OYUN TEMELLİ ÖĞRENME UYGULAMALARININ FEN BİLİMLERİ DERSİNDE 5.SINIF ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 786 - 816, 31.05.2023

Şebnem Önal , Murat Çeltek

https://doi.org/10.24315/tred.1067048

Öz

Bu çalışmanın amacı, oyun temelli öğrenme uygulamalarının fen bilimleri dersi “Madde ve Değişim” ünitesi kapsamında öğrenciler üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma 2 grup ile gerçekleştirilmiş olup gruplardan biri 24 kişiden oluşan deney grubu, diğeri ise 20 kişiden oluşan kontrol grubu olmak üzere 44 5. sınıf öğrencisi çalışmaya katılım sağlamıştır. Çalışmada “öntest sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen” modeli kullanılmıştır. “Madde ve Değişim Ünitesi Başarı Testi (MDÜBT)”, “Fen Bilimleri Dersine Yönelik Tutum Ölçeği (FBDYTÖ)” ve “Fen Bilimleri Dersi Özyeterlik Ölçeği (FBDÖÖ)” her iki grup için öntest sontest olarak uygulanmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak ise araştırmacı tarafından hazırlanan “Oyun Temelli Öğrenme Uygulamaları Görüşme Formu (OTÖUGF)” öğrencilere uygulanmıştır. Nicel verilerin analizi için “Mann Whitney U testi”, “Bağımsız Örneklemler t testi”, “İlişkili Örneklemler t testi” ve “Wilcoxon İşaretli Sıralar testi” kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda her iki grup arasında tutum düzeyleri üzerinde bir fark oluştuğu ancak akademik başarı ve özyeterlik düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ölçüde bir fark oluşmadığı, öğrencilerin çoğunun ise oyun temelli öğrenme uygulamalarına yönelik olumlu görüşlere sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Oyun temelli fen eğitimi, zekâ oyunları, akademik başarı, tutum, özyeterlik

