Ötenazi - Sürdürülebilirlik Maliyet Fayda Analizi

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 4, 202 - 210, 15.10.2024

Suleyman Yukcu , Nazan Güngör Karyağdı , Selda Korga

https://doi.org/10.16951/trendbusecon.1470041

Öz

Bu çalışmanın amacı insanların hatta bazı hayvanların çok kötü yaşam koşullarına sahip olmaları nedeniyle hayatlarını sonlandırma durumunu konu alan ötenazi konusunu incelemektir. Çalışmada ötenazi sürdürülebilirlik kavramı ile ilişkilendirilerek çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik açısından ele alınmıştır. Bu doğrultuda ötenazi sürdürülebilirliğin ekonomik, çevresel ve sosyal alt boyutları çerçevesinde yönetim muhasebesi yaklaşımıyla maliyet fayda analizine tabi tutularak örneklenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmadaki veriler yazarlar tarafından tahmini olarak oluşturulmuştur. Ardından, ötenazinin var olması ve var olmaması durumu dikkate alınarak ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik açısından gelir ve maliyet unsurları belirlenmiş ve maliyet fayda analizi yapılmıştır. Analizin amacı şu veya bu kararın verilmesi gerektiğini işaret etmek yerine konuyu olası tüm boyutlarıyla ele alıp ortaya koymak ve okuyucunun görüşüne sunmaktır. Yapılan maliyet fayda analizi ile ortaya çıkan parasal maliyet ve gelir kalemlerinin tutar olarak büyüklüğü ve parasal olmayan gelir ve maliyet kalemlerinin etkisinin vakanın tıbbı özelliğine ve hastanın çevresindeki yakınlarının profiline bağlı olarak değişebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ötenazi, Sürdürülebilirlik, Maliyet-Fayda Analizi

Euthanasia -Sustainability Cost-Benefit Analysis

Öz

This research aims to investigate euthanasia, the act of terminating the lives of humans and certain animals due to their poor living conditions. This study explores euthanasia within the framework of sustainability, including environmental, economic, and social aspects. To achieve this, euthanasia is examined through a cost-benefit analysis using a management accounting approach, considering its implications across the economic, environmental, and social dimensions of sustainability. Data for this study were estimated by the authors. Income and cost factors related to the presence or absence of euthanasia were identified within the economic, environmental, and social realms of sustainability, followed by a comprehensive cost-benefit analysis. It is important to note that the purpose of this analysis is not to advocate for specific decisions but rather to present a nuanced understanding of the issue and invite the reader’s perspective. The cost-benefit analysis showed that the monetary costs and income, as well as the influence of non-monetary factors, may fluctuate depending on the medical specifics of the case and the dynamics of the patient’s family profile.

