THE EFFECT OF HEALTHCARE WORKERS' PERCEPTION OF SERVANT LEADERSHIP ON LEADER-MEMBER EXCHANGE AND ORGANIZATIONAL TRUST

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 2, 239 - 262, 20.07.2016

Serap Durukan Köse Özgür Uğurluoğlu Tuncay Köse

Öz

In the general sense, servant leadership is defined as the style of leadership where the focus is on the development of both those who are led and those who are served; and studies dwelling on its impact on various individual and organizational outputs such as the trust put in the leader, organizational citizenship behaviour, organizational commitment and leader-member exchange are available. In this study, the examination of healthcare workers' perception of servant leadership behaviour and the leader-healthcare worker exchange and organizational trust both of which develop depending upon this perception is aimed. The research universe of the study consists of a medical and administrative personnel of 268 working for a private hospital in Istanbul. Sampling method was not utilized in the study, answers of 136 persons (51%) were taken. According to the results of the study, the highest mean for servant leadership sub-dimensions of healthcare workers belonged to the vision (4,07±0,85) sub-dimension; the highest mean for the level of Leader-Member exchange sub-dimensions belonged to the professional respect (4,33±0,818) sub-dimension; and the highest mean for organizational trust sub-dimensions belonged to the cognitive confidence sub-division (3,79±0,78). It was deduced that servant leadership behaviours exhibited by healthcare workers affect the sub-divisions of leader-member exchange and organizational trust, the overall member-leader exchange and the overall organizational trust level in a positive and statistically significant manner.

Anahtar Kelimeler

Servant leadership; Leader-Member exchange; Organizational trust, Healthcare workers

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HİZMETKÂR LİDERLİK ALGILARININ LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ VE ÖRGÜTSEL GÜVEN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Hizmetkâr liderlik; genellikle aynı anda hem liderlik yapılan, hem de hizmet edilen kişilerin gelişmesine odaklanan liderlik tarzı olarak tanımlanmaktadır ve lidere duyulan güven, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel bağlılık, lider-üye etkileşimi gibi çeşitli bireysel ve örgütsel çıktılara etkisini konu edinen çalışmalara rastlanmaktadır. Bu araştırmada da, sağlık çalışanlarının hizmetkâr liderlik davranışlarına yönelik algılarını ve bu algıya bağlı olarak gelişen lider-sağlık çalışanı etkileşimi ve örgüte olan güvenin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın evrenini, İstanbul’daki bir özel hastanede çalışan 268 tıbbi ve idari personel oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi kullanılmamış, 136 kişiden (%51) yanıt alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sağlık çalışanlarının hizmetkar liderlik alt boyutları içesinde en yüksek ortalamayı vizyon (4,07±0,85) alt boyutu, lider-üye etkileşimi düzeyi alt boyutları arasında en yüksek ortalamayı profesyonel saygı (4,33±0,818) alt boyutu ve örgütsel güven alt boyutları arasında en yüksek ortalamayı bilişsel güven alt boyutu (3,79±0,78) almıştır. Sağlık çalışanlarının göstermiş oldukları hizmetkâr liderlik davranışlarının lider-üye etkileşiminin ve örgütsel güvenin alt boyutları ve genel lider-üye etkileşimi ve genel örgütsel güven düzeyini pozitif ve istatistiksel olarak önemli bir şekilde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hizmetkâr liderlik; Lider-Üye etkileşimi, Örgütsel güven, Sağlık çalışanları

