OKUL YÖNETİCİLERİNİN YÖNETİCİ ATAMA SİSTEMİNE İLİŞKİN ALGILARININ METAFORLAR YOLUYLA ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 1251 - 1266, 28.09.2022

Hülya Kasapoğlu Tankutay

https://doi.org/10.24315/tred.969217

Cited By: 1

Öz

Okul yöneticilerinin kariyerleri açısından önem taşıyan yönetici atama sistemine ilişkin sahip oldukları algılar, onların mesleklerine bakış açılarını, kişisel tutumlarını değiştirebileceğinden ve yaptıkları işe, işlerindeki motivasyona, uygulamalara yansıyabileceğinden büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle araştırmada, okul yöneticilerinin kariyerleri açısından önemli bir role sahip olan yönetici atama sistemine ilişkin algılarını, kişisel algıları ortaya çıkartmada, anlamada ve açıklamada güçlü bir araştırma aracı olarak kullanılan metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Trabzon ilinde görev yapmakta olan 196 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile yöneticilerin demografik özelliklerine ulaşılmış ayrıca her okul yöneticisinin “Yönetici atama sistemi ... gibidir; çünkü ...” cümlesini düşünceleri doğrultusunda tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, okul yöneticilerinin “Yönetici atama sistemi” kavramına yönelik algılarını ortaya koydukları metaforlara ve bu metaforların yer aldığı kavramsal kategorilere ulaşılmıştır. Nitel analiz tekniklerinin kullanıldığı araştırmada okul yöneticilerinin 150 metafor ürettikleri ve bu metaforların sürekli değişen, gücün etkisinde, amacı belirsiz, liyakatten/hakkaniyetten uzak, olması gereken, yöneticiler için enerji kaybı, zamanla gelişen başlığında 7 kategori altında toplandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticisi, yönetici atama sistemi, metafor

