OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN DÜŞÜNME BECERİLERİ EĞİTİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN ÖĞRETMEYE YÖNELİK ÜSTBİLİŞSEL FARKINDALIK DÜZEYLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 609 - 627, 30.05.2024

Özge Ünsever , Ali Yiğit Kutluca

https://doi.org/10.24315/tred.1360976

Öz

Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi öğretmenlerinin düşünme becerileri eğitimine ilişkin görüşlerini öğretmeye yönelik üstbilişsel farkındalıkları açısından incelemek, ikincil amacı ise okul öncesi öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerini belirlemektir.Araştırmada karma modellerden biri olan açıklayıcı desenden yararlanışmıştır.Araştırmanın çalışma grubunu lisans ve lisansüstü eğitim düzeyine sahip 70 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır.Araştırmanın nicel verileri Sınıf İçi Öğretimin Planlanması Uygulanması ve Yönetimine İlişkin Metabilişsel Farkındalık Ölçeği ile toplanmıştır.Ölçekten toplanan verilerin analiziyle belirlenen 12 öğretmen alt örneklem olarak seçilmiştir. Nitel veriler alt örneklemdeki öğretmenlerden Düşünme Becerileri Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüş Formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre daha düşük farkındalığa sahip öğretmenler düşünme becerileri eğitiminde çocuğun hazırbulunuşluğunun, ortalama farkındalığa sahip öğretmenler aile desteğinin, yüksek metabilişsel farkındalığa sahip öğretmenler ise öğretmen rolünün önemli olduğunu düşünmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitimi, okul öncesi öğretmeni, üstbilişsel farkındalık, düşünme becerileri eğitimi