Kaynakça

• ANDERSON, J. A. (2009). When a servant‐leader comes knocking, Leadership & Organization Development Journal, Vol. 30 No. 1,pp. 4‐15, DOI 10.1108/01437730910927070.
• ASLAN Ş. & ÖZATA M. (2011). Sağlık Çalışanlarında Hizmetkâr Lider‐ lik: Dennis‐Winston ve Dennis‐Bocernea Hizmetkâr Liderlik Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirlik Araştırması. Yönetim ve Ekonomi 18(1): 139‐154.
• ASLAN Ş. & ÖZATA M. (2009). “Lider‐Üye Etkileşiminin (LMX) Yöne‐ ticiye Duyulan Güven Düzeyine Etkisi”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.
• URL:http://www.iibf.selcuk.edu.tr/iibf_dergi/dosyalar/3213480726 03.pdf
• ASUNAKUTLU, T. (2002). Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü‐ sü Dergisi, Güz, Sayı 9, ss. 1‐13.
• BARBUTO, J. E. & Hayden R. W. (2011). Testing Relationships Between Servant Leadership Dimensions and Leader Member Exchange (LMX), Journal of Leadership Education, Volume 10, Issue 2 – Summer.
• BOİES K. & HOWELL J. M. (2006). Leader–member exchange in teams: An examination of the interaction between relationship differentia‐ tion and mean LMX in explaining team‐level outcomes, The Leadership Quarterly 17, pp. 246–257, doi:10.1016/j.leaqua.2006.02.004.
• BROMİLEY, P. & CUMMİNGS, L.L. (1996). The Organizational Trust Inventory (OTI), Roderick M. Kramer ve Tom R. Tyler (Der.), Trust in Organizations: 302‐319. Thousand Oaks: Sage.
• CEVRİOĞLU, E. (2007). Lider Üye Etkileşimi ile Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Afyonkarahisar.
• CHİNOMONA R., MASHİLOANE M. & POOE D. (2013). The Influence of Servant Leadership on Employee Trust in a Leader and Commitment to the Organization, Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol 4, No 14, November, pp. 405‐414, Doi:10.5901/mjss.2013.v4n14p405.
• DENNİS, R.S. & WİNSTON, B.E. (2003). A Factor Analysis of Pageand Wong’s Servant Leadership Instrument Leadership and Organization Development Journal, Vol.24 (7/8): 455–459.
• DENNİS R.S. & BOCARNEA M. (2005). Development of the servant leadership assessment instrument, Leadership & Organization Development Journal, Vol. 26 No. 8, pp. 600‐615, DOI 10.1108/01437730510633692.
• FİRTH‐COZENS J. & MOWBRAY D. (2001). Leadership and the quality of care, Quality in Health Care, 10 (Suppl II): ii3–ii7.
• GEERNLEAF, R. K. (2002). Servant Leadership: A Journey Into the Na‐ ture of Legitimate Power and Greatness, 25th Ed., Robert K. Greenleaf Cen‐ ter, Inc., New Jersey, USA.
• HAİR J, ANDERSON R, TATHAM R vd. (1998). Multivariate Data Analysis, 5. Edition. New Jersey, PrenticeHall, s. 455.
• HENDERSON D. J., LİDEN R. C., GLİBKOWSKİ B. C. & CHAUNDHRY A. (2009). LMX differentiation: A multilevel review and examination of its antecedents and outcomes, The Leadership Quarterly, 20, pp.517–534, doi:10.1016/j.leaqua.2009.04.003.
• HOOPER, D. T. & MARTİN, R. (2008). Beyond personal Leader– Member Exchange (LMX) quality: The effects of perceived LMX variability on employee reactions, The Leadership Quarterly 19, pp. 20–30, doi:10.1016/j.leaqua.2007.12.002.
• JOSEPH E. E. & WİNSTON B. E. (2005). A correlation of servant leadership, leader trust, and organizational trust, Leadership &Organization Development Journal, Vol. 26 No. 1, DOI 10.1108/ 01437730510575552.
• KARCIOĞLU F. & KAHYA C. (2011). Lider‐Üye Etkileşimi ve Çatışma Yönetim Stili İlişkisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2): 337‐352.
• LİDEN R.C. & MASLYn J.M. (1998). Multidimensionality of Leader‐ Member Exchange: An Empirical Assessment through Scale Development. Journal of Management, 24 (1): 43‐72.
• LİDEN R. C., WAYNE S. J., ZHAO H. & HENDERSON D. (2008). Servant leadership: Development of a multidimensional measure and multi‐level assessment, doi:10.1016/j.leaqua.2008.01.006. Leadership Quarterly, 19, pp. 161–177,
• MAHEMBE B. & ENGELBRECHT A. S. (2014). The relationship between servant leadership, organisational citizenship behaviour and team effectiveness, SA Journal of Industrial Psychology, 40(1), pp.1‐10, doi:10.4102/sajip.v40i1.1107.
