Dijitalden Tatmak: Yemeğin “Yeni” Gastro Mekanlardaki Seyirlik Gösterisinin Kültürel Yansımaları

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 710 - 727, 31.07.2018

Ayşegül Elif Çaycı , Celalettin Aktaş

Öz

Yemek, insanların yaşamlarının önemli
bir parçasıdır. Bu nedenle modern dönemde fizyolojik bir ihtiyaç olmanın ötesinde,
toplumsal fonksiyonları da bulunmaktadır. Tarih boyunca yemek, insanların
kendilerini ifade etmeleri, iletişim kurmaları ve diğer topluluklara kendi
kültürlerini aktarmanın en yalın ifadesi olmuştur. İnsan etkileşiminin en doğal
aracı olan yemek, yüzyıllar içerisinde farklı misyonlar üstlenerek, tarihin her
aşamasında yer almayı başarmıştır. Siyasetten (gastrodiplomasi), ekonomiye
(restorant, kafe, fast food v.b.), dini ritüellerden, kutlamalara (festivaller)
kadar hayatın her alanında kendisine yeni gastromekanlar oluşturmayı başaran
yemek kültürü, dijital iletişimin yaygınlaşmasıyla XXI. yüzyıl itibariyle
fiziksel alanın ötesinde, seyirlik bir gösteri haline gelmeye başlamıştır. Eğlence
ve gösteri gibi kavramların her ikisini de içerisinde barındırması nedeniyle,
bir gösteri haline gelen yemek konusu incelenirken; Guy Debord’un ‘Gösteri
Toplumu’ kavramını kuramlaştırdığı çalışmasından yola çıkılmıştır.

 

Farklı kültürlere ait yemeklerin
cezbedici bir şekilde hazırlanmasını konu alan videoların, yemek servislerinin
insan arzusunu harekete geçirecek şekilde gösterilmesiyle, yemekler damak
tadından önce göze hitap etmekteyi başarmıştır. Göze hitap etmenin amacı;
küresel yemek tüketim kültürünü XXI. yüzyılda yeniden şekillendirmek ve
insanlar için bir statü göstergesi haline getirmektir. Böylelikle kimliğin,
aidiyetin ve kültürün hayati bir parçası olan yemek kültürü, bir metaya
dönüştürülerek dijital ortamlarda paylaşılmaktadır.

 

İçerdiği
sembolik değerle bir iletişim öğesi olarak ele alınan yemek görselleri,
gündelik yaşantılarımızı anlamlandırarak, sosyal statü simgesi ve kimlik
ifadesinde bir aracı haline gelmiştir. Sosyal medyada paylaşılan yemeklerin ve
mekanların kullanıcılar tarafından deneyimlenmesi, toplumun yeme
alışkanlıklarının farklılaşmasına yol açmaktadır. Bu bakımdan, sanal
toplulukların sosyolojik analizlerle ele alınması gerekmektedir. Bu bakış
açısıyla çalışma, yemek kültürü konusunun bir iletişim öğesi olarak ele
alınarak, toplumun tüketim alışkanlıkları ve sosyal statü ilişkisi bağlamında argümantatif
bir çalışma çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmayla, sosyal
medyanın farklı yemek kültürlerine ait malzemeleri, pişirme tekniklerini ve
yeme biçimlerini bir araya getirerek; etkileşim sonucu doğan melez bir yemek
kültürünün ortaya çıktığı ve bu yeni melez kültürün uluslararası yemek
iletişimine vurgu yaptığı açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yemek kültürü, gastromedya, sosyal medya, tüketim kültürü, popüler kültür

Tasting From The Digital: Cultural Reflections of Foods’ Spectacle In The “New” Gastro Places

Öz

Food is an important part of the human life. It is beyond being a physiological need and it has social functions, as well. Throughout the history, food has been the simplest way for people to express themselves, to interact and to transfer their culture to other communities. Being the most natural tool for human interaction, food has undertaken various missions over centuries and managed to take place in every stage of history. Food culture, which has achieved to create gastro-places for itself from politics (gastro diplomacy) to economy (restaurant, café, fast food etc.) and from religious rituals to celebrations, has gone beyond the physical space and become a spectacular show, with the spreading of digital technology in the XXI. century. When studying the issue of food, which has become a spectacular show as it involves the concepts of both entertainment and show, Guy Debord’s research, where he theorized the concept of the ‘Society of the Spectacle’, was taken as a basis. Visuals of food, which are deemed as elements of interaction due to their symbolic values, have brought meaning to our daily lives, indicators of the social status and tools for the expression of the identity. Users’ experiencingthe foods and venues shared on social media, has led to the variation of the eating habits of the society. In this respect, the research aims to discuss the food culture as an interaction tool and to study it within an argumentative framework with respect to the correlation between the consumption habits of the society and the social status. This research brings together the materials, cooking techniques and the ways of eating belonging to different food cultures of the social media. It explains the hybrid food culture which has come out of this interaction and the emphasis put by this new hybrid food culture on the international food interaction.

