KADINLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI: MANİSA ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 27 Sayı: 2, 7 - 28, 27.01.2017

Hakan Baydur Gülten Uçan

Öz

Bu çalışmanın amacı, kadınların
toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklanan ve toplumsal yaşama katılmalarını
engelleyen güç ilişkilerini ve dolayısıyla kadının güçlendirilmesi gereken
alanları görünür kılacak bir aracı Türkçe’ye uyarlamaktır.

Çalışmada, Amerika Kalkınma
Kuruluşu’nun (USAID) Değişim İçin İletişim Projesi (C Change) kapsamında
derlediği ve araştırmacılar tarafından Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması
yapılmış yedi adet toplumsal cinsiyet ölçeğinden biri olan Kadının
Güçlendirilmesi Ölçeği’ne ilişkin bulgular paylaşılmaktadır. Çalışma evrenini,
Manisa kent merkezinde yaşayan küme örnekleme yöntemi ile seçilmiş 479 kadın
oluşturmaktadır. Kadınların Güçlendirilmesi Ölçeği’nin (Women’s Empowerment
Scale - WES) iç tutarlılık katsayısının (0,663) ve doğrulayıcı faktör analizi
uyum indeksi özet ölçütlerinin yeterli, sosyodemografik farklılıkları
ayırdedici özellikte olduğu belirlenmiştir.Araştırmanın sonuçları, ölçeğin
Türkçe formunun geçerli ve güvenilir, bu nedenle sosyal hizmet alanında da
kullanılabilir nitelikte olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, toplumsal yaşamda kadın, kadının güçlendirilmesi, ölçek

Turkish Reliability and Validity Studies of the Women’s Empowerment Scale: A Manisa Sample

Öz

The aim of this study was to develop a tool in Turkish in
order to make the power relations visible which were arisen from women gender
roles that prevent their participation to public life. Therefore, the main aim
was to reveal the fields that women need to be empowered.

In this study, compiled within the scope of American
Development Agency’s(USAID) Communication for Change Project (C-Change), results
of Women Empowerment Scale that is one of the seventh gender scales that
Turkish validity and reliability study conducted by researchers, was shared.
The population of the study consisted of 479 women selected by cluster sampling
method living in the Manisa City Center. Women Empowerment Scale (WES),
internal consistency coefficient (0.663) and confirmatory factor analysis of
the fit indices summary measure, and socio-demographic differences were
determined to be the non- groups properties. The result of the study shows that
the Turkish version of the scale was valid and reliable, therefore, suggested
that it was also usable in social work field.