Kaynakça

• Akandere, M. (2006). Eğitici Okul Oyunları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık .
• Aksoy, N. C. (2014). Dijital Oyun Tabanlı Matematik Öğretiminin Ortaokul 6.Sınıf Öğrencilerinin Başarılarına, Başarı Güdüsü,Öz-Yeterlik ve Tutum Özelliklerine Etkisi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alıcı, D. (2016). Fen ve Teknoloji Dersinde Eğitsel Oyunların Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Bilgi Kalıcılığına Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü , Kahramanmaraş.
• Al-Tarawneh, M. H. (2016). The Effectiveness of Educational Games on Scientific Concepts Acquisition in First Grade Students in Science. Journal of Education and Practice, 7(3), 31-37.
• Altun, A. (2019). Oyun Temelli Öğrenmenin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Fen Akademik Başarıları ve Bilgi Kalıcılığı Üzerine Etkisinin Araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, A. (2021). Eğitsel Oyun İçerikli Fen Ev Ödevlerinin Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Başarısına Etkisi ve Öğrencilerin Eğitsel Oyun İçerikli Ev Ödevlerine Yönelik Görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Aslan Akın, F., & Atıcı, B. (2015). Oyun Tabanlı Öğrenme Ortamlarının Öğrenci Başarısına ve Görüşlerine Etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 2(2), 75-102.
• Aşcı , A. (2019). Oyun Temelli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Türkçe Dersine Yönelik Başarı ve Tutumlarına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Aycan, S., Türkoğuz, Ş., Arı, E., Kaynar, Ü. (2002). Periyodik Cetvelin ve Elementlerin Tombala Oyun Tekniği ile Öğretimi ve Bellekte Kalıcılığının Saptanması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiri Kitabı. ODTÜ, Ankara.
• Aygün, H. A. (2019). Fen Öğretiminde Eğitsel Oyun Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Adıyaman.
• Bayır, E., Fazlıoğlu, Y., & Günşen, G. (2016). Teaching Preschoolers Science Through Play. Current Advances in Education, 603-616.
• Bayırtepe, E., & Tüzün, H. (2007). Oyun-Tabanlı Öğrenme Ortamlarının Öğrencilerin Bilgisayar Dersindeki Başarıları Ve Öz-yeterlik Algıları Üzerine Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 41-54.
• Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (1991). Active Learning: Creating Excitement in the Classroom. Higher Education Report, The George Washington University,School of Education and Human Development .
• Bozoğlu, U. (2013). Ortaokul 7. Sınıf Matematik Dersi Alan Çevre İlişkisi Konusunda Oyun Temelli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Buluş Kırıkkaya, E., İşeri, Ş., & Vurkaya, G. (2010). A Board Game About Space And Solar System For Primary School Students. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(2), 1-13.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün , Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (19. b.). Ankara: Pegem Akademi .
• Can , S., & Yıldırım, M. (2017). Eğitsel Oyunlarla Fen Dersine "Var Mısın Yok Musun?". Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 12-25.
• Can, İ. (2010). İlköğretim Fen Ve Teknoloji Öğretiminde Oyunlarla Fen Öğretiminin "Maddenin Yapısı ve Özellikleri" Ünitesi İçin 8.Sınıf Öğrencilerinin Başarı ve Tutumuna Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Can, S. (2017). Eğitsel Oyunların Kullanılmasının 5.Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarı ve Derse Karşı Tutumuna Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Chickering, A. W., & Gamson, Z. F. (1987). Seven Principles For Good Practice İn Undergraduate Education . AAHE Bulletin , 3-7.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. b.). Hillsdale, NJ:Erlbaum.
• Cop, M. R., & Kablan, Z. (2018). Türkiye'de Eğitsel Oyunlarla İlgili Yapılmış Çalışmaların Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 52-71.
• Çakır, A., & Kurt, M. (2021). Eğitsel Oyunlarla Beş Duyumuz Konusunun Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 0(25), 113-148.
• Çavuş, R., & Balçın, M. (2017). Fen Bilimleri Dersinde Gerçekleştirilen Oyun Etkinliklerine İlişkin Öğrenci Görüşleri: Maddenin Yapısı Ve Özellikleri Ünitesi Örneği. Social Science Studies, 5(10), 323-341.
• Çelik, O. (2017). "Canlıları Tanıyalım Konusu İçin Tasarlanan Eğitsel Oyunların 5.Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Çetin, Ö. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Matematiksel Oyun Geliştirme Süreçlerinin Başarı, Tutum ve Problem Çözme Stratejilerine Etkisi. (Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çiftçi, F. (2005). İlköğretim 4. Sınıf Matematik Dersi İçin Oyunla Öğretim Yöntemiyle Düzenlenen Öğrenme Ortamının Altı Basamaklı Doğal Sayılarda Dört İşlem Kazanımına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, M. (2012). 7. Sınıf Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesinin Oyun Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı ile İşlenmesinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Fen Teknoloji Dersine Karşı Tutumlarına Etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri. Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Demirci Güler, M. P. (2017). Fen Bilimleri Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Elgün, A., & Kaya, S. (2015). Eğitsel Oyunlar İle Desteklenmiş Fen Öğretiminin İlkokul Öğrencilerinin Akademik Başarısına Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Eltem, Ö. (2018). Fen Bilimlerinde Maddenin Yapısı ve Özellikleri Ünitesinin Öğretiminde Eğitsel Oyunların Kullanılması. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Engin, A. O., Tösten, R., & Kaya, M. D. (2010). Bilgisayar Destekli Eğitim. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(5), 69-80.
• Gürbüz, F., Çeker, E., & Töman, U. (2017). Eğitsel Şarkı ve Oyun Tekniklerinin Öğrencilerin Akademik Başarıları ve Kalıcılığı Üzerine Etkileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 593-612.
