NAYİLERİN KENDİLERİ GİBİ KISA ÖMÜRLÜ DERGİLERİ: SAFAHAT-I ŞİİR VE FİKİR

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 27, 139 - 173, 31.01.2024

Bilal Kas

https://doi.org/10.33207/trkede.1284282

Öz

Osmanlı, son iki yüzyılında sosyal ve siyasi manada modern Batı kültürü ve medeniyeti karşısında ilerleme, kalkınma, Batılılaşma ve çağdaşlaşma gibi kavramlarla ifade edilmeye çalışılan bir yenileşme ve arayış sürecine girer. Dünyadaki değişen siyasi ve toplumsal şartlara uyum sağlamanın ve çok uluslu bir devletin yıkılmadan ayakta kalmasının yollarının aranmaya devam ettiği Osmanlı’nın son yüzyılı edebiyat hayatı açısından da arayışlarla geçmiştir. Tanzimat’tan beri devrin sanatçılarının Türk edebiyatına kaynak arayışlarının bir ürünü olarak değerlendirilmesi doğru olan Safahat-ı Şiir ve Fikir dergisi, 1914 senesinde üç sayı olarak çıkmıştır. Dergi, edebiyat tarihlerinde “Nesl-i Ati”, “Yeni Nesil” ya da “Nayiler” olarak bilinen edebî anlayışla beraber sıklıkla anılmıştır; ancak çok kısa ömürlü olan bu derginin adı çeşitli araştırma eserlerinde geçmesine rağmen umumi muhtevası ve devrin edebiyat atmosferiyle beraber tanıtılamadığından ismine aşina olunan fakat içeriği tam manasıyla bilinmeyen bir konumda kalmıştır. Hatta bazı yazılarda derginin kaç sayı olduğuna dair yanlış bilgiler de mevcuttur. Bu vaziyeti değiştirmek, derginin genel hatlarıyla tanıtılmasını sağlamak, kimi unutulmuş sanatçıların isimlerini ve eserlerini tekrar gün ışığına çıkarmak bu çalışmanın temel amaçlarını içermektedir.

Anahtar Kelimeler

HALİT FAHRİ OZANSOY, NAYİLER, ORHAN SEYFİ ORHON, SELAHATTİN ENİS, TÜRK ŞİİRİ

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Short-lived Magazines like the Nayis themselves: Safahat-ı Şiir ve Fikir

Öz

In the last two centuries, the Ottoman Empire entered a process of innovation and search, which was tried to be expressed with concepts such as progress, development, Westernization and modernization, in the face of modern Western culture and civilization in social and political terms. The last century of the Ottoman Empire, in which ways to adapt to the changing political and social conditions in the world and to survive without the collapse of a multinational state, continued to be sought, in terms of literary life. Safahat-ı Şiir ve Fikir, which is correct to be evaluated as a product of the search for sources for Turkish literature by the artists of the period since the Tanzimat, was published in three issues in 1914. The journal has often been mentioned together with the literary understanding known as “Nesl-i Ati”, “Yeni Nesil” or “Nayiler” in literary history; However, although the name of this very short-lived journal is mentioned in various research works, it has remained in a position where its name is familiar but its content is not fully known since it could not be promoted together with its general content and the literary atmosphere of the period. In fact, some articles contain incorrect information about how many issues the journal has. Changing this situation, promoting the magazine in general terms, bringing the names and works of some forgotten artists to light again include the main purposes of this study.

