MİKROP ÖRNEĞİNDE ŞÖHRET SAHİBİ BİR FİGÜR OLARAK STAR

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 3, 708 - 717, 29.12.2019

Buket Genç

Öz

İnsanlar kendilerinden daha
“üstün” olduklarını tahayyül ettikleri varlıklara ve insan figürlerine ihtiyaç duyar.
Bu “üstün” varlık ya da insan figürleri toplumlar için manevi güvence anlamına
gelir. Toplum üyeleri eksikliklerini ya da manevi ihtiyaçlarını bu figürlere
yükledikleri anlamlarla giderirler. Bu durum sadece mitler ve tanrılar
yaratarak gerçekleşmez. Rojek (2001), modern toplum geliştikçe, kralların
tanrısal haklarına duyulan popüler inancın ortadan kalktığını ve “Tanrı’nın
Ölümü”nden doğan boşluğu şöhretlerin doldurduğunu öne sürer. Şöhretler bize
çoğu zaman sihirli ya da insanüstü varlıklar gibi gelir. Bunun nedeni, onların
toplumun gözündeki mevcudiyetlerinin kapsamlı bir biçimde sahnelenmesidir.
Kitle iletişim araçları sayesinde gördüğümüz ve duyduğumuz bazı kişiler
karizmatik önder gibi örgütsel bir gücü olmadıkları halde toplumun ilgisini
çeker, beğenilir ve yüceltilirler. Bu şöhretlilerin kimileri şöhretlerini
perçinleyen bir niteleme ile diğer şöhretlilerden kendilerini ayırırlar. Bunlar
stardırlar ve bu starların kimileri dünya çapında ünlenir kimilerinin şöhreti
ise bölgesel ya da yerel olarak kalır.

 

Starın pek çok araştırmacı (Dyer
1981; Alberoni 1979; Laemmle 1986) tarafından farklı tanımı yapılsa da genel
olarak kitle medyasının yardımıyla tüketilmek üzere sunulan topluma mal olmuş
kişiler olarak tanımlanır. Starlar modern kapitalist üretim ve tüketim
ilişkilerinin geçerli olduğu tüm toplumlarda karşımıza çıkar. Bu toplumlarda
popüler kültürün yaygınlaşmasında önemli bir etkiye sahip olan kitle iletişim
araçları, popüler kültürün bir parçası olan yıldızın yaygın biçimde tanınmasını
ve potansiyel hayran kitlelerine ulaşması için gerekli ortamı sağlar. Bu durum,
insanların kültürel gereksinimlerini bütünüyle medya aracılığı ile edindiği
anlamına gelmemektedir (Erol 2002).  Bu
çalışma, medyayı görece kullanan ancak yüz yüze iletişimin temel olduğu canlı
performansları ile İzmir çevresinde belirli bir şöhrete sahip olan Mikrop
(Hikmet Durmuş) özelinde bir incelemedir. Alan çalışması yolu ile toplanan
etnografik malzeme, sosyoloji, göstergebilim ve müzikoloji disiplinlerinde
birer analiz birimi olarak kullanılan ikon, karizma, şöhret ve star kavramları
temelinde irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Şöhret, İkon, Karizma, Star, İzmir

Kaynakça

• Erol, Ayhan (2002). Biyografya 3 Zeki Müren, Bir Dönemin Popüler İkonu Olarak Zeki Müren, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• ___________(2002). Popüler Müziği Anlamak Kültürel Kimlik Bağlamında Popüler Müzikte Anlam, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• ___________(2015). Müzik Üzerine Düşünmek, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Rojec, Chris (2001). Şöhret, (Çev: Semra Kunt Akbaş, Kürşad Kızıltuğ), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yüksel, N. Aysun (2001). Tarkan Yıldız Olgusu, İstanbul: Çiviyazıları.
• Yükselsin, İbrahim Yavuz (2014). “Kültürel Aracılık, Romanlar (Çingeneler) ve Müzik: Bir Rumeli Halk Ezgisinin Kırkpınar Güreş Havasına Dönüştürülmesi Örnek Olayı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt:7, sayı:34, ss: 713-714.