48-60 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL İŞLEVLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 912 - 922, 31.05.2023

Mehmet Güney , Gülen Baran

https://doi.org/10.24315/tred.1099790

Öz

Gelişim ve öğrenmenin temel basamağı olan bilişsel işlevler, erken çocukluk döneminde bilişsel gelişimin önemli bir yordayıcısı olarak kabul edilmektedir. Bilişsel işlevler, düşünme, öğrenme ve davranışsal işlevlerin kazanılması için gerekli olan ön koşullardır. Yetersiz bilişsel işlevler çoğunlukla düşük bilişsel performansla sonuçlanır. Bu çalışma, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların bilişsel işlevlerini değerlendirmenin yanı sıra etkileyebilecek faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören 48-60 aylık 100 çocuk oluşturmuştur. Çocuklar, Ankara ili merkez ilçelerindeki anaokullarında kriterleri karşılayanlar arasından rastgele seçilmiştir. Çocukların bilişsel işlevlerini değerlendirmek için “Bilişsel İşlevleri Uygulama Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin, Türkiye geçerlik ve güvenirliği Yavuz ve Zembat (2017) tarafından yapılmıştır. Ölçek dinamik bir değerlendirme yapısına sahip olduğundan her çocuk için ön test ve son test puanı toplanmaktadır. Bilişsel işlevler, her çocuğun benzersizliği ile şekillenir. Araştırma sonuçları bilişsel işlevler açısından kız öğrencilerin lehine anlamlı olduğunu, okul öncesi eğitim süresinin bilişsel beceriler üzerinde etkili olduğunu ve yetişkin desteğinin çocukların ön test ve son test puanları arasında fark yarattığını göstermiştir

Anahtar Kelimeler

Bilişsel işlev, Erken çocukluk, Bilişsel gelişim, Öğrenme

INVESTIGATION OF THE COGNITIVE FUNCTIONS OF CHILDREN AGED 48-60 MONTHS

Öz

Cognitive functions which are the main step of development and learning, are considered as a significant predictor of cognitive development in early childhood period. Cognitive functions are the pre-requisites needed for the acquiring thinking, learning and behavioral functions. Inadequate cognitive functions mostly result in low cognitive performance. The current study aims to evaluate cognitive functions of children continuing to pre-school educational institutions as well as identify the factors that may potentially affect. The study group consisted of 100 children aged 48-60 months and were studying at pre-schools. Children were randomly selected among the population that met the criteria from the randomly chosen pre-schools located in the central districts of Ankara, Turkey. “Application of Cognitive Functions Scale” was implemented to evaluate children’s cognitive functions. Turkey validity and reliability was done by Yavuz and Zembat (2017). As the scale has a dynamic assessment structure, a pre-test and a post-test score is gathered for each child. Cognitive functions are shaped by the uniqueness of each child. The results of the study showed a significant outcome in favor of the female students in terms of cognitive functions, the duration of pre-school education has an impact on cognitive skills and adult support makes a difference between children’s pre-test and post-test scores

Anahtar Kelimeler

Cognitive function, Early childhood, Cognitive development, Learning.