Anahtar Kelimeler

Gender, women in social life, women empowerment, scale

Kaynakça

• Adams, R. (2003). Social Work and Empowerment. New York: Palgrive.
• Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Journal of Society & Social Work, 24(2).
• Altuntaş, O., & Altınova, H. H. (2015). Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Sosyoekonomik Değişkenlerle İlişkisinin Belirlenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6), 83-100.
• Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Medical Journal, 36(2), 147-156.
• Bland, J. M., & Altman, D. G. (1997). Statistics notes: Cronbach's alpha. BMJ, 314(7080), 572. doi: 10.1136/bmj.314.7080.572
• COE, C. o. E.-G. E. C.-. (2014). Gender Equality Strategy 2014-2017. In C. o. Europe (Ed.).
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2 ed.). Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Compact, U. U. N. G. (2010). Women's Empowerment Principles. In K. G. P. O. Ç. Grubu (Ed.).
• Cronbach, L. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334. doi: 10.1007/bf02310555
• Doğulu, C. (2012). System justification and terror management: Mortality salience as a moderator of system-justifying tendencies in gender context. Middle East Technical University.
• Dominelli, L. (2002). Feminist Social Work Theory and Practice. New York: Palgrave.
• Dökmen, Z. (1991). Bem cinsiyet rolü envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1), 81-89.
• Ertürk, Y. (2015). Sınır Tanımayan Şiddet: Paradigma, Politika ve Pratikteki Yönleriyle Kadına Şiddet Olgusu. İstanbul: Metis
• Floyd, F. J., & Widaman, K. F. (1995). Factor analysis in the development and refinement of clinical assessment instruments. Psychological Assessment, 7(3), 286-299. doi: 10.1037/1040-3590.7.3.286
• Guyatt, G. H. (1993). The Philosophy of Health-Related Quality of Life Translation. Quality of Life Research, 2(6), 461-465. doi: 10.2307/4034482
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013 Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, TC Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Hashemi, S. M., & Schuler, S. R. (1996). Rural Credit Programs And Women's Empowerment in Bangladesh. World Development, 24(4), 635-663.
• Hashemi, S. M., Schuler, S. R., & Riley, A. P. (1996). Rural credit programs and women's empowerment in Bangladesh. World Development, 24(4), 635-653.
• Herdman, M., Fox-Rushby, J., & Badia, X. (1997). 'Equivalence' and the Translation and Adaptation of Health-Related Quality of Life Questionnaires. Quality of Life Research, 6(3), 237-247. doi: 10.2307/4035085
• Herdman, M., Fox-Rushby, J., & Badia, X. (1998). A Model of Equivalence in the Cultural Adaptation of HRQoL Instruments: The Universalist Approach. Quality of Life Research, 7(4), 323-335. doi: 10.2307/4034525
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-59.
• Hu, L. t., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi: 10.1080/10705519909540118
• Işık, R., & Sakallı-Uğurlu, N. (2009). Namusa ve namus adına kadına uygulanan şiddete ilişkin tutumlar ölçeklerinin öğrenci örneklemiyle geliştirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 16-24.
• Jost, J. T., & Kay, A. C. (2005). Exposure to benevolent sexism and complementary gender stereotypes: consequences for specific and diffuse forms of system justification. Journal of personality and social psychology, 88(3), 498.
• Kavuncu, A. (1987). Bem cinsiyet rolu envanterinin Turk toplumuna uyarlama calismalari. Unpublished master’s thesis, Hacettepe Universitesi Egitim Fakultesi, Ankara, Turkey.
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3 ed.). New York, NY: The Guilford Press.
• Loewenthal, K., & Lewis, C. A. (2001). An Introduction to Psychological Tests and Scales. Cornwall, UK: Psychology Press.
• Madonna G. Constantine, J. G. P. (2006). Evaluating and Selecting Psychological Measures for Research Purposes. The Psychology Research Handbook: A Guide for Graduate Students and Research Assistants. SAGE Publications, Inc. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
• Nanda, G. (2011). Compendium of Gender Scales. Washington, DC: FHI 360/C-Change.
• Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory New York: McGraw-Hill.
• Pulerwitz, J., & Barker, G. (2008). Measuring attitudes toward gender norms among young men in Brazil development and psychometric evaluation of the GEM scale. Men and Masculinities, 10(3), 322-338.
• Ravens-Sieberer, U., Herdman, M., Devine, J., Otto, C., Bullinger, M., Rose, M., & Klasen, F. (2014). The European KIDSCREEN approach to measure quality of life and well-being in children: development, current application, and future advances. Quality of Life Research, 23(3), 791-803. doi: 10.1007/s11136-013-0428-3
• Rouquette, A., & Falissard, B. (2011). Sample size requirements for the internal validation of psychiatric scales. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 20(4), 235-249. doi: 10.1002/mpr.352
• Sakalı Uğurlu, N., & Glick, P. (2003). Ambivalent sexism and attitudes toward women who engage in premarital sex in Turkey. Journal of Sex Research, 40(3), 296-302.
• Sakallı-Uğurlu, N., & Ulu, S. (2003). Evlilikte kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlar: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yaş, eğitim ve gelir düzeyinin etkileri.(Attitudes toward violence against women in marriage: The effects of ambivalent sexism, age, education and income levels.). Türk Psikoloji Yazıları (Turkish Psychological Articles), 6, 53-65.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
• Schuler, S. R., & Hashemi, S. M. (1993). Defining and studying empowerment of women: a research note from Bangladesh.
• Schuler, S. R., & Hashemi, S. M. (1994). Credit programs, women's empowerment, and contraceptive use in rural Bangladesh. Studies in family planning, 65-76.
• Schuler, S. R., Hashemi, S. M., & Riley, A. P. (1997). The influence of women's changing roles and status in Bangladesh's fertility transition: Evidence from a study of credit programs and contraceptive use. World Development, 25(4), 563-575. doi: http://dx.doi.org/10.1016/S0305-750X(96)00119-2
• Slavec, A., & Drnovšek, M. (2012). A perspective on scale development in entrepreneurship research. ECONOMIC AND BUSINESS REVIEW, 14(1), 39-62.
• Şahin, F. (2011). Aileleri Güçlendirmek: Güçler Perspektifi Temelinden Bir Bakış. In Y. Özkan (Ed.), Sosyal Dışlanma ve Aile: Sosyal Hizmet Müdahalelerinde Güçlendirme Yaklaşımı (pp. 1-11). Ankara: Maya Akademi.
• Şahin, N., & Dişsiz, M. (2009). Sağlık Çalışanlarında Aile İçi Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 263-274.
• Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. Int J Med Educ, 2, 53-55. doi: 10.5116/ijme.4dfb.8dfd
• Terwee, C. B., Bot, S. D. M., de Boer, M. R., van der Windt, D. A. W. M., Knol, D. L., Dekker, J., . . . de Vet, H. C. W. (2007). Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of Clinical Epidemiology, 60(1), 34-42. doi: 10.1016/j.jclinepi.2006.03.012
• Traub, R. E. (1994). Reliability for the social sciences: Theory and applications (Vol. 3): Sage.
• Tuncay, T. (2009). Genç Kanser Hastalarının Hastalık Anlatılarının Güçlendirme Yaklaşımı Temelinde Analizi Journal of Society & Social Work, 20(2).
• TÜİK. (2013). Seçilmiş Göstergelerle Manisa 2013. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2014). İşgücü İstatistikleri, 2014. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Uçan, G., Aydın, G., Baydur, H., Bolgün, C., Yıldırım, Ş., Kaylı, D. Ş., & Şahin, F. (2015). Sosyal Hizmet Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Algısı. Paper presented at the Sosyal Hizmet Sempozyumu 2015, Manisa.
• UNDP. (2015). Human Development Report 2015. In U. N. D. P. (UNDP) (Ed.), Development Report. New York.
• UNWomen. (2015). Achieve Gender Equality And Empower All Women And Girls In U. Women (Ed.), Women And The Sustainable Development Goals (SDGs).
• Zeyneloğlu, S., & Terzioğlu, F. (2011). Development and psychometric properties gender roles attitude scale. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40).