Türkiye’de Gençlik ve Siyaset: Gelecek İçin Nasıl Bir Katılım?

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 157 - 181, 27.03.2021

Kaan Akman

Öz

Toplumdaki farklı özelliklere sahip bireylerin siyasal alana katılımına yönelik tartışmalar genellikle temsil ile ilişkilendirilmekte, karar alma süreçlerine dâhil olmakla değerlendirilmektedir. Seçimler sonrasında milletvekilliğine veya belediye başkanlıklarına kaç kadının seçildiği veya hangi meslek grubundan bireylerin temsil edildiğine yönelik analiz yapılmaktadır. Bu durum karar alma süreçlerinde temsil edilmenin toplumun tüm gruplarını kapsamasına yönelik farkındalığın arttığını göstermektedir. Türkçe alanyazında gençlik ile ilgili çalışmalar gençlerin eğitimi, istihdamı ve siyasal katılımına odaklanmaktadır. Bu çalışmalar gençliğin tanımlanması meselesi ile başlamakta, gençliğin karşılaştığı sorunların kökenlerini araştırmaktadır. Türkiye’de gençliğin siyasal katılımını etkileyen gelişmelerde 1980 askerî darbesi ve ekonomi politikalarındaki değişim sıklıkla vurgulanmaktadır. Son yıllarda ise özellikle teknolojinin sunduğu yeni katılım araçlarıyla birlikte siyasal katılım konusuna yönelik ilgi artmıştır. Bu makalenin araştırma sorusu, Türkiye’de gençliğin siyasal katılımını etkileyen faktörlerin neler olduğu ve özellikle dijitalleşme ile birlikte yaşanan değişimlerin gelecek için gençliğe nasıl bir siyasal katılım imkânı sunduğudur. Makalede ilk olarak gençliği inceleme nesnesi olarak ele alan çalışmaların gençliğe yönelik tespitleri incelenecektir. Daha sonra gençliğin siyasal katılımını etkileyen gelişmeler sınıflandırılarak açıklanacaktır. Makalede son olarak gençliğin siyasal katılımına ilişkin merkezi ve yerel düzeydeki gelişmelere yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Gençlik, Siyaset, Katılım, Temsil