Anahtar Kelimeler

Food Culture, Gastromedia, Social Media, Consumption Culture, Popular Culture

Kaynakça

• KaynakçaBanerji, R., & Maheshwari, R. (2015, 12 9). Deloitte. 04 22, 2018 tarihinde https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/in/Documents/technology-media-telecommunications/in-tmt-rise-of-on-demand-content.pdf adresinden alındıBarthes, R. (1964). Elements of Semiology . New York : Hill and Wang.Barthes, R. (1979). Towards a Psychosociology of Contemporary Food Consumption. R. Forster, & O. Ranum içinde, Food and Drink in History (s. 166-173). Baltimore: Johns Hopkins University Press.Barthes, R. (1997). Toward a Psychosociology of Contemporary Food Consumption . C. Counihan, & P. Van Esterik içinde, Food and Culture: A Reader (s. 20-27). New York: Routledge.Barthes, R. (2008). Toward A Psychosociology of Contemporary Food Consumption. C. Counihan, & P. Van Esterik içinde, Food and Culture (s. 22-24). New York: Routledge.Baudrillard, J. (2002). Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Castells, M. (2001). The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business and Society. Oxford: Oxford University Press.Chamberlain, K. (2004). Food and Health: Expanding the Agenda for Health Psychology. Journal of Health Psychology, 467–481.Debord, G. (1995). Society of the Spectacle. . New York: Zone Books.Deloitte. (2014, 11 02). Social Media and the Digital Enterprise. 04 26, 2018 tarihinde Deloiitte: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/us/Documents/risk/us-aers-social-media-digital-enterprise-100314.pdf adresinden alındıFischler, C. (1988). Food, Self and Identity. Social Science Information, 275-292.Gronow, J. (1997). A sociology of taste. New York: Routledge.Hine, C. (2000). Virtual Ethnography. California: Sage Publications.Ibrahim, Y. (2011). The non-stop 'capture': The politics of looking in postmodernity. The Poster, 1(2), 167-185.Janet, C. (2004). Slow Food: What, Why, and to Where? . Food, Culture & Society , 117-132.Kanık, İ. (2016). Gastro Gösteri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Katz, J., & Rice, R. (2002). Social Consequences of Internet Use . Cambridge: Mit Press.Kollock, P., & Smith, M. (1999). Communities in Cyberspace. New York: Routledge.Levi-Strauss, C. (1983). The Raw and the Cooked: Mythologiques Volume One. Chicago: University of Chicago Press.McLuhan, M. (1962). Gutenberg Galaksisi. (G. Güven Çağalı, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Montanari, M. (2006). Food Is Culture. New York: Columbia University Press.Onaran, b. (2016). Mutfak Tarih: Yemeğin Politik Serüvenleri. İstanbul: İletişim Yayınları.Parasecoli, F. (2008). Bite Me. Food In Popular Culture . New yORK: Berg.Pew Research Center. (2013, 10 28). Video and Photo Sharing Grow Online’ Pew Research Centre. 04 22, 2018 tarihinde http://www.pewinternet. org/2013/10/28/photo-and-video-sharing-grow-online/ adresinden alındıRousseau, S. (2012). Food And Social Media: You Are What You Tweet. Maryland: Altamira Press.Rousseau, S. (2014). Food "Porn" in Media. D. M. Kaplan içinde, Encyclopedia of Food and Agricultural Ethics (s. 1-8). Netherlands: Springer.Scholliers, P. (2001). Food, Drink and Identity: Cooking, Eating and Drinking in Europe since the Middle Ages. Oxford: Berg.Stroer Kentvizyon. (2017, 03 09). Stroer Kentvizyon. 04 22, 2018 tarihinde http://www.stroer.com.tr/arastirma/impacto/medyatuketimi adresinden alındıThanarugchok, N. (2017). “Beyond Appetite”: Examining Identities and Motivations of Foodies through Food Visuals on Instagram. Seattle: University of Washington.Tylor, E. B. (1871). Primitive culture: Researches into the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom. London: John Murray.Warde, A. (2016). The Practice of Eating . Cambridge: Polity Press.Warde, A., & Martens, L. (2000). Eating Out: Social Differentiation, Consumption and Pleasure . Cambridge: Cambridge University Press.Wellman, B. (2004). Connetcting Communities: On and Offline. Contexts, 22-28.