DEĞER EĞİTİMİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ (DETÖ) GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 1, 323 - 341, 05.04.2018

Filiz Çetin

Öz

Bilim ve teknoloji alanında son yıllarda
baş döndürücü ilerlemeler yaşanmaktadır. Bu ilerlemeler şüphesiz ki insan
hayatını kolaylaştırıcı birçok etkiye sahiptir. Ancak bu gelişmelerin insanları
bir takım manevi ve insani değerlerden de uzaklaştırdığı gözlenmektedir.
Dolayısıyla bu değişim, etkisini değerler eğitiminde de çeşitli şekillerde
ciddi anlamda hissettirmektedir. Ortaya çıkan bu durum değerler eğitimine
giderek önem kazandırmaktadır.

Bu yönüyle özellikle okullarda görev yapan
öğretmenlerin ve görev yapacak olan öğretmen adaylarının değer eğitimine
yönelik tutumları değer eğitiminin niteliğinin arttırılması açısından büyük
önem arz etmektedir.

Bu çalışmada, öğretmen adaylarının değer
eğitimine yönelik tutumlarının belirlenmesini sağlayacak geçerli ve güvenilir
bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ilk olarak ilgili
literatüre dayalı konuyla ilgili ölçek maddeleri oluşturulmuş ve kapsam ve
görünüş geçerliğinin belirlemek amacıyla alanda uzman akademisyenlerin görüşüne
başvurulmuştur. Alınan görüşler doğrultusunda 43 maddelik bir yapıdan oluşan ön
deneme formu Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesinde 2015-2016 eğitim
öğretim yılı  güz döneminde öğrenim gören
200’ü kız ve 108’i erkek olmak üzere farklı bölümlerde öğrenim  gören toplam 308  öğrenciye uygulanmıştır. Pilot uygulama
sonucu elde edilen veriler üzerinde yapı geçerliği için Açımlayıcı Faktör
Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Açımlayıcı
faktör analizi sonucu, ölçeğin üç faktörlü bir yapıda olduğu gözlenmiştir.
Analizler  sonucunda Cronbach Alfa iç
tutarlılık katsayısı 0.95 I. Alt
faktör için .91, II.alt faktör için .87, III. Alt faktör için .71 olarak tespit
edilmiştir. Modele ilişkin değerler RMSEA, .052; χ2/df=1.6; NFI=.94; NNFI=.97; CFI=.97;
GFI=.83; AGFI=.81 olarak belirlenmiştir. Elde edilen değerlerin uyum
indeksleri  referanslarına dayalı
olarak  yeterli olduğu kabul edilmiştir.

Sonuç olarak değer eğitimine yönelik tutum
ölçeğinin  gerekli psikometrik
özelliklere sahip bir ölçme aracı olduğuna karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değer Eğitimi, Değer Eğitimine Yönelik Tutum

Kaynakça

• Aran, C.Ö. ve Demirel, Ö. (2013). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:12 Sayı:46 (151-168).Akkiprik, G. B. (2007) Genel lise öğretmenlerine göre karakter eğitimi yo¬luyla öğrencilere kazandırılacak değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Bakaç, E.(2013). Toplumsal Değerlere Yönelik Algı Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergis, 2 (4):303-309.Beldağ ve Diğerleri (2016). Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Değerlerin Kazanılma Düzeyinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Erzurum İli Örneği), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3): 1185-1199Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin veri Analizi El Kitabı (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.Büyüköztürk Ş., Kiliç Çakmake., Akgünö.E., Karadenizş. ve Demirel F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş onbeşinci baskı),Ankara: Pegem-A Yayıncılık. :177-178Çetin,Ş. (2015). Milli Değerlerin Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği (Mdötö) Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/11 Summer, p. 447-460Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara : Pegem Akademi.Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69-88.Erkenekli, M.(2013). Toplumsal Kültür Araştırmaları İçin Değer Merkezli Bütünleşik Bir Kültür Modeli Önerisi. Savunma Bilimleri Dergisi, 12(1), 147-172.Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: a review of recent research. Cambridge Journal of Education. 30,169-202.Fichter, J. (2006). Sosyoloji nedir. (Çev. Nilgün Çelebi). Ankara: Anı.Fidan, K. N. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 1-18.Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar. Evrim Basım Yayım, İstanbul.Kale, N. (2007). Nasıl Bir Değerler Eğitimi? Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (26–28 Kasım 2004), 313– 322, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.Keskinoğlu, Ş. M. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerine Uygulanan Mesnevi Temelli Değerler Eğitimi Programının Ahlaki Olgunluğa ve Saldırganlık Eğilimine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4. sınıf öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEBMeydan, H. (2014). Okulda Değerler Eğitiminin Yeri Ve Değerler Eğitimi Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 93-100.Özdamar, Kazım.(1999). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir:Kaan Kitabevi.Öztürk, D. ve Dilmaç, O. (2016). Görsel Sanatlar Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 224-237.Senemoğlu, N. ve Iscan, D.C. (2009). İlköğretim 4. Sınıf Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Eğitim ve Bilim. Cilt 34, Sayı 153.Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.Tabachnıck, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon.Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Turan,İ.(2014). Karakter Eğitimi: Amerika Örneği, Marife, Bahar ss. 90.Yalar, T. ve Yanpar Yelken, T. (2011). Değerler Eğitiminin İyilestirilmesi İle İlgili Öğretmen Görüslerinin Belirlenmesi ve Bir Program Modülü Örneğinin Gelistirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 10(38),79-98.Yaşaroğlu, C.(2014). Sınıf Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Social Science. (27), 503-515.Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65- 84.