Anahtar Kelimeler

Euthanasia, Sustainability, Cost-Benefit Analysis

Kaynakça

• Akalın, G. (1981). Kamu Maliyesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:486, Ankara
• Akalın, G. (2004). Kamu Ekonomisi, Akçağ Yayınları, Ekonomik Araştırmalar Dizisi, Ankara.
• Altay, G. (2005). Nitelikli Yaşam Hakkı İçin Ötanazi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Akbaş, M. (2010). Biyoetik Bir Sorun Olarak Ötenazi. Felsefe Dünyası, 51, 1-15.
• Altuğ, T., Karaca, Ç. & Bayrak, İ. (2003). Deney Hayvanlarında Analjezi ve Ötenazi. Demirhan, E. A ve arkadaşları.: Uluslararası Katılımlı 3.Ulusal Tıp Etiği Kongresi Kongre Kitabı (C.1), 2003, Bursa. F. Özhan Matbaacılık.
• Armağan, S. (2001). İslâm Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler, İslami Tetikler Dergisi 1978, 7,275-288.
• Artuk, M.E. & Yenidünya, A.C. (2011). Ötenazi. [CrossRef] (Erişim Tarihi: 05.02.20224).
• Aslan, Y., Zeybek, D. Ö., Zengin, O. R. H. A. N., Kavşur, Z., & Güler, S. (2023). Sağlık Sektörü Çalışanlarının Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalık Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Üniversite Hastanesi Örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 1069-1098. [CrossRef]
• Bansal, P. (2005). Evolving Sustainably: A Longitudinal Study of Corporate Sustainable Development. Strategic Management Journal, 26(3), 197-218. [CrossRef]
• Başer, U., Bozoğlu, M., & Kılıç Topuz, B. (2017). Tarım Işletmelerinde Çevresel, Ekonomik Ve Sosyal Sürdürülebilirliğin Ölçülmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2(3), 1-13.
• Belek, H.A. (2023). Legal Approach to Euthanasıa in Turkey and The World. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(1), 163-175. [CrossRef]
• Bilgili, Muhammed Yunus (2017). Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Boyutlarıyla Sürdürülebilir Kalkınma. Journal of International Social Research, 10(49), ss.559-569. [CrossRef]
• Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı. In Journal of Social Policy Conferences, 0(50), ss. 1011-1028. [CrossRef]
• Brown, Lester R (1981), Building a Sustainable Society, WW Norton & Company, New York.
• Chao, D.V.K., Chan, N. Y., & Chan, W. Y. (2002). Eurhanasia Revisited. Oxford University Press, 19(2),128-134. [CrossRef]
• Chapin III, F. S., Torn, M. S., & Tateno, M. (1996). Principles of Ecosystem Sustainability. The American Naturalist, 148(6), 1016-1037. [CrossRef]
• Colantonio, A., Dixon, T., Ganser, R., Carpenter, J., & Ngombe, A. (2009). Measuring Socially Sustainable Urban Regeneration in Europe.
• Conway, G. R. (1985). Agroecosystem Analysis. Agricultural Administration, 20(1), 31-55.
• Çelik, A. (2016). İslâm Hukuku Açısından Yaşama Hakkı ve Ötanazi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doane, D., & MacGillivray, A. (2001). Economic Sustainability: The Business of Staying in Business. New Economics Foundation, 1-52. [CrossRef]
• Du Pisani, J. A. (2006). Sustainable Development–Historical Roots of The Concept. Environmental Sciences, 3(2), 83-96. [CrossRef]
• Dyllick, T., & Hockerts, K. (2002). Beyond the Business Case for Corporate Sustainability. Business Strategy and The Environment, 11(2), 130-141. [CrossRef]
• Elkinngton, J. (1997). Cannibals with Forks: The Triple Bottom Line of 21st Century Business. United Kingdom: Capstone Publishing.
• Ergen, Z. (2008). Kamu Kesimi Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde Fayda-Maliyet Analizi Tekniği ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 115–132. [CrossRef]
• Firidin, E. (2023). Karmaşık Bir Sorun Olarak Ötenazinin Kamu Değeri Analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 550-571. [CrossRef]
• Gallego, I. (2006). The Use of Economic, Social and Environmental Indicators as A Measure of Sustainable Development in Spain. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 13(2), 78-97. [CrossRef]
• Garrard, E. & Wilkinson, S. (2005). Passive Euthanasia. Journal of Medical Ethics. 31(2), 64-68.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, Ekonomik ve Çevresel Boyutlarla Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkinma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215. [CrossRef]
• Goodland, R. (1995). The Concept of Environmental Sustainability. Annual Review of Ecology and Systematics, 26(1), 1-24. [CrossRef]