Kaynakça

• Akdağ F (2015). Çocukta Beyin Gelişimi Ve Erken Müdahale. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1, 97-100.
• Altıparmak K, Öziş T (2005). Matematiksel İspat Ve Matematiksel Muhakemenin Gelişimi Üzerine Bir İnceleme. Ege Eğitim Dergisi, 6 (1), 25–37.
• Arbıtman Smıth R, Haywood H C, Bransford J D (1984). Assessing Cognitive Change. In P.H. Brooks, R. Sperber, & C. Mccauley (Eds.), Learning And Cognition İn The Mentally Retarded, 433-417. Hillside, N.J.: Erlbaum ISBN-13 : 978-0898593747
• Atli S (2019). Ev Merkezli Bilişsel Gelişim Destek Programının 18-24 Aylık Bebeklerin Bilişsel Gelişimlerine ve Adaptif Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Baddeley A. (1992). Working Memory. Science, 255, 556–559. DOI: 10.1126/science.1736359
• Blake B (2015). Developmental Psychology: Incorporating Piaget’s and Vygotsky’s Theories in Classrooms. Corpus ID: 10759455
• Brever J A (2007). Introduction To Early Childhood Education: Preschool Through Primary Grades. Sixth Edition. Pearson Education, Inc., Boston-Usa. ISBN-13: 978-0205491452
• Burns D (1980). The Perfectionist’s Script For Self-Defeat. Psychology Today, November, 34–52 DOI: 10.4236/jss.2014.28005
• Bursal M (2017). Spss İle Temel Veri Analizleri. Anı Yayıncılık, Ankara. ISBN : 978-605-170-310-7
• Büyüköztürk Ş (2018). Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. ISBN: 9789756802748
• Dehart G B, Sroufe L A, Cooper R G (2004). Child Development, Its Nature And Course. (5th Edition). Usa: Mcgraw-Hill Companies. ISBN-13: 978-0072491418
• Ergün S (2003). Okul Öncesi Eğitimi Alan Ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Yetenek Ve Başarılarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://hdl.handle.net/11424/17408
• Feuersteın R, Feuersteın Rs, Falık L, Rand Y (2006). Creating And Enhancing Cognitive Modifiability: The Feuerstein Instrumental Enrichment Programme. Israel: Icelp Publications. ISBN: 9789657387009
• Feuersteın R, Hoffman M B, Egozı M, Shachar-Segev N B (1994). Intervention Programmes For Low Performers: Goals, Means And Expected Outcomes. In M. Behur (Ed.), On Feuerstein’s Instrument Enrichment. A Collection (3-50). Palantine, Il: Irı/Skylight.
• Feuersteın R, Ya'acov Rand, Hoffman M B, Mıller R (1980). Instrumental Enrichment: An Intervention Program For Cognitive Modifiability. ISBN-13: 978-0673246004
• George D, Mallery P (2016). Ibm Spss Statistics 23 Step By Step: A Simple Guide And Reference. Routledge. ISBN-13: 978-0134320250
• Guthke J (1977). Zur Diagnostik Der Intellektuellen Lern- Learning Potential İn Ethnic Minority Children 191 Fähigkeit [The Assessment Of Learning Potential]. Berlin: Veb Deutscher Verlag Der Wissenschaften.
• Halpern D F (2000). Sex Differences İn Cognitive Abilities. Psychology Press. ISBN: 9781136722820
• Haywood H C, Brooks P, Burns S (1992). Bright Start: Cognitive Curriculum For Young Children. Watertown, Ma: Charlesbridge. ISBN-13: 978-0881063752
• Haywood, H. C., & Lidz, C. S. (2007) Dynamic assessment ın practice. Clinical and educational applications. Cambridge University Press, New York. ISBN: 9780521849357
• Isen A M (1990). The Influence Of Positive And Negative Affect On Cognitive Organization: Theoretical Issues With Practical Implications. Journal Of Consumer Psychology, 11 (2), 75-85.
• Jorgenson Cb, Davıs J, Wılbon P (1981) Hemispheric Asymmetries İn The Processing Of Stroop Stimuli: An Examination On Age And Sex Differences. International Journal Of Neuroscience, 21: 171-174.
• Justıcıa M D L, De Haro E F, Membrılla J A A, Martínez M D C P (2000). Difieren En Autoconcepto Los Adolescentes Con Baja Visión De Los Aadolescentes Con Visión Normal. Integración: Revista Sobre Ceguera Y Deficiencia Visual, (33), 14-19. ISSN 0214-1892
• Kartal H (2005). Erken Çocukluk Eğitim Programlarından Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın 6 Yas Grubundaki Çocukların Bilişsel Gelişimlerine Etkisi. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa. http://hdl.handle.net/11452/5909
• Kilmen S (2015). Eğitim Araştırmacıları İçin Spss Uygulamalı İstatistik. Ankara: Edge Akademi.
• Klauer J K, Phye D G (2008). Inductive Reasoning: A Training Approach. Review Of Educational Research, 78(1), 85-123 https://doi.org/10.3102/0034654307313402