Kaynakça

• Akbıyık, C. ve Kalkan-Ay, G. (2014). Okul öncesi yönetici ve öğretmenlerin düşünme becerilerinin öğretimine yönelik algıları: bir durum çalışması. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-18.
• Anderson, N. J. (2002). The role of metacognition in second language teaching and learning. ERIC Digest. Washington, DC: ERIC Clearinghouse on Languages and Linguistics.
• Akçay, B. ve Usta Gezer, S. (2020). Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları ve Üstbiliş Farkındalıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi . Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 20 (1) , 1-23 .
• Asy’ari, M., Ikhsan, M. ve Muhali. (2019). The effectiveness of inquiry learning model in improving prospective teachers’ metacognition knowledge and metacognition awareness. International Journal of Instruction. 12 (2).455-470. https://doi.org/10.29333/iji.2019.12229a.
• Bars, M. (2016). Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıkları, öğretmenlik mesleğine yönelik özyeterlilikleri ve problem çözme becerilerine ilişkin algılarının incelenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Baba- Öztürk, M. ve Güral, M. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Omü Örneği. Turkish Studies, 11 (19), 107-132.
• Baumfield, V. (2006). Tools for pedagogical inquiry: the impact of teaching thinking skills on teachers. Oxford Review of Education, 32(2), 185–196. https://doi.org/10.1080/03054980600645362.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHEFED, 9 (1), 23-28.
• Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S., Ripley, M. ve Rumble, M. (2010). Defining 21st century skills. Assessment and teaching of 21st century skills draft white paper. The University of Melbourne.
• Blair, C. (2002). School readiness: Integrating cognition and emotion in a neurobiological conceptualization of children’s functioning at school entry. American Psychologist, 57(2), 111–127. https://doi.org/10.1037//0003-066x.57.2.111.
• Bulut, İ. (2018). The Levels of Classroom and Pre-school Teachers' Metacognitive Awareness Universal Journal of Educational Research 6(12), 2697-2706. https://doi.org10.13189/ujer.2018.061201
• Burgess, J. (2012). The impact of teaching thinking skills as habits of mind to young children with challenging behaviours. Emotional and Behavioural Difficulties, 17(1), 47–63. https://doi.org/10.1080/13632752.2012.652426.
• Butler, D. L., Ve Winne, P. H. (1995). Feedback and self-regulated learning: A theoretical synthesis. Review of Educational Research, 65, 245-282.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. Z. C. A. N., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri.
• Chen, S. ve McDunn, B. A. (2022). Metacognition: History, measurements, and the role in early childhood development and education. Learning and Motivation, 78, 101786. https://doi.org/10.1016/j.lmot.2022.101786
• Clark, V. L. P.,Creswell, J. W., Green, D. O. N. ve Shope, R. J. (2008).Mixing quantitave and qualitative approaches Hesse-Biber, S. N., Leavy, P. (Ed.) Handbook of Emergent Methods, (363-387). New York: The Guilford Press.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry &research design: choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Cunningham, I. (2020). A new educational paradigm for the 21st century. Development and Learning in Organizations, 34(2), 5-7. https://doi.org/10.1108/DLO-10-2019-0253.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansiz, Ş., Akgün, L. ve Işleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22, 1, 305-320.
• Desoete, A. ve De Craene, B. (2019). Metacognition and mathematics education: an overview. ZDM Mathematics Education, 51, 565–575. https://doi.org/10.1007/s11858-019-01060-w
• Dilekli, Y. (2015). Öğretmenlerin düşünmeyi öğretmeye yönelik yaptıkları sınıf içi uygulamalar, öz yeterlik düzeyleri ve öğretim stilleri arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Doğan-Altun, Z. ve Ekinci-Vural, D. (2017). Okul öncesi dönemde düşünme becerileri: öğretmen görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 214-224.
• Doran, C.J., ve Cameron, R. (1995). Learning About Learning: Metacognitive Approaches in the Classroom. Educational Psychology in Practice, 11, 15-23. https://doi.org/10.1080/0266736950110203
• Dweck, C., Hong, Y., & Chiu, C. (1993). Implicit theories: Individual differences in the likelihood and meaning of dispositional inference. Personality and Social Psychology Bulletin, 19(5), 644–656. https://doi.org/10.1177/0146167293195015.
• Early, D. M., Maxwell, K. L., Burchinal, M., Bender, R. H., Ebanks, C., Henry, G. T., Iriondo-Perez, J., Mashburn, A. J., Pianta, R. C., Alva, S., Bryant, D., Cai, K., Clifford, R. M., Griffin, J. A., Howes, C., Jeon, H.-J., Peisner-Feinberg, E., Vandergrift, N., Ve Zill, N. (2007). Teachers' education, classroom quality, and young children's academic skills: Results from seven studies of preschool programs. Child Development, 78(2), 558–580.
• Ferretti, R. P., MacArthur, C. D. & Okolo, C. M. (2001) Teaching for historical understanding in inclusive classrooms. Learning Disability Quarterly, 24, 59–71. https://doi.org/10.2307/1511296
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. L. B. Resnick (Ed.). The nature of intelligence (s. 231-235). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitivedevelopmental inquiry. American Psychologist, 34(1), 906-911. https://doi.org/10.1037/0003-066X.34.10.906
• Hamarat, E. (2019). 21. Yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. Ankara: SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Harpaz, Y. (2007). Approaches to teaching thinking: toward a conceptual mapping of the field. Teachers College Record, 109(8), 1845–1874.
• Houser, J. (2015). Nursing research: reading, using, and creating evidence. (3rd ed.). Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Jacobs, G. M. (2004). Cooperative learning: Theory, principles, and techniques. Paper presented at the First International Online Conference on Second and Foreign Language Teaching and Research.
• Jiang, Y., Ma, L., & Gao, L. (2016). Assessing teachers' metacognition in teaching: The teacher metacognition inventory. Teaching and Teacher Education, 59, 403-413. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.07.014.
• Johnson, R. B. ve Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: a research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33 (7), 14-26. https://doi.org/10.3102/0013189X033007014.
• Johnson, R. B., Onwuegbuzie, A. J., & Turner, L. A. (2007). Toward a Definition of Mixed Methods Research. Journal of Mixed Methods Research, 1(2), 112–133. https://doi.org/10.1177/1558689806298224.
• Jones, D. (2007). Speaking, listening, planning and assessing: the teacher’s role in developing metacognitive awareness. Early Child Development and Care, 177(6-7), 569–579. https://doi.org/10.1080/03004430701378977