Anahtar Kelimeler

HALİT FAHRİ OZANSOY, NAYİLER, TURKİSH POETRY

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan (1979), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Mas Matbaacılık, İstanbul.
• [ATABEYOĞLU] Selahattin Enis (1328 10 Eylül), “Yeni Nesil ve Fecr-i Ati”, Kehkeşan, S. 2, 10- 11.
• [ATABEYOĞLU] Selahattin Enis (1330 6 Mart), “İsyan”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 13- 16.
• [ATABEYOĞLU] Selahattin Enis (1330 3 Nisan), “Bir Şiir-i Hayal İçin”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 40- 43.
• DONBAY, Ali (2009), Orhan Seyfi Orhon, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• ELİF RI (1330 20 Mart), “Kin Dalgaları”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 18.
• GARİPER, Cafer (2019), “Yankısız Yönelişler: Nev- Yunaniler ve Nayiler”, Türk Edebiyatı Tarihi- 3, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İzmir.
• GÖÇGÜN, Önder (1999), Namık Kemal’in Şairliği ve Bütün Şiirleri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• [GÖNENSAY] Hıfzı Tevfik (1330 6 Mart), “Ney”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 2.
• İNCE, Sinem (2020), “Ömer Seyfettin ve Emin Bülent Serdaroğlu”, Vefatının 100. Yılında Ömer Seyfettin, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• İMZASIZ (1330 13 Mart), “Hareket-i Edebiye”, Rübap, S. 108, 127- 128.
• KAHRAMAN, Â. (2013), Büyük Göçmen Kuş Yahya Kemal Beyatlı, Büyüyenay Yayınları, İstanbul.
• KAPLAN, Mehmet (1998), Şiir Tahlilleri- I, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadar, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kehkeşan, (1328 10 Eylül), “Daimî Heyet-i Tahririyemiz”, S. 2, 2.
• Kehkeşan, (1328 10 Eylül), “Karilerimize”, S. 2, 2. Kehkeşan, (1328 10 Eylül), “Edebî Eser Müsabakası”, 10 Eylül, S. 2, 17.
• KOLOĞLU, O. (1985), “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• [KORYÜREK] Enis Behiç (1330 3 Nisan), “Hatif”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 35.
• NÂZIM TEVFİK (1330 20 Mart), “Leyle-i Huzuz”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 18.
• OKAY, M. O. (1992), “Cumhuriyet dönemi Türk şiiri”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Türk Şiiri Özel Sayısı IV, 481- 482, 286- 564.
• [ORHON] Orhan Seyfettin (1330 6 Mart), “İlk Kar”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 2.
• [ORHON] Orhan Seyfettin (1330 3 Nisan), “Sadabat”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 34- 35.
• ORTAÇ, Yusuf Z. (1966), Bizim Yokuş, Akbaba Yayınları, İstanbul.
• [OZANSOY] Halit F. (1330 6 Mart), “Tutiname”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 2- 3.
• [OZANSOY] Halit F. (1330 20 Mart), “Bodler”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 19- 25. [OZANSOY] Halit F. (1330 3 Nisan), “Bodler”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 36- 39.
• OZANSOY, Halit F. (1970), Edebiyatçılar Çevremde, Sümerbank Kültür Yayınları, Ankara.
• OZANSOY, Halit F. (2016), Edebiyatçılar Geçiyor, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• ÖZDEMİR, M. (2007), “Yahya Kemal ve Geleneği Yanlış Yerde Arayan İki Edebî Topluluk: Nev- Yunaniler ve Nayiler”, SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 252- 265.
• ÖZGÜL, M. Kayahan (1986), Halit Fahri Ozansoy, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• POLAT, Nâzım H. (1987), Şahabettin Süleyman, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• POLAT, Nâzım H. (2012), Yenileşme Devri Türk Edebiyatından Çizgiler, Kurgan Edebiyat Yayınları, Ankara.
• POLAT, Nâzım H. (2005), Rübap Mecmuası ve II. Meşrutiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Safahat-ı Şiir ve Fikir, (1330 20 Mart), “Nihal Anonelerine”, S. 2, s. yok.
• Safahat-ı Şiir ve Fikir, (1330 3 Nisan), “Muharabe-i Aleniye”, S. 3, s. yok.
• Safahat-ı Şiir ve Fikir, (1330 3 Nisan), “Fotoğrafhane-i M. Safa”, S. 3, s. yok.
• SAFİ NECİP (1330 20 Mart), “Deli”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 29- 30.
• SİN HA (1330 6 Mart). “Osmanlığı Kadınlığına Doğru”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 19.
• [SOLOK] Cevdet Kudret (1970), Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman, 1859- 1959, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• [SÖZER] Ahmet Necdet (2001), “Sunuş”, Kötülük Çiçekleri, Adam Yayınları, İstanbul.