• Krackow, E., & Gordon, P. (1998). Are Lions And Tigers Substitutes Or Associates? Evidence Against Slot Filler Accounts Of Children’s Early Categorization. Child Development, 69, 347–354.
• Lıdz C (2005). The Application Of Cognitive Functions Scale: A Dynamic Assessment Procedure For Young Children. Enhancing Cognitive Functions: Applications Across Contexts, 77-101.
• Lohman D F, Hagen E (2003). Interpretive Guide For Teachers And Counselors: Cognitive Abilities Test Form- 6 All Levels. Itasca, Illinois: Riverside Publishing.
• Macızo P, Gomez-Arıza C J, Bajo M T (2000). Associative Norms Of 58 Spanish Words For Children From 8 To 13 Years Old. Psicológica, 21, 287–300. ISSN: 0211-2159
• Macwhınney B, Osser H (1977) Verbal Planning Functions İn Children's Speech. Child Development, 978-985. DOI: 10.2307/1128349
• Masters J C, Barden R C, Ford M E (1979). Affective States, Expressive Behavior, And Learning İn Children. Journal Of Personality And Social Psychology, 37(3), 380. https://doi.org/10.1037/0022-3514.37.3.380
• Montgomery J W, Magımaıraj B M, Fınney M C (2010). Working Memory And Specific Language Impairment: An Update On The Relation And Perspectives On Assessment And Treatment. American Journal Of Speech-Language Pathology. https://doi.org/10.1044/1058-0360(2009/09-0028
• Oktay A (2002). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem, Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
• Oktay A, Gürkan G, Zembat R, Utkan P (2003). Ne Yapıyorum?, Neden Yapıyorum?, Nasıl Yapmalıyım?, Ya-Pa Yay., İstanbul.
• O'regan J K, Rensınk R A, Clark J J (1999). Change-Blindness As A Result Of ‘Mudsplashes’. Nature, 398(6722), 34. https://doi.org/10.1038/17953
• Pashler H (1988). Familiarity And Visual Change Detection. Perception & Psychophysics, 44(4), 369-378. https://doi.org/10.3758/BF03210419
• Pıaget J (2006). Çocukta Karar Verme Akıl Yürütme. (Çeviren: Sabri Esat Siyavusgül). Ankara: Palme Yayınları.
• Rader N, Hughes E (2005). The Influence Of Affective State On The Performance Of A Block Design Task İn 6-And 7-Year-Old Children. Cognition And Emotion, 19(1), 143-150. https://doi.org/10.1080/02699930441000049
• Resıng W C M (1990). Intelligentie En Leerpotentieel [Intelligence And Learning Potential]. Lisse: Swets And Zeitlinger.
• Scheuner N, Bonthoux F, Cannard C, Blaye A (2004). The Role Of Associative Strength And Conceptual Relations İn Matching Tasks İn 4- And 6-Year-Old Children. International Journal Of Psychology, 39, 290–304. https://doi.org10.1080/00207570344000394
• Sternberg R (1982). Handbook Of Human Intelligence. New York: Cambridge University Press. ISBN: 9780521296878
• Şener T (1996). 4-5 Yaş Anaokulu Çocuklarında Dramatik Oyunun Ve İnşa Oyununun Bakış Açısı Alma Becerisine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara. http://hdl.handle.net/20.500.12575/31242
• Şimşek Ö (2007). Marmara Öğrenme Stilleri Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve 9-11 Yaş Çocuklarının Öğrenme Stillerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul. http://hdl.handle.net/11424/11311
• Umay A (2003). Matematiksel Muhakeme Yetenegi. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 24, 234–243.
• Vogel E K, Woodman G F, Luck S J (2001). Storage Of Features, Conjunctions And Objects İn Visual Working Memory. Journal Of Experimental Psychology: Human Perception And Performance, 27(1), 92. https://doi.org/10.1037/0096-1523.27.1.92
• Vugs B, Hendrıks M, Cuperus J, Verhoeven L (2014). Working Memory Performance And Executive Function Behaviors İn Young Children With Slı. Research İn Developmental Disabilities, 35(1), 62-74. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2013.10.022
• Yavuz E A, Zembat R (2017). Bilişsel İşlevlerin Uygulanması Ölçeği Türkçe Uyarlaması ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Turkish Adaptation of Application of Cognitive Functions Scale and Its Validity. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 475-503.
• Yeow K S (2011). Developing Children's Cognitive Functions And Increasing Learning Effectiveness: An Intervention Using The Bright Start Cognitive Curriculum For Young Children. : http://etheses.dur.ac.uk/625/