İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Değer Aktarımı Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 417 - 441, 09.06.2017

Alper Kaşkaya , Tacettin Duran

https://doi.org/10.24315/trkefd.303978

Cited By: 17

Öz

Hızla gelişen ve değişen
dünyamıza ayak uydurmak her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Gelişen ve
değişen dünya da yeni nesillere değerlerimizi aktarabilmekte bu güçlükler
arasında ki yerini almaktadır. Bu nedenle çok ciddi ve planlı bir değerler
eğitimine ihtiyaç duyulmaktadır. Okullar, ulusal ve evrensel değerlerin
iletimini sağlayarak toplumların devamlılığını sağlayan kurumlardır. Eğitim
öğretim sürecinin vazgeçilmez bir parçası olan ders kitaplarının değer iletimi
konusunda önemli bir rolü vardır. Öğrenciler, ders kitaplarında yer alan ve ana
dilinin her türlü imkânından ve söz varlığı zenginliğinden yararlanılarak
oluşturulan edebî eserler yoluyla millî ve evrensel değerleri
kazanmaktadırlar.  Bu çalışmanın amacı
Milli Eğitim Bakanlığı’nca onaylanan çeşitli yayınevlerine ait İlkokul 1, 2, 3
ve 4. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinde yer alan
değerleri tespit etmek ve aktarılan değerlerin 1, 2, 3 ve 4. sınıf ders
kitaplarındaki dağılımını belirlemektir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara
göre ders kitaplarında yer aşan değerlerin büyük oranda Türkçe öğretim
programında yer verilen değerlerle uyumlu olduğu görülürken sınıf düzeyindeki
dağılımlarda tutarsızlıklar görülmektedir. Bunun yanında ders kitaplarında en
çok geleneksel değerlere yer verildiği, en az ise bilimsel değerlere yer
verildiği görülmüştür.  

Anahtar Kelimeler

Değerler, Değer aktarımı

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli egitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aktan, O., & Padem, S. (2013). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında Kullanılan Okuma Metinlerinde Yer Alan Değerler. E-AJI (Asian Journal of Instruction), 1(2).
• Albert, B. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. NY.: Prentice-Hall.
• Aral, D. (2008). Millî Eğitim Bakanlığının hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Z. Ş. & Yaşar F. T. (2007). Değerlerimiz ve günlük hayat. De¬ğerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 8-11.
• Bacanlı, H. (1999). Duygusal davranış eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Bloor, M., & Wood, F. (2006). Keywords in qualitative methods: A vocabulary of research concepts. Sage.
• Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul Ortamında Değerler Eği¬timi Konusunda Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Dilmaç, Bülent (2002). İnsanca değerler eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Doğan B. & Gülüşen A., (2011). Türkçe Ders Kitaplarındaki (6–8) Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 1- Sayı 2 Aralık 2011
• Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Editör: Cemil Öztürk). Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Ercan, E., İ. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programlarında Ulusal ve Evrensel Değerler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale
• Ergün, M. (1994). Eğitim Sosyolojisine Giriş. (Eğitim ve Toplum). Ocak Yayınları, Ankara.
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(20), 1-18.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. How to design and evaluate research in education 2006. Mc Grawall Hill.
• Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi (Muğla İli Örneği). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, 198, 97-109.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, A., & Aktan, O. (2015). İlköğretim Okulları İçin Tavsiye Edilen 100 Temel Eserde Vurgulanan Değerler. İlköğretim Online, 14(1).
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün Romanlarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kuşdil, M. E., & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
• MEB, (2011). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, Ankara
• MEB, (2015). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, Ankara
• Okumuş, E. (2010). Toplum ve Ahlak Eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), s. 28- 32.
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Yeni Doğuş Matbaası, Ankara
• Padem, S., Aktan, O . (2014). İlköğretim 5.Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Değerlerin İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 5-24.
• Parlakyıldız, H. (2009). İlkokul ikinci devrede Türkçe ders kitaplarındaki moral değerlere kısa bir bakış (1948-1968 yılları arası). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 245-262.
• Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi (Master's thesis, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Sage.
• Şahin, K., H. (2010). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler dersini yürüten 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin kazandırılmasına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şen, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ŞEN, Ülker (2008). “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 1/5 Fall, s. 763-779.
• Şentürk, l., & Aktaş, E. (2015). Türkiye’de ve Romanya’da Okutulan Ana Dili Türkçe Ders Kitaplarının Değer İletimi Açısından Karşılaştırılması. Journal of Values Education, 13(29).
• Vaillant, G. E., & Vaillant, C. O. (1981). Natural history of male psychological health: X. Work as a predictor of positive mental health. The American journal of psychiatry.
• Wadsworth, B. J. (2015). Piaget`nin Duyuşsal ve Bilişsel Gelişim Kuramı. (Z. Selçuk, M. Kandemir, A. Kaşkaya, M. Palancı, Çev.). PegemA Yayıncılık, Ankara
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-84.