Analysis of Profitability Levels of Deposit Banks in Turkey

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 1, 24 - 31, 26.01.2024

Ferhat Pehlivanoğlu , Cemil Eraslan , Zeynep Narman , Cemre Sulukan

Öz

This study aims to analyze the profitability levels of deposit banks in Turkey by using the panel data analysis method. Profitability is an important indicator reflecting the financial health of banks and is of great importance in terms of determining the sustainability and competitive advan- tages of banks in the sector. In this study, the factors affecting the profitability levels of deposit banks in Turkey are investigated. These factors include variables such as size, asset quality, capital adequacy, and liquidity status of banks. In the study, annual data for the period 2010–2020 were used through panel data analysis method, and CIPS (Cross Sectionally Augmented IPS) unit root test and Dumitrescu–Hurlin causality analysis were performed. According to the findings, there is a reciprocal causality relationship between bank earnings and return on average assets in deposit banks. In addition, it was determined that there is a unidirectional causality relationship between liquidity ratio and return on average assets. However, there is no causality relationship between capital adequacy and return on average assets. It was found that banks with increasing size gen- erally have higher profitability levels, whereas banks with low asset quality face difficulties in terms of profitability. These findings provide guidance on potential measures that banks can take to increase their profitability levels. The study aims to contribute to a better understanding of the performance of banks in the sector and to determine their future strategies.

Anahtar Kelimeler

Deposit banks, panel data analysis, profitability level

Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Kârlılık Düzeylerinin Analizi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’deki mevduat bankalarının kârlılık düzeylerini panel veri analizi yöntemi kulla- narak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Kârlılık, bankaların mali sağlığını yansıtan önemli bir gösterge olup, bankaların sektördeki sürdürülebilirliklerinin ve rekabet üstünlüklerinin belirlenmesi açısın- dan büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’deki mevduat bankalarının kârlılık düzeyle- rini etkileyen faktörler araştırılmaktadır. Bu faktörler bankaların büyüklüğü, aktif kalitesi, sermaye yeterliliği ve likidite durumu gibi değişkenleri içermektedir. Çalışmada panel veri analizi yöntemi ile 2010–2020 dönemine ait yıllık veriler kullanılmış ve CIPS birim kök testi ve Dumitrescu–Hurlin nedensellik analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, mevduat bankalarında banka kazanç- ları ile ortalama aktif getirisi arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Ayrıca likidite oranından ortalama aktif getirisine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Ancak, sermaye yeterliliği ile ortalama aktif getirisi arasında nedensellik ilişkisi yoktur. Büyüklüğü artan bankaların genel olarak daha yüksek kârlılık seviyelerine sahip olduğu, aktif kalitesi düşük olan bankaların ise kârlılık açısından zorluklarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu bulgular, ban- kaların kârlılık düzeylerini artırmak için alabilecekleri olası önlemler konusunda yol gösterici niteliktedir. Çalışma, sektördeki bankaların performanslarının daha iyi anlaşılmasına ve gelecek stratejilerinin belirlenmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mevduat bankaları, kârlılık düzeyi, panel veri analizi

