ALARA’DA YENİ BULUNAN BİR ŞAPEL

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 75 - 89, 10.01.2018

Murat Karademir

Öz

Küçük bir köy olan Alara, Pamfilya Bölgesi içerisinde yer alır. Yerleşme, Ortaçağ boyunca önemini koruyan ticaret yolu güzergahı üzerindedir. Yerleşme ile aynı ismi taşıyan kale, Roma döneminden Osmanlı dönemine kadar periyodik olarak kullanılmıştır. Bu kalenin kuzey yamacında doğal bir mağaranın önüne inşa edilen şapel, 2007 yılında yürütülen kazı çalışmalarında bulunmuştur. Harap durumdaki şapel, tamamen kaba yonu taştan, tek nefli, doğu- batı doğrultusunda inşa edilmiştir. Giriş ve naos şeklinde iki bölümden oluşan şapelin naos bölümü ve apsis duvarı, duvar resimleri ile kaplıdır. Doğal ve yapay tahribata maruz kalan duvar resimleri, makalenin asıl konusunu oluşturmaktadır.

11-12. yüzyıllarda inşa edilen şapel, resim programı doğrultusunda tarihlendirilmiştir. Resimlerindeki ifadeli ve hareketli figürler, elbise kıvrımlarındaki gerçeklik, renk tonlaması ile belirginleştirilen hacim nitelikleri ve bu yüzyıllara tarihlendirilen benzer örneklerle aynı üslup özellikleri göstermektedir.

Küçük bir yapı olmasına rağmen süslemeleri kaliteli ve figürleri oldukça başarılıdır. Bu türde bir yapının Alara kalesi gibi kırsalda bulunması inşa edildiği dönem içinde bölgedeki imar faaliyetleri ile açıklanabilir. Yerleşmenin, bir dönemini tarihlemeye ve bu dönem ile ilgili boşlukları doldurması bakımından şapel, mimarlık tarihi için küçük ama önemli bir yapı olarak dikkat çekmektedir. Bu makale ile bölge tarihi topografyasının bilinmeyen bir dönemine küçükte olsa katkı yapılması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alara, Kale, Şapel, Ortaçağ

Kaynakça

• Anonim, “Iotape”, Antalya Kültür Envanteri, Antalya, 2003, s. 45.
• Doğan, Sema, “Alanya ve Çevresindeki Bizans Araştırmaları 2004”, Anmed, Sayı: 3, 2005, s. 97-102.
• ___________, “Alanya ve Çevresindeki Bizans Araştırmaları 2005”, Anmed, Sayı: 4, 2006, s. 65-70.
• ___________, “Alanya ve Çevresindeki Bizans Araştırmaları 2006”, Anmed, Sayı: 5, 2007 s. 90-94.
• Eravşar, Osman, “Alara Kazısı 2007” Anmed, Sayı: 6, 2008, s. 10-13.
• Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Haz. S.A. Kahraman), Cilt: 1, İstanbul, 2011, s. 319-320.
• Geunthner, Paul, Sembap, La Chronique Attribuee Au Connetable Smbat (In Francese), Introduzione, Traduzione E Note Di Gerard Dedeyan, Parigi, 1980.
• Grabar, Andre, Byzantine and Early Medievel Painting, New York, 1965, s. 16-19.
• İbni Bibi, Selçukname, El Evamiru’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l- Ala’iye (Selçukname), (Çev. M.Öztürk), I-II, Ankara, 1996, s. 268-271.
• Karakaya, Enis, “Bizans Ayazmaları (Bir Deneme)”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16, İstanbul, 2002, s. 35-45.
• Kılıç, Şule, Orta ve Geç Bizans Dönemi Giysileri (9.-14. yüzyıllar), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2004.
• Koch, Guntram, Erken Hıristiyan Sanatı, (Çev. Ayşe Aydın), İstanbul, 2007, s. 37.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Alanya, İstanbul, 1946, s. 373-374.
• Lloyd, Seton - Storm, Rice, Alanya (Alaiyye), (Çev. Nermin Sinemoğlu), Ankara, 1964.
• Mango, Cyril, Bizans Mimarisi, (Çev. Mine Kadiroğlu), Ankara, 2006, s. 50-65.
• Martin, John, “The Dead Christ on the Cross in Byzantine Art”, Classical and Medeivel Studies in Honor of Albert Mathios Friend Jr., (ed. K. Weitzmann), Princeton, New Jersey, 1955, s. 189-196.
• Weitzmann, Kurt, Die Byzantineische Buckmaleres des IX. Und X. Jahrunderis, Berlin, 1935, s. 224.
• Yavuz, Ayşıl Tükel, “Anadolu’da Eşodaklı Selçuklu Hanları, O.D.T.Ü., M.F.D., Sayı: 2, Cilt: 2, Ankara, 1976, s. 167-204.
• Yetkin, Şerare, “Sultan I. Alaeddin Keykubat’ın Alara Kalesi Kasrının Hamamındaki Freskler”, Sanat Tarihi Yıllığı (1969-70), III, İstanbul, 1970, s. 60-68.
• _____________, “Alara Kalesi’ndeki Kasırlı Hamam ve 13. Yüzyıl Anadolu Mimarisindeki Yeri”, Malazgirt Armağanı, Ankara, 1993, s. 120.
• Yılmaz, Leyla, “An Unknown Chapel In Oba-Alanya”, Belleten, LXX, 259, Ankara, 2006, s. 821-832.