• Gürbüz, Ö. (2019). Eğitsel Oyun Etkinliklerinin Fen Eğitiminde Akademik Başarı, Tutum ve Motivasyon Üzerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Gürdal, A. (1992). İlköğretim Okullarında Fen Bilgisinin Önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 8(8), 185-188. Gürpınar, C. (2017). Fen Bilimleri Eğitiminde Eğitsel Oyun Destekli Öğretim Uygulamalarının Öğrenme Ürünlerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Hazar, Z., & Altun, M. (2018). Eğitsel Oyunlara Yönelik Öğretmen Görüşleri ve Yeterliliklerinin İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 52-72.
• Heslin, P. A., & Klehe, U. C. (2006). Self-efficacy. In S. G. Rogelberg (Ed.) Encyclopedia of Industrial/Organizational Psychology, 2, 705-708.
• Kaptan, F., & Korkmaz, H. (2000). İlköğretimde Etkili Öğretme Öğretmen El Kitabı İlköğretimde Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: MEB.
• Kavşut, G., Çavuş, R., & Akpınarlı, N. (2011). Fen'in Çemberi. Eğitimde Değişim Hareketi Yeni Nesil Eğitim Konferansı. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. https://www.researchgate.net.
• Kirriemuir, J., & McFarlane, C. A. (2004). Literature in review in games and learning. Graduate School f Education, University of Bristol, Future Lab.
• Korkmaz, S. (2018). Eğitsel Oyun Geliştirerek Desteklenen Fen Bilimleri Öğretiminin Öğrenci Tutum ve Başarısına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Liu, E., & Chen, P.-K. (2013). The Effect of Game-Based Learning on Students’ Learning Performance in Science Learning – A Case of "Conveyance Go". Social and Behavioral Sciences, 103, 1044-1051.
• MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• METK (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). 12. 15.08.2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden alındı.
• Mülazımoğlu Ballı, Ö. (2006). Bruininks-Oseretsky motor yeterlik testinin geçerlik, güvenirlik çalışması ve beşaltı yaş grubu çocuklara uygulanan cimnastik eğitim programının motor gelişime etkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü , Ankara.
• Nur, G., (2019). Madde ve Isı Ünitesinin Öğretiminde Eğitsel Oyunları Kullanmanın Öğrencilerin Akademik Başarısı Üzerine Etkisi ve Sürece Yönelik Öğrenci Görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi).Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Orlik, Y., Gil, E., & Hernández, L. C. (2005). The Game" Young Scientists " As Active Science Educatıonal Tool For Extra-Curricular Work in The School. Journal of Science Education, 3(14), 47-50.
• Özhan, M. (1997). Türkiye'de Çocuk Oyunları Kültürü. Ankara: Feryal Matbaası .
• Özkan, G., Akça , E., & Umdu Topsakal, Ü. (2020). Oyun Tekniğinin Öğrencilerin Fen Bilimleri Dersine Yönelik Tutumlarına ve Görüşlerine Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(70), 794-800.
• Öztürk, G. (2019). Fen Metinleri Destekli Dijital Oyun İle Fen Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarı ve Bilgisayar Kullanmaya Yönelik Tutuma Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Pehlivan , H. (2016). Oyunun Gelişim ve Öğrenmedeki Rolü. Journal of Human Sciences, 13(2), 3280-3292. doi:10.14687/jhs.v13i2.3767
• Serdaroğlu, C., & Güneş, H. (2019). 6.Sınıf Bitki ve Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme Ünitesinin Öğretiminde Oyun Temelli Öğrenmenin Akademik Başarı ve Tutum Üzerine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Dergisi, 13(2), 1005-1041.
• Sert, S. (2009). Eğitsel Bilgisayar Oyunlarının Lise Öğrencilerinin İnternete İlişkin Bilgi Düzeyi Performansına Etkisi: Quest Atlantis Örneği. Hacettepe Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, M. (2015). Oyunlaştırılmış Oyun Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin Fen Bilimleri Dersi Başarılarına ve Derse Yönelik Tutumlarına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü , İstanbul.
• Şahin, H. (2016). Eğitsel Bilgisayar Oyunlarıyla Destekli Matematik Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Duyuşsal Özelliklerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Şentürk, C. (2020). Oyun Temelli Fen Öğrenme Yaşantılarının Akademik Başarıya, Kalıcılığa, Tutuma ve Öğrenme Sürecine Etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 49(227), 159-164.
• Tok, Z. (2016). İlköğretimde Eğlendirici Eğitsel Materyal Kullanımı (Oyunlarla Fen Öğretimi). (Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Tokgöz, E. Ö. (2017). Oyun Temelli Öğrenmenin Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Akademik Başarıları, Fene Karşı Tutumları ve Bilgi Kalıcılığı Üzerine Etkisinin Araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tortop, H. S. (2007). Fen Eğitiminde Eğitsel Oyun Tabanlı Kavram Öğretiminin ve Kavram Defteri Uygulamasının Öğrenci Tutum ve Başarısına Etkisi. 1. Ulusal İlköğretim Kongresi: İlköğretimde Eğitim ve Öğretim.
• Torun , F. (2011). Çocuk Hakları Öğretiminde Oyun Yönteminin Başarıya, Kalıcılığa ve Tutuma Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Turanlı, S. (2012). Oyuna Dayalı Müze Etkinliklerinin Öğrenci Erişi ve Görsel Sanatlar Dersine Karşı Tutumları Üzerine Etkisi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tut, E. (2018). 4.Sınıf Fen Bilimleri Dersinde Oyun Temelli Öğrenme Uygulamalarının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Weisberg, D., Zosh, J. M., Hirsh-Pasek, K., & Golinkoff, R. (2013). Talking It Up: Play, Language Development, and the Role of Adult Support. Amerıcan of Journal Play, 6(1), 39-54.
• Yazıcıoğlu, S. (2017). Oyun Temelli Etkinliklerin Ortaokul 6.Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyonlarına ve Tutumlarına Etkisi: Işık ve Ses Ünitesi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Yeşilkaya, İ. (2013). 7.sınıf Sosyal Bilgiler Dersi "Zaman İçinde Bilim" Ünitesinin Eğitsel Oyun Yöntemi ile Öğretimi. (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.