Kaynakça

• Akgüneş, A. O. (2021). Finansal Risklerin Banka Kârlılığı üzerine etkisi: BIST Banka Endeksi üzerine bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Der- gisi, 23(3), 556–576. [CrossRef]
• Aktaş, C. (2009). Türkiye’nin ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki Nedensellik analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 35–47.
• Arif, A., & Nauman Anees, A. N. (2012). Liquidity risk and performance of banking system. Journal of Financial Regulation and Compliance, 20(2), 182–195. [CrossRef]
• Ayadi, N., & Boujelbene, Y. (2012). The determinants of the profitability of the Tunisian deposit banks. IBIMA Business Review Journal, 1–21. [CrossRef]
• Bansal, S. (2020). Meaning, concept and significance of banks. Interna- tional Journal of Recent Advances in Multidisciplinary Topics, 1(2), 11–15.
• Batten, J., & Vo, X. V. (2019). Determinants of bank profitability—Evidence from Vietnam. Emerging Markets Finance and Trade, 55(6), 1417–1428. [CrossRef]
• Bikker, J. A., & Vervliet, T. M. (2017). Bank profitability and risk‐taking under low interest rates. International Journal of Finance and Economics, 23(1), 3–18. [CrossRef]
• Boğa, S. (2019). Ekonomik karmaşıklık seviyesinin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Geçiş ülkeleri için bir panel zaman serisi analizi. Aka- demik Hassasiyetler, 6(12), 357–386.
• Canatan, B., & İpek, E. (2022). Mobil bankacılık İşlemlerinin Banka net Kârlarına etkileri. Bankacılar Dergisi, 120, 6–17.
• Çelik, S., & Kaya, F. (2021). Banka kârlılığına etki eden mikro değişkenler: Türk bankacılık sektöründeki yerli ve yabancı bankalar üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 719–738.
• Cerasa, A. (2008). CIPS test for Unit Root in Panel Data: Further Monte Carlo results. Economics Bulletin, 3(16), 1–13.
• Chronopoulos, D. K., Liu, H., McMillan, F. J., & Wilson, J. O. S. (2015). The dynamics of US bank profitability. European Journal of Finance, 21(5), 426–443. [CrossRef]
• Ersoy, E., & Aydın, Y. (2018). Yönetim kurulu yapısı ve banka kârlılığı arasındaki ilişki: Dinamik panel veri analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(2), 248–264. [CrossRef]
• Grossman, R. S. (2010). Unsettled account: The evolution of banking in the industrialized world since 1800. 1. Baskı. Princeton University Press. Hofstrand, D. (2009). Understanding profitability. AG Decision Maker, 3(24), 1–5.
• Işık, I., & Hassan, M. K. (2002). Cost and profit efficiency of the Turkish banking industry: An empirical investigation. Financial Review, 37(2), 257–279. [CrossRef]
• Kayahan, C., & Sarikale, H. (2019). Türk bankacılık sektörünün aktif Yapısındaki değişim ve Gelişimler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 209–222. [CrossRef]
• Knight, F. H. (1942). Profit and entrepreneurial functions. Journal of Eco- nomic History, 2(Suppl.1), 126–132. [CrossRef]
• Koçbulut, Ö., & Altıntaş, H. (2016). İkiz açıklar ve Feldstein-Horioka Hipotezi: OECD Ülkeleri üzerine yatay Kesit bağımlılığı altında yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(48), 145–174.
• Kripa, D., & Ajasllari, D. (2016). Factors affecting the profitability of insur- ance companies in Albania. European Journal of Multidisciplinary Studies, 1(1), 352–360. [CrossRef]
• Kurylowicz, L. (2004). Short history of banking and prospects for its development in Poland at the beginning of the 21st century. SSRN Electronic Journal, 1–16. [CrossRef]
• Langevoort, D. C. (1987). Statutory obsolescence and the judicial process the revisionist role of the courts in federal banking regulation. Michi- gan Law Review, 85(4), 672–733. [CrossRef]
• Nuhiu, A., Hoti, A., & Bektashi, M. (2017). Determinants of commercial banks profitability through analysis of financial performance indica- tors: Evidence from Kosovo. Business: Theory and Practice, 18, 160–170. [CrossRef]
• Öncü, E. (2021). Balkan ülkelerinde banka kârlılığını etkileyen faktörler. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 4(8), 479–492. [CrossRef]
• Özer, Y., Babuşçu, Ş., & Hazar, A. (2021). Bankaların Kârlılığını Etkileyen İçsel ve Dışsal Faktörlerin Analizi-Türkiye örneği (2008–2018). Uşak Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 29–44.
• Öztürk, E. (2018). Elektrik Tüketimi Ile ekonomik büyüme arasındaki Ned- ensellik İlişkisi: Üst orta gelir grubu ülkeler Panel veri analizi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 3(2), 1–10.
• Saona, P. (2016). Intra- and extra-bank determinants of Latin American banks’ profitability. International Review of Economics and Finance, 45, 197–214. [CrossRef]
• Şekeroğlu, G., & Acar Boyacioğlu, M. (2021). Likidite ve Finansal Kaldıracın Banka Kârlılığı Üzerindeki Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. İzmir İktisat Dergisi, 36(4), 857–865. [CrossRef]
• Sihotang, M. K., Hasanah, U., & Hayati, I. (2022). Model of sharia bank prof- itability determination factors by measuring internal and external variables. Indonesian Interdisciplinary Journal of Sharia Economics, 5(1), 235–251. [CrossRef]
• Sufian, F., & Habibullah, M. S. (2009). Determinants of bank profitability in a developing economy: Empirical evidence from Bangladesh. Journal of Business Economics and Management, 10(3), 207–217. [CrossRef]
• Tatoğlu Yerdelen, F. (2020a). Panel Veri Ekonometrisi. 5. Baskı. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Tatoğlu Yerdelen, F. (2020b). Panel zaman Serileri analizi. 3. Baskı. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Taysı, K., & Özgür, E. (2021). Yabancı sermayeli mevduat bankalarının aktif kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi için panel veri analizi uygulaması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 61, 175–198.
• Turner, T. (2022). Banking. Annuity.org. https://www.annuity.org/person al-finance/banking/
• Tüzüntürk, S. (2007). Panel veri Modellerinin Tahmininde parametre Heterojenliğinin önemi geleneksel Phillips Eğrisi üzerine bir uygu- lama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 1–14.
• Ulusoy, A., & Demirel, S. (2022). Türk bankacılık sisteminde dijitalleşme- kârlılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(1), 184–200.
• Nikolaevna, V. T. (2017). Effectiveness of banking: Evaluation and measur- ing. Social-Economic Phenomena and Processes, 12(2), 30–35. [CrossRef]
• Yurttadur, M., & Demirbaş, H. (2017). Türkiye’de bulunan Katılım Bankaları ve özel sermayeli mevduat bankalarının finansal performanslarının karşılaştırılması. İGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 89–117