• Gray, R., & Milne, M. (2002). Sustainability Reporting: Who's Kidding Whom?. Chartered Accountants Journal of New Zealand, 81(6), 66-70.
• Güven, K. (2000). Kişilik Hakları ve Ötanazi, Ankara, Nobel Yayıncılık.
• Helvacı, S. (2013). Gerçek Kişiler, İstanbul, Legal Yayıncılık.
• Hernádi, B. H. (2012). Green Accounting for Corporate Sustainability. Theory, Methodology, Practice-Review of Business and Management, 8(02), 23-30. [CrossRef]
• İlhan, H. (2011). “Ötenazi” Kavramının Ahlak Felsefesi Açısından Incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaşıkçı, O. (2008). Hukuk Tarihinde Ötanazi, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 6,85-99.
• Koçak, F., Tuncel, F., & Tuncel, S. (2013). Sporda Sürdürülebilirliğin Boyutlarının Belirlenmesi, Ankara University Faculty of Sports Sci. J, 11(2), 113-129. [CrossRef]
• Köksal, B. (1972). Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu, Sermet Matbaası, İstanbul,
• Kutlu, İ., Çavuşoğlu, O. & Uygun, K. K. (2018). Ötenazi Algısı Üzerine Nitel Bir Araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 241- 254. [CrossRef]
• Lélé, S. M. (1991). Sustainable Development: A Critical Review. World Development, 19(6), 607-621. [CrossRef]
• Liu, F., & Zhang, H. (2013). Novel Methods to Assess Environmental, Economic, and Social Sustainability of Main Agricultural Regions in China. Agronomy for Sustainable Development, 33, 621-633. [CrossRef]
• McKenzie, S. (2004). Social Sustainability: Towards Some Definitions. Hawke Research Institute Working Paper Series No 27, Hawke Research Institute University Of South Australia Magill, South Australia.
• Miller, D.G., Dresser, R. & Kim, S.H.Y. (2018). Advance Euthanasia Directives: A Controversial Case and Its Ethical Implications. Journal of Medical Ethics.45, 84-89.
• Namal, A. (2011). Türk Tıp Etiği Çevrelerinde Ötanazi Tartışmaları-Neden Henüz Küçük Bir Alev?, Hukuk ve Etik Boyutuyla Ötanazi (Derl. Nur Centel), [CrossRef] Erişim tarihi (05.02.2024).
• Nicolini ,M.E., Peteet J.R., Donovan G.K. & Kim SYH. (2020). Euthanasia and Assisted Suicide of Persons with Psychiatric Disorders: The Challenge of Personality Disorders. Psychological Medicine. 50(4):575-582[CrossRef]
• Ömeroğlu, Ö. (2009). Hukuksal Açıdan Ölme Hakkı Ve Kabul Edilebilirliği Sorunu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(3-4), 85-106. [CrossRef]
• Özen, M., & Şahin, M.E. (2010). Ötenazi. Ankara Barosu Dergisi, 4, 15-36. [CrossRef]
• Özgün, C., & Ayvaz, K. (2017). Tekstil ve Modada Sürdürülebilirlik. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 110-119. [CrossRef]
• Palich, N., & Edmonds, A. (2013). Social Sustainability: Creating Places and Participatory Processes That Perform Well for People. Environment Design Guide, 1-13. [CrossRef]
• Rietjens, J.A. (2009). Two Decades of Research On Euthanasia From the Netherland, What Have We Learntand What Questions Remain. Journal of Bioethical Inquiry, 6, 271-283. [CrossRef]
• Sulu, M. (2017). Ötenazi Üzerine. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi,22(1), 551-574.
• Strezov, V., Evans, A., & Evans, T. J. (2017). Assessment of the Economic, Social and Environmental Dimensions of The Indicators for Sustainable Development. Sustainable Development, 25(3), 242-253. [CrossRef]
• Şataf, C. (2014). Fayda-Maliyet Analizinde Uygulamada Karşılaşılan Güçlükler: Fayda ve Maliyetin Belirlenebilme Sorunu, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 107-123. [CrossRef]
• TDK (2024). Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr.
• Türkmen, H.(2015). Ötenazi Sorunsalına Teolojik Açından Bir Bakış. Kalem Araştırmaları Dergisi, 13(1), 495-519. [CrossRef]
• Tüyen, Z. (2020). İşletmelerde Sürdürülebilirlik Kavrami ve Sürdülebilirliği Etkileyen Etmenler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 91-117. [CrossRef]
• Ünverdi, M. (2015). İnsan ve Hayatın Anlamı Bağlamında Ötanazi. Bilimname XXVIII, 1, 167-199.
• WCED. (1987). Our Common Future. Oxford: Oxford University Press.
• Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkınma: Bir Yazın Taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 181-208. [CrossRef]
• Yücel, E. (2018). Entegre Raporlama Kurumsal Sürdürülebilirlik Kapsamında Kurumsal Raporlamanın Gelişimi. Bursa: Dora Basım–Yayın Dağıtım.