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
• Akçadağ, T. (2014). Okul yöneticilerinin bakış açılarıyla yöneticilerin yetiştirilme, atama ve yer değiştirmeleri; sorunlar ve çözümler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 135-150.
• Arabacı, İ. B., Şanlı, Ö. & Altun, M. (2015). Okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atama yöntemlerine ilişkin sendika temsilcilerinin, maarif müfettişlerinin ve okul yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (31), 166-186.
• Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin atanmaları sürecinde idari yargı kararları ve öne çıkan değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 347-376.
• Atalay Mazlum, A. (2018). Milli eğitim sisteminde yönetici görevlendirme sorunsalı: hukuksal açıdan değerlendirme.[Çevrimiçi:https://www.researchgate.net/publication/324496549_Milli_Egitim_Sisteminde_Yonetici_Gorevlendirme_Sorunsali_Hukuksal_ Acidan_Degerlendirme], (Erişim tarihi: 12.10.2017).
• Aydın, M. (2007). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
• Ayral, M. (2016). Okul müdürü yetiştirmede 2015: Sorunlar ve gelecek. Pegem Atıf İndeksi, 113-146.
• Blazer, C. (2009). How to select the best principals. Information Capsule Research Services, 818, 1-11.
• Burke, W. W. (1992). Metaphors to Consult by. Group & Organization Management, 17(3), 255-259. doi: 10.1177/1059601192173005.
• Cameron, K. S. & Quinn, R. E. (2017). Örgüt kültürü örgütsel tanı ve değişim rekabetçi değerler modeli. (Çev. Edi. Gülcan, M.G ve Cemaloğlu, N. ). Ankara: PegemYayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: Varolan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 249-274.
• Cemaloğlu,N. (2018).Geliştiren okul yöneticisi.[Çevrimiçi: https://www.researchgate.net/publication /324496549_Milli_Egitim_Sisteminde_Yonetici_Gorevlendirme_Sorunsali_Hukuksal_ Acidan_Degerlendirme], (Erişim tarihi: 13.11.2020).
• Demirtaş, H., & Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü, Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1–24.
• Doğan, S., Demir, S. B., & Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 Yılı Yönetici Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 224-245. doi:10.5578/keg.6461.
• Doğan, H. & Üngüren, E. (2010). İşletmelerde metafor kavramı ve önemi: yöneticilerin stratejik iletişim ve paylaşım araçları olarak metaforlar ve etkin kullanım yolları. Alanya İşletme Fakültesi dergisi, 2(2), 63-76.
• Forceville, C. (2002). The identification of target and source in pictorial metaphors. Journal of Pragmatics, 34(1), 1-14. doi: 10.1016/S0378-2166(01)00007-8.
• Fullan, M. (2002). The Change Leader. Educational Leadership, 59 (8), 16-21.
• Fullan, M. (2014). The Principal: Three Keys to Maximizing Impact. Ontario: Jossey-Bass.
• Güçlü, N., Şahin, F., Tabak, B. Y. & Sönmez, E. (2016). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirmeye ilişkin yönetici adayı görüşleri. GEFAD, 36(1), 51-71.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayıkçı, K., Özdemir, İ. & Özyıldırım, G. (2016). İlk defa ve yeniden okul müdürü görevlendirilmesi: Sözlü sınav üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(4), 471-498.
• Kesen, İ., Sundaram, D. T. & Abaslı, K. (2019). Öğretim lideri vs. okul müdürü. İstanbul: SETA.
• Kılınç, A. Ç., Koşar, S., Emre, E. R., & Koşar, D. (2017). Okul yöneticiliği görevinden öğretmenliğe dönüş: yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(3), 53-73.
• Konan, N., Çetin, R. B. & Yılmaz, S. (2017). Okul müdürü görevlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-160.
• Konan, N., Çelik, O. & Çetin,R. (2018). Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirme Sorunu: Bir Meta Sentez Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 92-113. doi: 10.9779/PUJE.2018.208
• Kwan, P., & Walker, A. (2009). Are we looking through the same lens? Principal recruitment and selection. International Journal of Educational Research, 48(1), 51-61.
• Miles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). California: SAGE.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor.(G. Bulut, Çev.) İstanbul: MESS Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası.
• NSW Department of Education and Training (2005). School Leadership Capability Framework. Sydney, Australia: NSW Government Printer.
• Okçu, V. (2011). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve atanmasına ilişkin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 244-266.
• Özmen, F., & Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Edi. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Recepoğlu, E., & Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies, 9(2), 1817- 1845.
• Saban, A. (2008b). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55,459-496
• Sezer, S. (2016). School administrators' opinions on frequently changing regulations related to appointments and alocation: A new model proposal. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(2), 335-356.
• Şahin, İ., Kesik, F., & Beycioğlu, K. (2017). Okul yöneticilerinin atanmasında kaotik dönem ve etkileri. İlköğretim Online, 16(3), 1007-1021.
• Şişman, M. & Turan, S. (2002). Dünyada eğitim ve yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin başlıca yönelimler ve Türkiye için çıkarılabilecek bazı sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-26.
• Şişman, M & Turan, S. (2004). Örgütsel Semboller ve Eğitimde Sembolik Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(37), 96-117.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. Epsilon Yayınevi, İstanbul.
• TEDMEM (2018). Okul Yöneticilerinin Atama ve İstihdam Süreçleri: Karşılaştırmalı bir Perspektif. [Çevrim-içi: https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/okul-yoneticilerinin-atama-ve-istihdam-surecleri-karsilastirmali-bir-perspektif], (Erişim tarihi: 04.10.2018).
• Tok, T., & Karaoğlan, Ö. (2016). Yöneticilerin görevlendirilmesinin müdürlerin yönetsel tutumlarına yansımaları. Ö. Demirel, ve S. Dinçer, S. (Ed.) Eğtim bilimlerinde yenilikler ve nitelik arayışı yansımaları içinde (s. 823-838). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9786053183563. 052.
• Turan, S. (2007). İşini bil okuluna sahip ol, Bir insan olarak okul müdürü, içinde (s. 81-100). A. Açıkalın, M. Şişman ve S. Turan (Ed.), Ankara: Pegem Akademi.
• Van Engen, R.obert B. (2008), Metaphor: A Multifaceted Literary Device Used by Morgan and Weick to Describe Organisations, Emerging Leadership Journeys, 1(1), 39-51.
• Wittink, J. (2011). Reliable Metaphor Analysis in organizational Research. Towards a dual, dynamic approach. [Çevrimiçi:http://www.academia.edu/450380/Reliable_metaphor_analysis_in_organizational_research_towards_a_dual_dynamic_approach], (Erişim tarihi: 08.11.2017).
• Yolcu, H. & Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 102-126. doi: 10.14689/issn.21482624.1.3c3s5m
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık