Marmara Denizi’nde Gümüş Balığı (Atherina hepsetus Linnaeus 1758) Avcılığında Kullanılan Uzatma Ağlarının Modifikasyonu ve Av Verimi Üzerine Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 13, 18.03.2024

Yusuf Şen , Uğur Özekinci

https://doi.org/10.52998/trjmms.1355596

Öz

Gümüş balığı; tüketim amaçlı kullanılmanın yanında, İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve çevrelerinde olta ile lüfer avcılığında yem olarak kullanılmaktadır. Gümüş balığı, özellikle lüfer avcılığı döneminde ticari balıkçılar tarafından sade uzatma ağları ile yoğun olarak avlanmaktadır. Bu çalışmada Güney Marmara’da bir balıkçının 2014-2019 yılları arasındaki 2 yıllık periyotlarda gümüş balığı avcılığında kullandığı sade uzatma ağlarının teknik özellikleri ve yıllara göre ağlarında gerçekleştirdiği modifikasyonlar tespit edilmiştir. 2016-2017 yılında 2014-2015 yılına göre ağ göz açıklığı, ip kalınlığı, ağ rengi, ağ yüksekliği, mantar büyüklüğü, ağ uzunluğu; 2018-2019 yılında 2016-2017 yılına göre ip kalınlığı, ağ yüksekliği, ağ uzunluğunda modifikasyonlar yapıldığı belirlenmiştir. Ağlarda gerçekleştirilen modifikasyonlar sonucunda av veriminde 2017-2018 yılında 2016-2017 yılına göre av veriminde 5,79 kat artış olduğu tespit edilmiştir. En yüksek birim av miktarları (BAVM) 2016-2017 yılında 06:00 ile 08:59 saatleri (0.041 adet/m2.operasyon-1) arasında, 2017-2018 yılında ise 09:00 ile 11:59 saatleri (0.175 adet/m2.operasyon-1) arasında tespit edilmiştir. En yüksek BAVM kuş sürüsü avcılık yöntemi (1,309 adet/m2.operasyon-1) ile en düşük BAVM ise rastgele avcılık yöntemi (0.082 adet/m2.operasyon-1) ile belirlenmiştir. 2016-2017 ve 2017-2018 yılında avlanan uzatma ağları ile avlanan gümüş balıklarının ortalama boyları sırasıyla 12,7±0.09 cm, 12,7±0.07 cm; ortalama ağırlığı ise 12,6±0.21 gr, 13,1±0.17 gr olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada Atherina hepsetus’un uzatma ağları ile avcılığı ilk kez tanımlanmıştır. Hedeflenen bir türün avcılığında etkin bir şekilde kullanılan uzatma ağlarının ilk kez tanımlanması ile yıllara göre av veriminin, avlama yöntemlerinin ve av saatlerinin, av verimine etkilerinin tespit edilmesi balıkçılık yönetimi ve sürdürülebilir balıkçılık açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir balıkçılık, Uzatma Ağı, Pomatomus saltatrix, Balıkçılık yönetimi, Lüfer avcılığı

Modification of Gillnets and Their Effects on Catch Efficiency Used in Mediterranean Sand Smelt (Atherina hepsetus Linnaeus 1758) Fishing in the Sea of Marmara

Öz

Mediterranean sand smelt are intensively caught using gillnets by commercial fishermen. They are utilized for consumption purposes and also bait in line fishing to catch bluefish in the Canakkale Bosphorus, Istanbul Bosphorus and their surrounding areas. The technical characteristics of these gillnets were employed in South Marmara region over a 2-years period from 2014 to 2019 for catching A.hepsetus, and also modifications made to these nets during this time were identified. Chances in mesh size, twine thickness, color, floating size, height and length of gillnets occured from 2016-2017 to 2014-2015, while alterations in twine thickness, height, and length took place from 2018-2019 to 2016-2017. The impact of these modifications on the nets resulted in a 5.79 times increase in catch per unit in 2017-2018 compared to 2016-2017. The highest catch per unit effort (CPUE) was recorded between 06:00-08:59 hours (0.041 individuals/m2.operation-1) in 2016-2017, while observed the highest CPUE was between 09:00-11:59 hours (0.175 individuals/m2.operation-1) in 2017-2018. The sea-bird method yielded the highest CPUE (1.309 individuals/m2.operation-1), whereas the random method produced the lowest CPUE (0.082 individuals/m2.operation-1). The average length of A.hepsetus was calculated as 12.7±0.09 cm in 2016-2017 and 12.7±0.07 cm in 2017-2018, while the average weight was determined to be 12.6±0.21 grams and 13.1±0.17 grams, respectively. This study marks the first time definition of gillnets designed for catching Atherina hepsetus. It is of great importance for fisheries management and sustainable fisheries practices to identify effective gillnets for targeting specific species for the first time, and to assess their impact on catch efficiency, fishing methods, and catch time across different years.

Anahtar Kelimeler

Sustainable fisheries, Gillnet, Pomatomus saltatrix, Fisheries management, Bluefish fishing

Kaynakça

• Acarli, D., Ayaz, A., Özekinci, U., Öztekin, A., (2013). Gillnet selectivity for bluefish (Pomatamus saltatrix, L. 1766) in Çanakkale Strait, Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 13(2): 349–353. doi: 10.4194/1303-2712-v13_2_17.
• Acarli, D., Kara, A., Bayhan, B., (2014). Length–weight relations for 29 fish species from Homa Lagoon, Aegean Sea, Turkey. Acta Ichthyologica et Piscatoria 44(3): 249–257. doi: 10.3750/AIP2014.44.3.09.
• Aydın, I., Metin, C., (2008). Monofilament ve multifilament galsama ağları balıkçılığında operasyon zamanının av kompozisyonuna olan etkileri. Journal of FisheriesSciences.com 2(4): 608–615. doi: 10.3153/jfscom.2008024.
• Balık, İ., Çubuk, H., (2001). Uluabat Gölü’ndeki bazı balık türlerinin avcılığında galsama ağlarının av verimleri. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 18 (3-4): 399-405.
• Beğburs, C.R., Kebapçıoğlu, T., (2009). Fanyalı uzatma ağlarında ağ renginin av verimi üzerine olan etkisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 26(1): 73-75.
• Bostancı, D., Çoşkun, T., (2020). Marmara Denizi’nde gümüş balığı (Atherina hepsetus Linnaeus, 1758) popülasyonunun bazı biyolojik özellikleri üzerine bir araştırma. Acta Aquatica Turcica 16(2): 257–265. doi: 10.22392/actaquatr.657630
• Brinkhof, J., Larsen, R.B., Herrmann, B., Sistiaga, M., (2020). Size selectivity and catch efficiency of bottom trawl with a double sorting grid and diamond mesh codend in the North-east Atlantic gadoid fishery. Fisheries Research 231: 105647. doi: 10.1016/j.fishres.2020.105647.
• Çelikkale, M.S., Düzgüneş, E., Candeğer, F., (1993). Av Araçları ve Avlama Teknolojisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi. Genel Yayın No: 162. Fakülte Yayın, (4).
• Çetinkaya, S., Uysal, R., Yegen, V., Cesur, M., Bostan, H., (2011). The growth characteristics of sand smelt (Atherina boyeri, Risso 1810) in Lake İznik (Türkiye). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 11(4): 659–665. doi: 10.4194/1303-2712-v11_4_19.
• Çetinkaya, S., Yıldız, B., Şengül, B., (2010). Gümüş balığı (Atherina boyeri, Risso 1810)`nın biyolojisi. Ecological Life Sciences 5(2): 50–61.
• Ceyhan, T., (2005). Kuzey Ege ve Marmara bölgesinde lüfer (Pomatomus saltatrix L. 1766) balığı avcılığı ve bazı populasyon özellikleri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ceyhan, T., Akyol, O., (2005). Marmara Bölgesi’nde lüfer (Pomatomus saltatrix L., 1766) avcılığında kullanılan olta takımları. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 22(3): 351-355.
• Ceyhan, T., Akyol, O., (2020). Ege Denizi’nde kıyı balıkçılığı ve deniz kuşları arasındaki bazı etkileşimler. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 37(2): 139-147. doi: 10.12714/egejfas.37.2.04.
• Cilbiz, M., Uysal, R., Tosunoğlu, Z., Aydin, C., Alp, A., Bilgin, F., (2020). New approach for codend selectivity: A case study of coastal beach seine for big-scale sand smelt (Atherina boyeri) fishery in İznik lake. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 20(9): 681–692. doi: 10.4194/1303-2712-v20_9_03.
• ÇİTOM., (2021). Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile görüşme. Çanakkale. Erişim tarihi: 20.10.2021.
• Daum, D.W., Osborne, B.M., (1998). Use of fixed-location, split-beam sonar to describe temporal and spatial patterns of adult fall chum salmon migration in the Chandalar River, Alaska. North American Journal of Fisheries Management 18(3): 477–486. doi: 10.1577/1548-8675(1998)018<0477:uoflsb>2.0.co;2.
• Dereli, H., Kebapçıoğlu, T., Şen, Y., Ölçek, Z.S., Dinçtürk, E., Ulman, A., (2022). The effect of gillnet twine thickness on catching efficiency and selectivity for common carp (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) fishery in Marmara Lake. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 39(2): 88-96. doi: 10.12714/egejfas.39.2.01.
• Dereli, H., Şen, Y., Kebapçıoğlu, T., Erdoğuş, M., Ölçek, Z.S., Özdemir, M., Ulman, A., (2022). Management recommendations for common carp fisheries in Turkey in light of their reproductivity and gear selectivity. Journal of Fisheries and Environment 46(1): 141-156.
• Emirbuyuran, Ö., Çalık, S., (2016). Samsun-Ordu-Gı̇resun ı̇llerı̇nde kullanılan sürükleme ve çevı̇rme ağlarının teknı̇k özellı̇klerı̇. Anadolu University Journal of Science and Technology–C Life Sciences and Biotechnology 4(2): 49–56. doi: 10.18036/btdc.43644.
• FAO., (1978). FAO Catalogue of Fishing Gear Designs. FAO Fisheries and Technical Paper. England: Fishing News Books Ltd. 160 pp.
• Grati, F., Bolognini, L., Domenichetti, F., Fabi, G., Polidori, P., Santelli, A., Scarcella, G., Spagnolo, A., (2015). The effect of monofilament thickness on the catches of gillnets for common sole in the Mediterranean small-scale fishery. Fisheries Research 164: 170–177. doi: 10.1016/j.fishres.2014.11.014.
• Grimaldo, E., Herrmann, B., Jacques, N., Vollstad, J., Su, B., (2020). Effect of mechanical properties of monofilament twines on the catch efficiency of biodegradable gillnets. PloS one 15(9): e0234224. doi: 10.1371/journal.pone.0234224.
• Hamley, J.M., (1975). Review of gillnets selectivity. Journal of Fisheries Research Board of Canada 32:1943-1969.
• Hilborn, R., Amoroso, R.O., Anderson, C.M., Baum, J.K., Branch, T.A., Costello, C., De Moor, C. L., Faraj, A., Hively, D., Jensen, O.P., Kurota, H., Little, L.R., Mace, P., Mcclanahan, T., Melnychuk, M.C., Minto, C., Chato Osio, G., Parma, A.M., Pons, M., … Ye, Y., (2020). Effective fisheries management instrumental in improving fish stock status. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 117(4): 2218–2224. doi: 10.1073/pnas.1909726116/-/DCSupplemental.
• Holst, R., Madsen, N., Moth-Poulsen, T., Fonseca, P., Campos, A., (1998). Manual for Gillnet Selectivity. European commission. ConStat. DK, December, 43p.
• İnnal, D., Engin, S., (2020). Length-weight relationships of Atherina boyeri Risso, 1810 and A. hepsetus Linnaeus, 1758 (Teleostei: Atherinidae) from some inland, brackish water and marine systems of Turkey. Indian Journal of Geo Marine Sciences 49(6): 1099–1104.
• IBM, Corp., (2017). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY, USA.
• Kara, A., (2003). İzmir Körfezi’nde iri sardalya (Sardinella aurita Valenciennes, 1847) balığı avcılığında kullanılan multiflament galsama ağların seçiciliği. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 20(1-2): 155 – 164.
• Kara, A., Saǧlam, C., Acarlı, D., Cengiz, Ö., (2018). Length-weight relationships for 48 fish species of the Gediz Estuary, in İzmir Bay (Central Aegean Sea, Turkey). Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 98(4): 879–884. doi: 10.1017/S0025315416001879.
• Karadurmuş, U., Sarı, M., (2022). Marine mucilage in the Sea of Marmara and its effects on the marine ecosystem: mass deaths. Turkish Journal of Zoology 46(1): 93-102. doi: 10.3906/zoo-2108-14.
• Keskin, C., Gaygusuz, O., (2010). Length-Weight relationships of fishes in shallow waters of Erdek Bay (Sea of Marmara, Turkey). European Journal of Biology 69(2): 87-94.
• Leonardos, I.D., (2001). Ecology and exploitation pattern of a landlocked population of sand smelt, Atherina boyeri (Risso 1810), in Trichonis Lake (Western Greece). Journal of Applied Ichthyology 17(6): 262–266. doi: 10.1046/j.1439-0426.2001.00296.x.
• De Morais, L.T., Sylla, M., Ivantsoff, W., (2016). Order Atheriniformes Atherinidae Silversides. Carpenter Kent E.; De Angelis Nicoletta. The living marine resources of the Eastern Central Atlantic. Vol. 3: Bony fishes, part 1: Elopiformes to Scorpaeniformes, FAO, pp.2111-2118, Species Identification Guide for Fishery Purposes - FAO, 978-92-5-109266-8. hal-02331719.
• Machiels, M.A.M., Klinge, M., Lanters, R., van Densen, W.L.T., (1994). Effect of snood length and hanging ratio on efficiency and selectivity of bottom-set gillnets for pikeperch, Stizostedion lucioperca L., and bream, Abramis brama. Fisheries Research 19(3–4): 231–239. doi: 10.1016/0165-7836(94)90041-8.
• Mazeroll, A.I., Montgomery, W.L., (1998). Daily migrations of a coral reef fish in the Red Sea (Gulf of Aqaba, Israel): Initiation and orientation. Copeia, 1998(4): 893–905. doi: 10.2307/1447336.
