Kış Uykusu Filminde Türk Aydını İmgesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 164 - 185, 15.01.2018

Erke Kesova

Öz

Batı kendini tarihsel anlamda
Doğu’ya yönelik üstünlüğü üzerinden tanımlar. Batı’nın kökleri Rönesans’a kadar
giden Aydınlanmayı yaşamış olması aydın kavramını da Batı’ya özgü kılar. Bu
süreç Katolik Klisesi’nden kopuş ve sekülerleşmenin de başlangıcını tayin eder.
Bu anlamda Batı’dan aşağı görülen Doğu’da (İslam inancının yoğun yaşandığı
coğrafya) aydın olma çabası çelişkili bir durumdur çünkü Doğu, Batı ile aynı
süreçlerden geçmemiştir. Kış Uykusu filmi ise Aydın adlı başkarakteri ile
Batılılaşma çabası yüzyılı aşmış bir coğrafyada aydın olma halini Batı’nın
Doğu’ya baktığı bir göz ile inşa eder. Aydın karakteri de kendi yaşadığı
topluma kendisi de Doğu’ya ait olmasına karşın bir Batılı olarak bakar. Batılı
olduğu yanılsamasına kapılır. Film tüm görsel-işitsel ayrıntılarında bu durumu
ifşa etmek amacıyla inşa edilmiştir. Sinemamızın tiyatroya öykündüğü uzun
yıllar başkarakterin eski bir tiyatrocu olması üzerinden, Türk Tiyatrosu’nun
Tarihi’ne gönderme yapmaktadır. Metnimizin bir iddiası da yönetmenin de filmi
tasarlayış biçiminin anlattığı başkarakterin yaşamına paralel olmasıdır.
Böylece yönetmen kendisini de Doğu’da aydın olma halinin bir parçası haline
getirmiştir, yönetmenin bir bakıma kendisini anlattığı iddia edilebilir.

The West defines itself through
its superiority to the East in the historical sense. The intellectual concept
that the roots of the West have experienced in the Enlightenment which goes
back to the Renaissance also makes it unique to the West. This process
separates the Catholic Church and determines the beginning of secularization.
In this sense, it is a contradictory effort to be an intellectual in the East
(the geography where Islamic beliefs live intensely), which is seen down from
the West, because the East has not gone through the same process as the West
but Westernization struggle continues in this region for more than a century.
Winter Sleep builds on a vision of the West, Aydın (Turkish intellectual and
leading actors’s name) looks at his own society as a Westerner. He gets
illusion that he is Western. The film was built to expose this situation in all
audiovisual details and also for many years the story of Turkish Cinema has
been emulating theatre, in relation to this situation the film refers to
history of Turkish Theater through an old theatre actor who is contrived
attitudes. One claim of our text is that the director created a film grammar
parallel to what he tells. It can be argued that the director described himself
as a part of the enlightenment in the East and talked about himself through
film in a way.

 

 

