MEMLÛK DEVLETİ VE KUZEY ANADOLU

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 03, 109 - 121, 01.03.2012

Kürşat Solak

Öz

1250–1517 yılları arasında Mısır
ve Suriye’de hüküm sürmüş olan Memlûk Türk Devleti’nin kuzey sınırı, en yoğun
hadiselerin yaşandığı sınırıdır. Özellikle Anadolu’nun güneyinde bulunan
Dulkadiroğulları, Ramazanoğulları ve Karamanoğulları gibi Türkmen Beylikleri
ile iyi ya da kötü yönde seyir gösteren münasebetler içinde olmuştur. Bununla beraber
Anadolu’nun kuzeyi ile aynı oranda irtibat yaşanmamıştır. Bunun en önemli
sebebi aradaki mesafedir. Güney Anadolu Beyliklerinin Memlûklerle sınır
olmaları hasebiyle bir mecburiyetin sonucu olarak hâsıl olan sıkı ilişkileri
Kuzey Anadolu Beylikleri için söz konusu değildir. Buna rağmen Memlûk Devleti
ile Candaroğulları Beyliği arasında mektuplaşma, hediyeleşme ve bazı hadiseler
vuku bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Memlûkler, Kuzey Anadolu, Candaroğulları, İsfendiyar, Beylikler

Kaynakça

• Aksarayî, Kerimüddin Mahmud, Müsâmeretü’l-Ahbâr ve Müsâyeretü’l-Ahyâr, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 2000.
• el-Arînî, Seyyid el-Bâz, eş-Şarku’l-Ednâ fi’l-Asru’l-Vustâ: el-Eyyûbiyyun, Beyrut 1967.
• Ayalon, David, “Memlûkler ve Deniz Kuvvetleri”, çev. Salih Özbaran, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Sayı: XXV, 1971, s. 39-50.
• el-Aynî, Bedreddin Mahmud, Ikd’ul-Cumân fî Tarih Ehle’z-Zaman, yay. Abderrâzık et-Tantâvî el-Karmût, Kahire 1985.
• Baypars Tarihi, çev. M. Şerefüddin Yaltkaya, Ankara 2000.
• Cahen, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, çev. Yıldız Moran, İstanbul 1979.
• __________, Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, çev. Mustafa Daş, İstanbul 2010.
• Çetin, Altan, Memlûk Devleti’nin Kuzey Sınırı, Ankara 2009.
• Edirneli Oruç Beğ, Oruç Beğ Tarihi, yay. Atsız, İstanbul 1972.
• Ersan, Mehmet, Türkiye Selçuklu Devletinin Dağılışı, Ankara 2010.
• Esterâbadî, Aziz b. Erdeşir, Bezm u Rezm, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 1990.
• Hasan İbrahim Hasan, “Fâtimiler”, çev. Heyet, DGBİT, cilt V, İstanbul 1988, s. 79-116.
• Hasan-ı Rumlu, Ahsenü’t-Tevârîh, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 2006.
• Heyd, Wilhelm Von, Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, terc. Enver Ziya Karal, Ankara 2000.
• İbn Batûta, Muhammed et-Tancî, Tuhfetu’n-Nuzzâr fi Garaibi’l-Emsâr, c. I, sad. ve haz. Mümin Çevik, İstanbul 1983.
• İbn Tagriberdi, Cemaâleddin Ebu’l-Mehâsin Yusuf, En- Nucûm ez- Zâhire fî Mulûk Mısr ve’l-Kâhire, cilt IX, 16 cilt, cilt I-XII, yay. Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye; c.XIII, yay. Fehim Muhammed Şaltûd; cilt XIV, yay. Cemal Muharrız-Fehim Muhammed Şaltûd; c.XV, yay. İbrahim Ali Tarhan; cilt XVI, Cemaleddin eşŞayyal, Kahire 1929-1956, 1970, 1972, 1972.
• el-Kalkaşandî, Ahmed b. Ali, Subh el-A’şâ fî Sınâat el-İnşâ, 14 cilt, yay. Muhammed Abdurrasul İbrahim, Kahire 1913-1920.
• Kanat, Cüneyt, “Memlûkler’in Baybars Zamanında (1260–1277) Suriye-Çukurova Siyaseti ve Bu Siyasetin Çukurova’nın Türkleşmesindeki Rolü”, III. Uluslar Arası Çukurova Halk Kültürü Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildiriler, Adana 1999, s. 423-434.
• Kaymaz, Nejat, Pervâne Muînü’d-Dîn Süleyman, Ankara 1970.
• Kırzıoğlu, M. Fahrettin, “Eretna-Oğulları”, Tarihte Türk Devletleri, c. II, Ankara 1987, s. 495-502.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Karaman Tarihi, İstanbul 1967.
• Kopraman, Kâzım Yaşar, “Memlûkler”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, c. VI, İstanbul, 1992, s. 433-543.
• Lloyd, Seton - Rıce, Storm D., Alanya, çev. Nermin Sinemoğlu, Ankara 1964.
• el-Makrîzî, Takiyüddin Ahmed b. Ali, Kitâb es-Sulûk li-Ma‘rifet Duvel el-Mulûk, 4 cilt, yay. Muhammed Mustafa Ziyade - Said Abdulfettah Aşûr, Kahire 1938–1956, 1971–1972.
• Merçil, Erdoğan, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, Ankara 1993.
• Neşrî, Mehmed, Kitâb-ı Cihan-Nümâ, c.I, yay. Faik R. Unat-Mehmed A. Köymen, Ankara 1995.
• es-Sayrafî, Ali b. Davud b. El-Hatîb el-Cevherî, Nuzhet en-Nüfûs ve’l-Ebdân fî Tevârîh ez-Zaman, c.II, 4 cilt, yay. Hasan Habeşî, Kahire 1970–1973.
• Sevim, Ali–Yücel, Yaşar, Türkiye Tarihi, Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Ankara 1989.
• Togan, Zeki Velidi, “Mogollar Devrinde Anadolu’nun İktisadî Vaziyeti 1”, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, c. I, İstanbul 1931, s. 1–42.
• __________, Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul 1981.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1996.
• Türkler ve Askerlik, ed. Süleyman Kızıltoprak, İstanbul 2009.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Sivas ve Kayseri Hükümdarı Kadı Burhaneddin Ahmet”, Belleten, c. XXXII, Sayı: 125, 1968, s. 191-233.
• Varlık, M. Çetin, “Candar Oğulları Beyliği”, DGBİT, c.VIII, İstanbul 1992, s. 550-561.
• __________, “Anadolu Beylikleri”, DGBİT, c.X, İstanbul 1992, s. 23-129.
• __________, “Pervane Oğulları”, DGBİT, c. VIII, İstanbul 1992, s. 592-596.
• Yinanç, Mükrimin Halil, “Alâiye”, İslam Ansiklopedisi, c. I, Eskişehir 1997, s. 287-289.
• Yinanç, Refet, Dulkadir Beyliği, Ankara 1989.
• Yücel, Yaşar, “Candar-Oğulları Beyliği (1439-1461)”, Belleten, c. XXXIV, Sayı: 135, 1970, s. 373-394.
• __________, XIII. XV. Yüzyıllar Kuzey-Batı Anadolu Tarihi Çoban-Oğulları Candar-Oğulları Beylikleri, Ankara 1980.
• __________, Timur’un Ortadoğu-Anadolu Seferleri ve Sonuçları (1393-1402), Ankara 1989.
• Zhukov, Konstantin, “Osmanlı, Karesi ve Saruhan Sikkeleri ve Türk Batı Anadolu’sunda Ortak Para Sorunu (1340-1390)”, Osmanlı Beyliği 1300-1389, İstanbul 1997, s. 256-261.
• Zıadeh, Nıcola A., Urban Life in Syria Under the Early Mamluks, Beyrut 1953.