Kaynakça

• 2972 Sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun. RG:18/1/1984 Sayı:18285. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2972.pdf (Erişim Tarihi: 02.04.2019).
• 5219 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. RG:23/7/2004 Sayı:25531. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5216.pdf (Erişim Tarihi: 04.04.2019).
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu. RG: 13/7/2005 Sayı:25874. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf (Erişim Tarihi: 02.04.2019).
• 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu. RG:15/7/2005 Sayı:25876. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf (Erişim Tarihi, 22.11.2020).
• 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6771.html (Erişim Tarihi: 22.03.2019).
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013). Ulusal Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2013 - 2017. https://www.ailevecalisma.gov.tr/uploads/chgm/uploads/pages/yayinlar/ulusal-cocuk-haklari-strateji-belgesi-ve-eylem-plani.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
• Armağan, İ. (2004). Gençlik Gözüyle Gençlik 21. Yüzyıl Eşiğinde Türkiye Gençliği. İstanbul: USADEM Yayınları.
• Avcı, N. (2007). Toplumsal Değerler ve Gençlik. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Avrupa Yerel ve Bölgesel İdareler Meclisi (2003). Gençlerin Yerel ve Bölgesel Yaşama Katılımına İlişkin Yeniden Düzenlenmiş Avrupa Şartı. https://rm.coe.int/1680703901 (Erişim Tarihi: 22.01.2020).
• Bayhan, V. (2003). Gençlik, Sosyal Medya ve İnternet Bağımlılığı, Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, s. 61-81.
• Bayhan, V. (2013). Türkiye’de Gençlik: Sorunlar, Değerler ve Değişimler. M. Zencirkıran (Ed.) Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (s. 367-405). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Baykal, D. (1970), Siyasal Katılma Bir Davranış İncelemesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:302.
• Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi (1989). https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme (Erişim Tarihi: 4.12.2020).
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (2008). Türkiye İnsani Gelişme Raporu 2008 Türkiye’de Gençlik, Ankara: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Türkiye Temsilciği.
• Boyraz, C. (2010). Siyasi Partilerin Gençlik Teşkilatlarında Siyasete ve Demokratik Katılım. Boyraz (der.) Gençler Tartışıyor Siyasete Katılım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (s. 129-163). İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı.
• Caymaz, B. (2008). Siyasi Partilerin Gençlik Kolları. N. Yentürk, Y. Kurtaran. ve G. Nemutlu (Der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları (s. 299-330). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• DataReportal (2019). Dijital Türkiye 2019. https://datareportal.com/reports/digital-2019-turkey (Erişim Tarihi: 05.12.2020).
• Emrealp, S. (2005). Yerel Gündem 21 Uygulamalarına Yönelik Kolaylaştırıcı Bilgiler Elkitabı. İstanbul: UCLG- MEWA Yayını.
• Erdoğan, E. (2010). Türk Gençliği ve Siyasal Partilere Katılım. C. Boyraz (der.) Gençler Tartışıyor Siyasete Katılım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (s. 69-97). İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı.
• Erdoğan, E. (2013). Türkiye’de Gençlerin Siyasal ve Sivil Katılımı. Ankara: Sage Yayınevi.
• Eroğul, C. (1991). Devlet Yönetimine Katılma Hakkı. Ankara: İmge Kitapevi.
• Esen, A. (2008). Kent Yönetimlerine Katılım. Yerel Siyaset (s.87-90) Ankara: Okutan Yayıncılık.
• Gençlerin Yerel ve Bölgesel Yaşama Katılımına İlişkin Yeniden Düzenlenmiş Avrupa Şartı. (2003). https://rm.coe.int/168071b513 (Erişim Tarihi: 01. 04. 2019).
• Gençlik ve Spor Bakanlığı (2012), Gençlik Şurası, Ankara: Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları No: 1.
• Heywood, A. (2006). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları.
• İnanır, S. (2005). Bildiğimiz Gençliğin Sonu, Birikim, 196, s. 37-51.
• Kalaycıoğlu, E. (1983). Karşılaştırmalı Siyasal Katılma Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3160.
• Kapani, M. (1975). Politika Bilimine Giriş. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 371.
• Kazgan, G. (2006). İstanbul Gençliği Gençlik Değerleri Araştırması. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kent Konseyi Yönetmeliği (2006). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/10/20061008-5.htm (Erişim Tarihi: 02.04.2019).
• Kılıç, K. (2010). Kentsel Gençlik Araştırması Anketi Bağlamında: Gençlerin Siyasal Eğilimlerini Etkileyen Faktörler. C. Boyraz (Der.) Gençler Tartışıyor Siyasete Katılım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (s. 29-69). İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı.
• Kışlalı, A. T. (1997). Siyaset Bilimi. Ankara: İmge Kitapevi.
• Köksal, Ö. (1981). Cumhuriyet Gençliği ve Sorunları. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kurtaran, Y. (2008). Gençlik Çalışmaları ve İstanbul’daki Yerel Yönetimler. N. Yentürk, Y. Kurtaran. ve G. Nemutlu (Der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları (s. 243-256). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Lükslü, D. (2011). Bilişim Teknolojileriyle Örgütlenen Gençlik Hareketleri Ve Yeni Bir Siyaset Arayışı. A.T. Aydemir. (Der). Katılımın E-Hali Gençlerin Sanal Âlemi. (s. 48-68) Alternatif Bilişim Derneği.
• Lüküslü, D. (2005). 1960’lardan 200’lere Gençlik Tipleri Maddeci Başarıcı Manager Tipten Yuppie ve Tiki’ye. Birikim, 196, 30-36.
• Okur, H.D (2003). Gençlik ve Sosyal Paylaşım Siteleri. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 23, 93-107.
• Özbudun, E. (1986). Gençlik ve Demokrasi 2. Milli Gençlik Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 89- 93). Selçuk Üniversitesi Yayınları No: 44, Konya.
• Şahin, M. C. (2007). Sanayi Toplumundan Sanayi Sonrası Topluma Farklılaşan Gençlik Hallerinin Sosyolojik Görünümü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 157-177.
• Şentürk, Ü. (2003). Milenyum Gençliğinin Dijital Yaşamı: Küresel Gençlik Kültürünü Sosyal Medyada Okumak. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 23, 29-47.
• Solak, A. (2018). Gençliğin Anlam Arayışı, Hegem Vakfı 21. Yüzyılda Gençlik ve Şiddet Raporu. Ankara: Hegem Yayınları.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). 11. Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/On-Birinci-Kalkinma-Plani.pdf (Erişim Tarihi: 04.12.2020).
• T.C. Anayasaları. https://www.anayasa.gov.tr, 22.11.2020.
• Tosun, T. ve Tepecikoğlu, A. O. (2012). Siyasi Partiler, Siyasal Katılım ve Propaganda. H. Çetin (Ed.) Siyaset Bilimi (s.309-338). Ankara: Orion Kitapevi.
• TÜİK (2019). İstatistiklerle Gençlik, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2019-33731 (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• TÜİK (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 (Erişim Tarihi: 05.12.2020).
• Uysal, B. (1984). Siyasal Katılma ve Katılma Davranışına Ailenin Etkisi. Ankara, Türkiye Ortadoğu ve Amme İdaresi Enstitüsü.
• Yayla, A. (2003). Siyaset Teorisine Giriş. Ankara: Liberte Yayınları.
• Yeni Şafak (2017, 30 Mart). https://www.yenisafak.com/infografik/yillara-gore-secimlere-katilim-orani-250 (Erişim Tarihi: 25.03. 2019).
• Yentürk, N. (2008.) Gençlerin Yaşamlarını Çevreleyen Alanlarda Gençlik Politikaları Önerileri. N. Yentürk, Y. Kurtaran. ve G. Nemutlu (Der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları (s. 47-80). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yentürk, N., Kurtaran, Y. ve Nemutlu, G. (2008). Gençler Hakkında, Gençlik İçin, Gençlerle. N. Yentürk, Y. Kurtaran. ve G. Nemutlu (Der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları (s. 3-20). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yentürk, N., Kurtaran, Y. ve Nemutlu, G. (der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yücel, H. ve Lüküslü, D. (2013). 2000’li Yılları Gençlik Üzerinden Okumak, D. Lüküslü ve H. Yücel (Der.) Gençlik Halleri 200’li Yıllar Türkiye’sinde Genç Olmak (s. 9-23). İstanbul: Efil Yayınevi.
• Yüksek Seçim Kurulu (2017). 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılan Anayasa Değişikliği Halkoylaması kesin sonuçlarının ilânına ilişkin 663 sayılı karar. https://www.ysk.gov.tr/doc/karar/dosya/5064/2017-663.pdf (Erişim Tarihi: 25.03. 2019).
• Yüksek Seçim Kurulu (2018). Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçim İstatistikleri. https://www.ysk.gov.tr/tr/2018-cumhurbaskani-ve-milletvekili-secim-i%CC%87statistikleri/78032 (Erişim Tarihi: 25.03.2019).