• Kışkır, G. (2011). Öğretmen adaylarının biliş ötesi farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Koyuncu-Şahin M. ve Akman, B. (2018). Erken Çocukluk Döneminde Düşünme Becerilerinin Gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 218, 5-20.
• Köğce D., Özpınar, İ., Mandacı-Şahin, S. ve Aydoğan-Yenmez, A. (2014). Öğretim elemanlarının 21. Yüzyıl öğrenen standartları ve yaşam boyu öğrenmeye ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 185-213.
• Knudsen, E. I., Heckman, J. J., Cameron, J. L., Ve Shonkoff, J. P. (2006). Economic, neurobiological, and behavioral perspectives on building America’s future workforce. Proceedings of the National Academy of Sciences, 103(27), 10155–10162.
• Kramarski, B., Ve Kohen, Z. (2016). Promoting preservice teachers’ dual self-regulation roles as learners and as teachers: effects of generic vs. specific prompts. Metacognition and Learning, 12(2), 157–191.
• Kuzle, A. (2018). Assessing metacognition of grade 2 and grade 4 students using an adaptation of multi-method interview approach during mathematics problem-solving. Mathematics Education Research Journal, 30, 185–207. https://doi.org/10.1007/s13394-017-0227-1.
• Lipman, M. (1990). Thinking in Education. Cambridge: UK. Cambridge University Press.
• Livingston, J. A. (1997). Metacognition: An Overview. https://eric.ed.gov/?id=ED474273 adresinden erişilmiştir.
• Luke, I., ve Hardy, C. (1999). Appreciating the complexity of learning in physical education: The utilization of a metacognitive ability conceptual framework. Sport, Education and Society, 4(2), 175–191. https://doi.org/10.1080/1357332990040205.
• McCracken, G. (1988). The long interview. Qualitative Research Methods Series, 13. Newbury Park, CA: Sage. McGregor, D. ve Gunter, B. (2001). Changing pedagogy of secondary science teachers: the impact of a two year professional development programme. Teacher Development, 5(1), 59–74. https://doi.org/10.1080/13664539700200131
• McMillan, J. H., ve Schumacher, S. (2010). Research in education -evidence-based inquiry (7th ed.). London: Pearson.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: MEB Basımevi.
• Moseley, D., Elliott, J., Gregson, M., Ve Higgins, S. (2005). Thinking skills frameworks for use in education and training. British Educational Research Journal, 31(3), 367–390.
• Mutlu, E., ve Aktan, E. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin düşünme eğitimi ile ilgili tutumlarinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 799-828.
• Nunan, D. (1999). Research methods in language learning. Eighth printing. Cambridge: CUP Nişan, M., & Temel, Z. F. (2023). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstbilişsel Bilgi, Beceri ve Uygulamalara Yönelik Görüşleri. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(4), 480-504.
• Özsoy, G. ve Günindi, Y. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10 (2), 430-440.
• Özturan-Sağırlı, M., Baş, F. ve Bekdemir, M. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin akademik başarı düzeyleri, bölümleri, sınıf düzeyleri ve üstbilişsel farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkiler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (29),1-22.
• Perfect, T. J. ve Schwartz, B. L. (2002). Applied Metacognition. New York: Cambridge University Press.
• Perry, N. E. (2019). Recognizing early childhood as a critical time for developing and supporting self-regulation. Metacognition and Learning, 14, 327–334. https://doi.org/10.1007/s11409-019-09213-8
• Prytula, P. M. (2012). Teacher Metacognition within the Professional Learning Community. International Education Studies, 5 (4),112-121. https://doi.org/10.5539/ies.v5n4p112.
• Puryear, S. J.,(2014). Inside the Creative Sifter: Recognizing Metacognition in Creativity Development. The Journal of Creative Behavior, 50 (4),321-332. https://doi.org/10.1002/jocb.80
• Robson, S. ve Hargreaves, D. J. (2007). What do early childhood practitioners think about young children’s thinking. European Early Childhood Education Research Journal, 13(1), 81-96. https://doi.org/10.1080/13502930585209571.
• Salmon, K. A. ve Lucas, T. (2011).Exploring young children’s conceptions about thinking.Journal of Research in ChildhoodEducation.25(4),364-375. https://doi.org 10.1080/02568543.2011.605206
• Salonen, P., Vauras, M., & Efklides, A. (2005). Social interaction - what can it tell us about metacognition and coregulation in learning? European Psychologist, 10(3), 199–208. https://doi.org/10.1027/1016-9040.10.3.199
• Schraw, G., ve Dennison, R. S. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-475. https://doi.org/10.1006/ceps.1994.1033.
• Schoonenboom, J., Johnson, R. B. (2017). How to Construct a Mixed Methods Research Design. KZfSS Kölner Zeitschrift Für Soziologie Und Sozialpsychologie, 69(S2), 107–131.
• Seidel, J., ve Kelle, U. (1995). Different functions of coding in the analysis of textual data. In U. Kelle (Ed.), Computer-dided qualitative data analysis: Theory, methods, and practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Soysal, Y., Radmard, S. Ve Kutluca, A. Y. (2022). Sınıf İçi Öğretimin Planlanması, Uygulanması ve Yönetimine İlişkin Metabilişsel Farkındalıklar Ölçeğinin (PUY-MFÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 6 (1), 22-47. https://doi.org/10.32960/uead1036240.
• Tobias, S., ve Everson, H.T. (1995) Development and validation of an obiectively scored measure of metacognition approriate for group administration. Paper presented at a symposium on "Issues in Metacognitive Research and Assessment," at the annual convention of the American Educational Research Association, San Francisco CA.
• Thienngam, S., Promlek, A., ve Thongsaard, K. (2020). Influence of Teachers’ Metacognitive Skills on Development of Early-Childhood Students. Australian Journal of Teacher Education, 45(1), 19-30. https://doi.org/10.14221/ajte.2020v45n1.2.
• Veenman, M. V. J., Van Hout-Wolters, B. H. A. M. ve Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: Conceptual and methodological considerations. Metacognition Learning, 1, 3–14. https://doi.org/10.1007/s11409-006-6893-0.
• Whitebread, D., Coltman, P., Pasternak, D., Sangster, C., Grau, V., Bingham, S. ve Demetriou, D. (2009). The development of two observational tools for assessing metacognition and self-regulated learning in young children. Metacognition and Learning, 4(1), 63-85. https://doi.org/10.1007/s11409-008-9033-1
• Wilson, N. S. ve Bai, H. (2010). The relationships and impact of teachers’ metacognitive knowledge and pedagogical understandings of metacognition. Metacognition and Learning, 5(3), 269–288. https://doi.org /10.1007/s11409-010-9062-4.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, A. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zohar, A. (2006). The Nature and Development of Teachers’ Metastrategic Knowledge in the Context of Teaching Higher Order Thinking. Journal of the Learning Sciences, 15(3), 331–377. https://doi.org/10.1207/s15327809jls1503_2.
• Zohrabi, M. (2013). Mixed method research: ınstruments, validity, reliability and reporting findings. Theory and Practice in Language 3 (2), 254-262.