve Razmjoee, M. (2010). Parenting styles and resilience. Procedia-social and behavioural sciences, (5), 1067–1070. doi:10.1016/j.sbspro. 2010.07.236