• ŞAHABETTİN SÜLEYMAN (1330 6 Mart), “Nayiler, Yeni Bir Gençlik Karşısında”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 3- 6.
• ŞAHABETTİN SÜLAYMAN (1330 20 Mart), “Korku”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 19
• ŞIHIYEVA, Seadet (2007), “Arif Mevlana’nın Ruhi Durumu: ‘En’ell Hak’ ve ‘Hamuş’ Arasında”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 22, 187- 225.
• YAKUP SALİH (1330 3 Nisan), “Ricat”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 46- 48.
• YE DAL (1330 6 Mart), “Semalar”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 1, 1- 2.
• YE DAL (1330 20 Mart), “Madam Kayu”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 2, 17- 18.
• YE DAL (1330 3 Nisan), “Karagöz ve Hacivat”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 33- 34.
• YETKİN, Suut Kemal (1967), Edebiyatta Akımlar, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• YUSUF MAZHAR (1330 3 Nisan), “Bugünkü Osmanlı Kadınlığı”, Safahat-ı Şiir ve Fikir, S. 3, 44- 45.
• EK: Safahat-ı Şiir ve Fikir’in Muhteviyatı 1.Sayı, 6 Mart 1330 [19 Mart 1914] Ye Dal, “Tarihçe-i Eyyam- Semalar”, s.1- 2.
• Hıfzı Tevfik [Gönensay], “Ney”, s. 2. (şiir)
• Halit Fahri [Ozansoy], “Tutiname”, s. 2- 3 (şiir)
• Safi Necip, “Siyah”, s.3 (mensure)
• Şahabettin Süleyman, “Nayiler- Yeni Bir Gençlik Karşısında”, s. 3- 6
• Abdulhakim Bekir, “İnsan Hayvanla Aile midir? Yoksa Hayvan İçtimai midir?”, s. 6- 7. (fikrî yazı)
• Abdi Bekir, “Resim Meselesi”, s. 7- 8. (fikrî yazı)
• Mustafa Ragıp, “Sultan İbrahim’in Hal’i ve Katli”, s. 8- 10. (fikrî yazı)
• Ayın Be, “Dilsizler Nasıl Konuşturulur?”, s. 10. (fikrî yazı)
• Sait Çelebi, “Bursalı Beliğ”, s. 10- 12. (fikrî yazı)
• Şeyh Galip, “Tardiye”, s. 12. (fikrî yazı)
• Şahabettin Süleyman, “Kelal-i Ruh”, Baudelaire’den, s. 12- 13. (tercüme)
• Selahattin Enis [Atabeyoğlu], “İsyan”, s. 13- 16. (hikâye)
• Sin Ha, “Osmanlı Kadınlığı Hakkına Doğru”, s. 16. (fikrî yazı)
• 2.Sayı, 20 Mart 1330 [2 Nisan 1914]
• Ye Dal, “Madam Kayu”, s.17- 18.
• Elif Rı, “Kin Dalgaları”, s. 18. (şiir)
• Faik Ali [Ozansoy], “Hep Hiç”, s. 18. (şiir)
• Nâzım Tevfik, “Leyle-i Huzuz”, s.18. (şiir)
• Şahabettin Süleyman, “Korku”, s. 19. (mensure)
• Halit Fahri [Ozansoy], “Bodler”, s. 19- 25. (fikrî yazı)
• “Baudelaire’e Ait Görsel”, s. 25. (görsel)
• “Gaston Calmette’e Ait Görsel”, s. 26. (görsel)
• “Henriette Caillaux’a Ait Görsel”, s. 27. (görsel)
• “Joseph Caillaux’a Ait Görsel”, s. 28. (görsel)
• “Cinayetin İşlendiği Yerin Görseli”, s. 29. (görsel)
• “Arnavutluk Kraliçesinin Salonlarına Ait İki Görsel”, s. 30. (görsel)
• Ahmet Refik [Altınay], “Cellat Kara Ali”, s. 25- 27. (fikrî yazı)
• İmzasız, “Yumurta Nasıl Muhafaza Olunabilir?”, s. 27- 28. (fikrî yazı)
• Emrah, “Müstezat ve Gazel”, s. 28. (şiir)
• Şahabettin Süleyman, “Takdis”, Baudelaire’den, s. 28- 29. (tercüme)
• Safi Necip, “Deli”, s. 29- 30. (hikâye)
• Ömer Seyfettin, “Gayet Büyük Bir Adam”, s. 30- 32. (hikâye)
• “Nihal Abonelerine”, s. yok (ilan)
• “Zarafet Matbaası”, s. yok (reklam)
• 3.Sayı, 3 Nisan 1330 [16 Nisan 1914]
• Ye Dal, “Karagöz ve Hacivat”, s.33- 34.
• İhsan Raif, “Gözlerin”, s. 34. (şiir)
• Orhan Seyfettin [Orhon], “Sadabat”, s. 34. (şiir)
• Enis Behiç [Koryürek], “Hatif”, s.35. (şiir)
• Mustafa Haluk, “Unutulurken”, s. 35- 36. (mensure)
• Halit Fahri [Ozansoy], “Bodler”, s. 36- 39. (fikrî yazı)
• Fazıl Ahmet, “Hasbihal-i Felsefi”, s. 39- 40. (fikrî yazı)
• Selahattin Enis [Atabeyoğlu], “Bir Şiir-i Hayal İçin”, s. 40- 43. (fikrî yazı)
• İmzasız, “Amelenin Ameleye Muavenet-i Tabiyesi”, s. 43- 44. (fikrî yazı)
• Yusuf Mazhar, “Bugünkü Osmanlı Kadınlığı”, s. 44- 45. (fikrî yazı)
• İmzasız, “Türklerin Hayatı”, s. 45. (fikrî yazı)
• Şahabettin Süleyman, “Deniz Kuşu”, Baudelaire’den, s. 45- 46. (tercüme)
• Yakup Salih, “Ricat”, s. 46- 48. (hikâye)
• “İşkodra Tarih Harbi”, s. yok (reklam)
• “Kadının Terbiye-i Bedeniyesi”, s. yok (reklam)
• “Talebe Defteri”, s. yok (reklam)
• “Zarafet Matbaası”, s. yok (reklam)
• “İtizar”, s. yok (ilan)
• “Fotoğrafhane-i M. Safa”, s. yok (reklam)
• “Doktor Papazyan Efendi”, s. yok (reklam)
• “Edirne Yazıhanesi”, s. yok (reklam)
• “Kitaphane-i Abbas”, s. yok (reklam)
• “Zarafet Matbaası”, s. yok (reklam)