• Nedelec, C., (1975). FAO Catalogue of Small-Scale Fishing Gear. Fishing News (Books) Ltd. Surrey, England, 191p.
• Nomura, M., Yamazaki T., (1975). Fishing Techniques. Japan International Cooperation Agency, Tokyo, 39-125 p.
• Olin, M., Kurkilahti, M., Peitola, P., Ruuhijärvi, J., (2004). The effects of fish accumulation on the catchability of multimesh gillnet. Fisheries Research 68(1–3): 135–147. doi: 10.1016/j.fishres.2004.01.005.
• Orsay, B., Duman, E., (2012). Değişik renkli monofilament galsama ağlarının farklı hava şartlarındaki av verimlerinin karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 24(1): 23–32.
• Öztekin, A., Özekinci, U., Ayaz, A., Altınağaç, U., (2019). Çanakkale Bölgesi’nde kullanılan sardalye (Sardina pilchardus Walbaum, 1792) -gümüş (Atherina boyeri Risso, 1810) çapari takımlarında av kompozisyonun belirlenmesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 9(1): 186–195. doi: 10.31466/kfbd.568015.
• Özyurt, C.E., Kiyağa, V.B., Tabakoğlu, Ş.S., Özyurt, G., (2019). Yumurtalık Koyu’nda (İskenderun Körfezi), lüfer avcılığında kullanılan bölgesel bir olta takımının incelenmesi: avantaj, dezavantaj ve tehditler. Acta Aquatica Turcica 15(1): 26-34. doi: 10.22392/egirdir.430485.
• Palkovacs, E.P., (2011). The overfishing debate: An eco-evolutionary perspective. Trends in Ecology and Evolution 26(12): 616–617. doi: 10.1016/j.tree.2011.08.004.
• Palomares, M.L.D., Froese, R., Derrick, B., Meeuwig, J.J., Nöel, S.L., Tsui, G., Woroniak, J., Zeller, D., Pauly, D., (2020). Fishery biomass trends of exploited fish populations in marine ecoregions, climatic zones and ocean basins. Estuarine, Coastal and Shelf Science 243: 106896. doi: 10.1016/j.ecss.2020.106896.
• Petrakis, G., Stergiou, K.I., (1996). Gill net selectivity for four fish species (Mullus barbatus, Pagellus erythrinus, Pagellus acarne and Spicara flexuosa) in Greek waters. Fisheries Research 27(1–3): 17–27. doi: 10.1016/0165-7836(96)00476-6.
• Pontecorvo, G., (2008). A note on “overfishing”. Marine Policy 32(6): 1050–1052. https://doi.org/10.1016/j.marpol.2008.03.001.
• Rahman, M.M., Fathi, A., Broadhurst, M.K., (2022). Environmental variables affecting the gillnet catches and condition of Labiobarbus festivus and Osteochilus hasseltii in Northern Malaysia. Aquaculture and Fisheries 7(6): 675-682. doi: 10.1016/j.aaf.2021.05.00.
• Ricker, W.E., (1975). Computation and interpretation of biological statistics of fish populations. Ottawa: Department of the Environment, Fisheries and Marine Service. Volume 191, 1-382 pp.
• Rodríguez-Climent, S., Alcaraz, C., Caiola, N., Ibáñez, C., Nebra, A., Muñoz-Camarillo, G., Casals, F., Vinyoles, D., de Sostoa, A., (2012). Gillnet selectivity in the Ebro Delta coastal lagoons and its implication for the fishery management of the sand smelt, Atherina boyeri (Actinopterygii: Atherinidae). Estuarine, Coastal and Shelf Science 114: 41–49. doi: 10.1016/j.ecss.2011.09.008.
• TÜİK., (2022). Türkiye su ürünleri istatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası. Ankara Erişim tarihi: 01.09.2020, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr adresinden alınmıştır.
• Tokaç, A., (2011). Ağ Yapım v Donam Tekniği, Balıkçılık II. Ege Üniversitesi Basımevi, Yayın no: 40, 2. Baskı. Bornova, 321 sayfa.
• Wardle, C.S., Cui, G., Mojsiewicz, W.R., Glass, C.W., (1991). The effect of colour on the appearance of monofilament nylon under water. Fisheries Research 10(3–4): 243–253. doi: 10.1016/0165-7836(91)90078-T.
• Whitehead, P.J.P., Bauchot, M.L., Hureau, J.C., Nielsen J. Tortonese, E., (1986). Fishes of the North-Eastern Atlantic and the Mediterranean. Paris: UNESCO, Volume 3, 1007-1473 pp.
• Yıldız, T., Karakulak, F.S., Kahraman, A.E., (2013). Lift net fishery in the Istanbul Strait. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 30(4): 187–191. doi: 10.12714/egejfas.2013.30.4.07.
• Yüksel, F., Aydın, F., (2012). Galsama ağlarının seçiciliği ve seçiciliği etkileyen faktörler. Ecological Life Sciences 7(2): 12–21. doi: 10.12739/10.12739.