FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN TIMSS SINAVI FARKINDALIKLARI VE 2019 TIMSS FEN PERFORMANSINI DEĞERLENDİRMELERİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 1125 - 1145, 31.05.2023

Sümeyye Aydın Gürler

https://doi.org/10.24315/tred.1121927

Öz

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri öğretmenlerinin TIMSS sınavı farkındalığını ve 2019 TIMSS fen performansını nasıl değerlendirdiklerini belirlemektir. Çalışma grubu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Gaziantep ili Nizip ilçesinde görev yapan 23 fen bilimleri öğretmeninden oluşmuştur. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile veriler toplanmıştır. Çalışma temel nitel bir araştırma olup, veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Çalışmada öğretmenlerin TIMSS uygulaması hakkında farkındalıklarının yeterli olmadığı görülmüştür. Öğretmenler 2019 TIMSS fen performansındaki artışın nedenini müfredat ve eğitim-öğretim anlayışındaki değişikliklere, Fizik ve Kimya öğrenme alanlarındaki başarının daha fazla olmasını ise öğrenme alanlarının yapısına ve uygulanabilirliğine bağlamışlardır. En düşük fen başarı artışının Güneydoğu Anadolu Bölgesinde olmasının nedeni ise ailelerin eğitime gereken önemi vermemeleri olarak belirtmişlerdir. Ayrıca 5. sınıf öğrencilerinin soyut düşünememelerinin, 8. sınıf öğrencilerinin ise Liselere Geçiş Sistemine hazırlanmaları ile daha çok akıl yürütme düzeyinde soru çözmelerinin 5. sınıf öğrencilerinin “bilme” alanında, 8. sınıf öğrencilerinin ise “akıl yürütme” alanında daha yüksek başarı göstermelerinde etkili olduğunu ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri öğretmeni, TIMSS, farkındalık, fen performansı, değerlendirme

