Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Üzerine Yayımlanan Tezlerin Araştırılması: Bir İçerik Analizi Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 581 - 602, 05.08.2018

Prof Dr. Sultan Baysan

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de Sosyal Bilgiler
Eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin genel eğilimlerini belirlemeye
yönelik bir içerik analizi çalışmasıdır. Çalışma 2010-2017 yılları arasında
Türkiye’de 54 farklı üniversitede Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında yayımlanan
toplam 415 yüksek lisans tez çalışmasını kapsamaktadır. Bu tezler
araştırılırken, tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağı olan
tezler İnternet’ten Yüksek Öğretim Kurulu’nun (YÖK) “Ulusal Tez Merkezi”
sitesinden sadece “Sosyal Bilgiler” ve “Sosyal Bilgiler Eğitimi” kavramları
taranmıştır. Sosyal Bilgiler ve Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında yayımlanan tezler
yıl, araştırma türü, araştırma yöntemi, konu alanları, seçilen örneklem,
örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları, üniversitelere göre dağılımları ve
veri analiz yöntemleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen
bulgular yüzde, frekans, tablo ve grafiklerle sunulmuştur. 2010-2017 yılları arası
yayımlanan tezlerde en çok nitel araştırma yöntemi ve araştırma deseni olarak
tarama modelinin kullanıldığı belirlenmiştir. Örneklem grubu olarak Ortaöğretim
ve Branş Öğretmenleri üzerinde çalışıldığı; veri toplama aracı olarak anketin
kullanıldığı; verilerin analizi kısmında betimsel analiz yönteminin
kullanıldığı; en çok Bilinç, Başarı ve
Tutum konularının işlendiği, en çok tez yayımlanan üniversitenin ise Gazi
Üniversitesi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Eğitimi, Araştırma, Yüksek Lisans, İçerik Analizi

Kaynakça

• Aksoy, B., Sönmez, Ö.F. ve Merey, Z. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yapılan Lisansüstü Tez Konularının 2005 Yeni Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Göre Değişiminin Değerlendirilmesi, IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, (9 Ekim), İstanbul.
• Bauer, M. W. (2003). Classical content analysis: A review. In M. W. Bauer & G. Gaskell (Eds). Qualitative researching with text, image and sound (131-151). London: Sage Publication.
• Büyüköztürk, Ş, Çakmak, E.K, Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (5. baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık. Çalık M. ve Sözbilir M. (2014). İçerik Analizinin Parametreleri. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33-34.
• Çiltaş, A., Güler, G. ve Sözbilir, M. (2012). Mathematics education research in Turkey: A content analysis study. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1): 574- 580.
• Erden, M. (2000). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki Eğitim Araştırmalarında Eğilimler: Bir İçerik Analizi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Educational Sciences: Theory & Practice - 12(1): 443-460.
• Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan Tez Çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 121-132.
• Paykoç F. (1995). İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Sorunları, Sosyal Bilgiler Eğitiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara: TED Yayınları.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: A.Ü. Yayınları.
• Safran, M. (1993). Tarih Öğretiminin Eğitsel Amaçları, Belleten 57(220): 827-842.
• Safran, M. (2008). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Sönmez, Ö.F., Merey, Z., Kaymakçı, S. (2009). Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Alanında Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi, I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, 28-30 Mayıs, Uşak.
• Şahin, M., Yıldız, D.G. ve Duman, R. (2009). Türkiye’deki Sosyal Bilgiler Eğitimi Tezleri Üzerine Bir Değerlendirme, IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, (9 Ekim), İstanbul.
• Tarman, A. Acun, İ. ve Yüksel, Z. (2010). Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanındaki Tezlerin Değerlendirilmesi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5: 66-69.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, S., Gündoğdu, K. Akyol, B. ve Vural, R.A. (2016). Hayat Boyu Öğrenme Konusunda Yayımlanan Tez ve Makalelere İlişkin Bir İçerik Analizi: 2000-2015. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18(2): 1491-1513.