Anahtar Kelimeler

Batılılaşma, Aydın, Türk Tiyatrosunun Tarihi, Batı, Doğu

Kaynakça

• Abdülmelik, E. (2014). Krizdeki Oryantalizm (Çev. M. Kır). A, Yıldız . (Ed.), Oryantalizm/ Tartışma Metinleri. (s.39-77) Ankara: Doğu-Batı.
• Akbulut, H. (2005). Nuri Bilge Ceylan Sineması’nı Okumak, Anlatı, Zaman, Mekan. İstanbul: Bağlam.
• Andrew, J.D. (2008). Sinema Kuramları (Çev: İ. Şener). İstanbul: İzdüşüm.
• Argın, Ş. (2013). Taşraya İçeriden Bakmak Mümkün Müdür?. T. Bora. (Ed.), Taşraya Bakmak. (s. 271-296). İstanbul: İletişim.
• Atam, Z. (2010). Yeni Sinema’nın Dört Kurucu Yönetmeni: Yeşim Ustaoğlu, Zeki Demirkubuz, Derviş Zaim, Nuri Bilge Ceylan. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• http://www.altyazi.net/soylesiler/nuri-bilge-ceylanla-kis-uykusu-uzerine/.
• https://www.aydinlik.com.tr/kose-yazilari/ozdemir-nutku/2017-nisan/muhsin-ertugrul-un-ozgun-sahne-calismalari.
• Belge, M. (1995). Osmanlı’da ve Rusya’da Aydınlar. S, Şen. (Ed.). Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. (s. 123-132). İstanbul: Bağlam.
• Berkes, N. (2017). Türkiye’de Çağdaşlaşma. (24. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi.
• Biryıldız, E. (2016). Sinemada Akımlar. (6. Baskı). İstanbul: Beta.
• Bora, T. (2013). Taşraya Bakmak. (6. Baskı). İstanbul: İletişim.
• Bordwell, D ve Thompson, K. (2011). Film Sanatına Giriş. (Çev: E. Yılmaz ve E. S. Onat). Ankara: De Ki.
• https://boxofficeturkiye.com/film/kis-uykusu-2012274.
• Ceylan, N. B. (2014). Kış Uykusu [Film]. Türkiye: NBC Film.
• Clifford, J. (2014). Oryantalizm Üzere (Çev. F. B. Aydar). A, Yıldız . (Ed.), Oryantalizm/ Tartışma Metinleri. (s.134-158). Ankara: Doğu-Batı.
• Çapan, S. (1997). http://www.nbcfilm.com/kasaba/press_cumhuriyetsungu.php
• Çehov, A. (2002). Bütün Öyküler, 3. Cilt (Çev. M. Özgül). İstanbul: Cem. (Özgün eser 1886 tarihlidir.)
• Çehov, A. (2002). Bütün Öyküler, 6. Cilt (Çev. M. Özgül). İstanbul: Cem. (Özgün eser 1891-1893 tarihlidir.)
• Dicleli, Z. (1995). Türk Aydını Yol Ayrımında. S, Şen (Ed.). Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. (s. 527-539). İstanbul: Bağlam.
• Diken B. (2015). Kış Uykusu - Sosyal Bir Topoloji Olarak Yokoluş. Doğu Batı, 74, 9-28.
• http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/8919/001583333010.pdf?sequence=1
• Evren, B. (2003). Türk Sinemasının Doğum Günü: Bir Savaş, Bir Anıt, Bir Film. İstanbul: Antrakt Sinema.
• http://glazunov.ru/en/art/images-of-russian-literature/works/180-at-the-edge-of-the-ice-hole
• Iordanova, D. (2007). Balkan Sineması (Çev: Burcu Erdoğan). İstanbul: Agora.
• http://www.imdb.com/title/tt2758880/soundtrack?ref_=tt_trv_snd.
• Karakoyunlu Y. (1995). Aydın Geleceğimizin Oluşunu ve Cumhuriyet Aydınları. S, Şen. (Ed.). Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. (s. 103-122). İstanbul: Bağlam.
• Keşaplı, O. (2014, 2 Temmuz). Kış Uykusu ve Aydına Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği [Nuri Bilge Ceylan’ın Filmi Kış Uykusu Eleştirisi]. Azizmsanat, http://www.azizmsanat.org/2016/07/02/kis-uykusu-ve-aydina-saldirmanin-dayanilmaz-hafifligi-onur-kesapli/.
• Kılıçbay, M. A. (1995). Türk Aydını’nın Dünyası’nı Anlamak. S, Şen. (Ed.). Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. (s. 175-179). İstanbul: Bağlam.
• http://www.nbcfilm.com/kasaba/press_cumhuriyetsungu.php.
• Olgun, H. (2012). Hıristiyanlık ve Sekülerleşme İlişkisi ya da Seküler Dindarlığın Teolojisi. İnsan ve Toplum, 4, 135-156.
• Pamuk, O. (2012). İstanbul, Hatıralar ve Şehir. İstanbul: İletişim. Rubin, A. N. (2014). Edward Said (1935-2003) II (Çev. F. B. Aydar). A. Yıldız. (Ed.), Oryantalizm/ Tartışma Metinleri. (s. 17-39). Ankara: Doğu-Batı.
• https://sadibey.com/2011/01/16/turkan-soraya-mersiye/#.WULWy2jyjIU Said, E. (1998). Oryantalizm (Doğubilim) (Çev. N. Üzel). İstanbul: İrfan
• Sevim, S. (2016). Muhsin Ertuğrul Türk Sineması’nın Kurucusu mu Yoksa Günah Keçisi mi? İnsan ve İnsan, 3, 64-83.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev, Yeni Türk Sineması’nda Aidiyet ve Bellek. İstanbul: Metis.
• Süphandağı, İ. (2004). Oryantalizm. Bursa: Gaye.
• http://t24.com.tr/yazarlar/atilla-dorsay/kapadokyadan-insan-manzaralari,9499. Tahir, K. (1990). Sanat Edebiyat Notları, 4. İstanbul: Bağlam.
• Tunalı, İ. (1995). Kültür Değerleri ve Türk Aydını. S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu. (s. 473-475). İstanbul: Bağlam.
• Türkdoğan, O. (2003). Türk Toplumunda Aydın Sınıfın Anatomisi. İstanbul: Timaş.