• MİTTAL R. & DORFMAN P. W. (2012). Servant leadership across cultures, doi:10.1016/j.jwb.2012.01.009. of World Business, 47, 555–570,
• ÖZUTKU H., AĞCA V. & CEVRİOĞLU E. (2008). Lider Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici‐Ast Etkileşimi İle Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22 Temmuz, Sayı: 2, ss. 193‐210, e‐dergi.atauni.edu.tr
• PARRİS D. C. & PEACHEY J. W. (2013). A Systematic Literature Review of Servant Leadership Theory in Organizational Contexts, J Bus Ethics, 113:377–393, DOI 10.1007/s10551‐012‐1322‐6.
• RACHMAWATİ A. W. & LANTU D. C. (2014). Servant Leadership Theory Development & Measurement, Procedia ‐ Social and Behavioral Sciences, 115, 387 – 393, doi: 10.1016/j.sbspro.2014.02.445.
• RAMLİ A. & DESA N. M. (2014). The Relationship Between Servant Leadership and Organizational Commitment: The Malaysian Perspectives, International Journal of Management and Sustainability, 3(2): 111‐123.
• REZAEİ M., SALEHİ S., SHAFİEİ M. & SABET S. (2012). Servant Leadership And Organizational Trust: The Mediating Effect Of The Leader Trust And Organizational Communication, Emerging Markets Journal, Volume 2, ISSN 2158‐8708 (online), DOI 10.5195/emaj.2012.21.
• ROCKSTUHL T, DULEBOHN J. H., ANG S. & SHORE L. M. (2012). Leader–Member Exchange (LMX) and Culture: A Meta‐Analysis of Correlates of LMX Across 23 Countries, Journal of Applied Psychology, Vol. 97, No. 6, 1097–1130, DOI: 10.1037/a0029978.
• ROHM Jr. F. W & OSULA B. (2013). Scouting and Servant Leadership in Cross‐cultural Perspective: An Exploratory Study, Journal of Virtues & Leadership, Vol. 3 Iss. 1, Fall, pp.26‐42.
• SENDJAYA S., SARROS J. C. & SANTORA J. C. (2008). Defining and Measuring Servant Leadership Behaviour in Organizations, Journal of Ma‐ nagement Studies 45:2 March, 0022‐2380
• SENDJAYA S. & PEKERTi A. (2010). Servant leadership as antecedent of trust in organizations, Leadership & Organization Development Journal, Vol. 31 No. 7, pp. 643‐663, DOI 10.1108/01437731011079673.
• SÖZEN Şahne B. & ŞAR S. (2015). Liderlik kavramının tarihçesi ve Türkiye’de ilaç endüstrisinde liderliğin önemi, Marmara Pharmaceutical Journal 19: 109‐115, DOI: 10.12991/mpj.2015199641
• STONE, A. G., RUSSELL R. F. & PATTERSON K. (2004). Transformational versus servant leadership: a difference in leader focus, The Leadership & Organization Development Journal, Vol. 25 No. 4, pp. 349‐ 361, DOI 10.1108/01437730410538671.
• SUN, P. T. Y. (2013). The servant identity: Influences on the cognition and behavior of servant leaders, The Leadership Quarterly, 24, pp. 544–557,
• THAKORE, D. (2013). Servant Leadership, International Letters of Social and Humanistic Sciences, 7: 23‐32.
• TRİVERS, G. A. (2009). Servant Leadership's Effects On Trust and Organizational Citizenship Behaviors, Faculty of Argosy University Seattle College of Business, Doctor of Business Administration.
• TÜZÜN, K.G. (2006). “Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi; Uygulamalı Bir Çalışma”, Doktora Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• UĞURLUOĞLU, Ö. ve ÇELİK, Y. (2009). Örgütlerde Stratejik Liderlik ve Özellikleri, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2): 17‐52.
• UYSAl B., TATOĞLU E & Diğerleri (2010). Hastane Yöneticilerinin Al‐ gıladıkları Liderlik Davranışları Üzerine İstanbul’dan Bir Alan Araştırması, Uluslararası 8. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 28‐31 Ekim 2010, İstanbul, s.632‐657.
• ÜRÜ Sanı F.O., ÇALIŞKAn S. C., ATAN Ö. & YOZGAT U. (2013). Öğretim Üyelerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ve Ardılları Üzerine Bir Araş‐ tırma, Ege Akademik Bakış, Cilt: 13, Sayı: 1, Ocak, ss. 63‐82.
• WALUMBWA F. O., HARTNEL C. A. & OKE A. (2010). Servant Leaders‐ hip, Procedural Justice Climate, Service Climate, Employee Attitudes, and Organizational Citizenship Behavior: A Cross‐Level Investigation, Journal of Applied Psychology, Vol. 95, No. 3, pp. 517–529, DOI: 10.1037/a0018867.