OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK DÜZEYLERİNİN AİLE ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 843 - 855, 31.05.2023

Rabia Şeyma Gün , Hatice Özaslan , Gülümser Gültekin Akduman

https://doi.org/10.24315/tred.1090946

Cited By: 1

Öz

Okul öncesi öğretmenlerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin aile özellikleri açısından incelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 268 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, çalışmaya katılmaya gönüllü olan okul öncesi öğretmenlerinin bazı demografik bilgilerin belirleyebilmek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile psikolojik sağlamlık düzeylerinin belirlenebilmesi amacıyla “Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (YPSÖ-21)” kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiştir. Anlamlı çıkan farklılıklarda, farklılıkların nereden kaynaklandığını belirlemek için post-hoc testi olarak ikili Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin aile yapısı, baba öğrenim durumu, annelerinin çalışma durumu gibi değişkenlerin psikolojik sağlamlık üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı belirlenirken ayrıca öğretmenlerin anne-babalarının evlilik durumu, yaşamlarını geçirdikleri yerleşim yeri, kardeş sayısı, anne öğrenim durumu, baba çalışma durumu, ailelerinde ruhsal hastalığa sahip birinin olma durumu gibi değişkenlerin psikolojik sağlamlık üzerinde istatiksel açıdan anlamlı bir farklılık oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile, Psikolojik Sağlamlık, Okul Öncesi Öğretmeni, Okul Öncesi Eğitimi, Okul Öncesi Dönem

Kaynakça

• Aral, N., Kandır, A. ve Can Yaşar, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim, Okul Öncesi Eğitim Programı. İstanbul: Ya-Pa.
• Arslan, G. (2015). Yetişkin psikolojik sağlamlık ölçeği’nin (YPSÖ) psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 344-357.
• Ayaydın, A. (2010). Okul öncesi dönemde görsel sanatlar eğitiminin bireye kazandırdığı değerler. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 187-200.
• Aydın, E. (2018). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik sağlamlık ve depresyon belirtileri üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Birkerts, L. F. (2000). A child's experience of parental depression: Encouraging relational resilience in families with affective illness. Family Process, 39, 4, 417–435.
• Deniz, Ü. ve Kesicioğlu, O. S. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının kişilik özelliklerinin bazı değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 1-13.
• Doğan, B. B. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının (rehber öğretmenlerinin) psikolojik sağlamlık, öz yeterlik ve iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Durak, H. ve Seferoğlu, S. (2017). Öğretmenlerde tükenmişlik duygusunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 759-788.
• Er, G. (2009). Ailesi parçalanmış olan ilköğretim ikinci kademe oğrencilerini akademik sağlamlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre yordanması. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Erkuş, S. ve Yazar, T. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitim Programındaki Değerler Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 196-211.
• Garmezy, N. (1993). Children in poverty: Resilience despite risk. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 56(1), 127–136.
• Giren, S. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim öğretmeni kavramına ilişkin metaforları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 123-132.
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik saglamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danisma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.
• Herrman, H., Stewart, D. E., Diaz-Granados, N., Berger, E. L., Jackson, B. ve Yuen, T. (2011). What is resilience? Canadian Journal of Psychiatry. Revue Canadienne De Psychiatrie, 56(5), 258-265.
• Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T. ve Vural Batık, M. (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 217-239.
• İlmen, Z. (2020). Evli bireylerin psikolojik doğum sırası, evlilik uyumu ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki yordayıcı ilişkiler. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kalkan, M. ve Odacı, H. (2010). Psikolojik doğum sırası ve ana babaya bağlanma: Okul öncesi öğretmen adayları üzerine bir çalışma. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 810-819.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• La Paro, K. M., Pianta, R. C. & Stuhlman, M. (2004). The classroom assessment scoring system: findings from the prekindergarten year. The Elemantry School Journal, 104(5), 409-426.
• Masten, A. S. ve Reed, M. J. (2002). Resilience in development. (Eds. C. R. Snyder ve S. J. Lopez) The handbook of positive psychology. London: Oxford University.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon.
• Önen, A. S. (2012). Öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ve duygusal zekâ düzeylerinin stresle başa çıkmalarına etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 310-320.
• Öz, P., Bahadır Yılmaz, U. (2009). Ruh Sağlığının Korunmasında Önemli Bir Kavram: Psikolojik Sağlamlık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16 (3), 82-89.
• Özaslan, H. (2020). Okula hazırbulunuşluk ve ilkokula hazırlık. G. Uludağ ve T. Durmuş (Eds.). Erken Okuryazarlık Eğitimi içinde (s.1-24). Ankara: Nobel.
• Özcan, B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ülker Tümlü, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Journal of Higher Education ve Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213.
• Yazar, T. ve Erkuş, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 196-211.
• Yılmaz, H. ve Adagideli, F. H. (2020). Psikolojik dayanıklılığı etkileyen sosyal koşullar. A. Önder