Kaynakça

• Abazoğlu, İ., Yıldızhan, Y. & Yıldırım, O. (2014). TIMSS 2011 Türkiye 8. sınıf fen bilimleri sonuçlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 278-288.
• An, S., Kulm, G. & Wu, Z. (2004). The pedagogical content knowledge of middle school mathematics teachers in China and the U.S. Journal of Mathematics Teacher Education, 7(2), 145-172. https://doi.org/10.1023/B:JMTE.0000021943.35739.1c
• Ayvacı, Ş. A. & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 7(1), 13-25.
• Bayraktar, Ş. (2010). Uluslararası fen ve matematik çalışması(TIMSS 2007) sonuçlarına göre Türkiye’de fen eğitiminin durumu: Fen başarısını etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 249-270.
• Berberoğlu, G. & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 4(7), 21-35.
• Bostan Sarıoğlan, A., Dolu, G. & Sevim, N. (2021). Analysis of science questions in eighth grade central exams according to cognitive fields of TIMSS-2019. e- Kafkas Journal of Educational Research, 8, 514- 533. doi:10.30900/kafkasegt.973021
• Bozdağan, K. & Yıldırım, M. (2020). Ortaokul öğrencilerinin uluslararası sınavlardaki durumlarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi: Türkiye örneği. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi (IJHE), 6(14), 491-515.
• Cumaoğlu, Z. T., & Özdemir Şimşek, P. (2020). Uluslararası sınavlarda fen bilimleri derslerinden alınan sonuçların iyileştirilmesine yönelik fen bilimleri öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 949-970. doi: 10.16986/HUJE.2019053058
• Çakıcı, Y., Ürek, H. & Dinçer, E. O. (2012). İlköğretim öğrencilerinin soru oluşturma becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 43-68.
• Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin hazırladığı sosyal bilgiler dersi sınav sorularının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 120-132.
• Çallıca, H., Erol, M., Sezgin, G., & Kavcar, N. (2001). İlköğretim kurumlarında laboratuvar kullanımına ilişkin bir çalışma. IV. Fen Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (4. baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Dindar, H. & Demir, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersi sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 87-96.
• EARGED (2003). TIMSS 1999 Türkiye Raporu. Ankara: MEB
• EARGED (2008). TIMSS 2007 Türkiye Raporu. Ankara: MEB.
• Erberber, E. (2009). Analyzing Turkey’s data from TIMSS 2007 to investigate regional disparities in eighth grade science achievement. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Boston: East. Boston College Lynch School of Education.
• Güner, N., Sezer, R. & Akkuş-İspir, O. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin TIMSS hakkındaki görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 11-29. http://dx.doi.org/10.9779/PUJE455
• Güneş, M. H., Şener, N., Topal Germi, N. & Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11.
• Hastürk, H. G. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı. H. G. Hastürk (Ed.), Teoriden pratiğe fen bilimleri öğretimi içinde (s. 2-29). Ankara: Pegem Akademi.
• İpek, J., Yılmaz Turgut, G., & Tunga, Y. (2016). Matematik öğretmen adaylarının PISA ve TIMMS sınavları hakkındaki görüşleri. International Journal of Innovative Research in Education, 3(1), 32-41. http://sproc.org/ojs/index.php/IJIRE.
• Karamustafaoğlu, O. & Sontay, G. (2012, Haziran). Bir TIMSS sınavının ardından: TIMSS 2011’e katılan öğrenci ve uygulayıcı öğretmenlerin görüşleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Kızılaslan, B. & Yeşilyurt, E. (2021). Sekizinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi akademik başarısının değerlendirilmesi: TIMSS soruları örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10(4), 19-32.
• Kurt, T. (2003). “Fen bilgisi dersinde uygulamaların yeri ve önemi” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Marczyk, G., DeMatteo, D., & Festinger, D. (2005). Essentials of research design and methodology. New York: John Wiley & Sons Inc.
• McMillan, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals for the consumer (3. b.). London: Longman.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed., S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Ed. S. A. Altun & A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu (2020). Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi (No: 15). https://timss.meb.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. (2007). A Call for qualitative power analyses. Quality & Quantity, 41, 105-121. https://doi.org/10.1007/s11135-005-1098-1
• Özcan, H., & Koştur, H. İ. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin TIMSS sınavına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(2), 108-120. doi: 10.17244/eku.545291
• Özer, Y. & Anıl, D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 313- 324.
• Polat, M, & Bilen, E. (2022). TEOG ve LGS merkezi sınav fen sorularının bilişsel süreç boyutunun yenilenmiş Bloom taksonomisi ile değerlendirilmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 7(1), 45-72. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1041329
• Polit, D. F. & Back, C. T. (2010). Generalization in quantitative and qualitative research: myths and strategies. International Journal of Nursing Studies, 47, 1451-1458.
• Provasnik, S., Malley, L., Stephens, M., Landeros, K., Perkins, R., & Tang, J.H. (2016). Highlights From TIMSS and TIMSS Advanced 2015: Mathematics and Science Achievement of U.S. Students in Grades 4 and 8 and in Advanced Courses at the End of High School in an International Context (NCES 2017-002). U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. Washington, DC. Retrieved [date] from http://nces.ed.gov/pubsearch
• Sezer, A. (2018). Fen bilimleri dersi sınav soruları ve merkezi sınav sorularının yenilenmiş bloom taksonomisi, TIMSS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Şengül-Yapar, B. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilimleri sorularının TIMSS-2019 bilişsel alanlarına göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Şimşek-Turfan, M. (2019). Ortaokul fen bilimleri derslerinde ve TIMSS sınavında sorulan fen bilimleri sorularının karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Taştekinoğlu, E., & Aydın, G. (2014). 4. sınıf matematik sınav sorularının TİMSS 2011 bilişsel alanları ve öğretim programlarıyla karşılaştırılması. III. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı-I, 247-264, Sakarya.
• TEDMEM. (2021). Türkiye’nin TIMSS 2019 performansı üzerine değerlendirme ve öneriler (TEDMEM Analiz Dizisi 8). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Umur, M. (2019). Fen bilgisi programı lisans ve lisansüstü öğrencilerinin öğretim programı kazanımlarına uygun soru hazırlama yeterliliklerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ünlü, Y. (2019). 2011 yılı 8. sınıf TIMSS fen bilimleri sorularının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yeşilyurt, M. (2003). Yükseköğretim temel fizik laboratuvar uygulamalarında bütünleştirici yaklaşım (Yayımlanmış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Özgürlük, B., Parlak, B., Gönen, E. & Polat, M. (2016). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen ön raporu: 4. ve 8. sınıflar. Milli Eğitim Bakanlığı, Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.