Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Okula Uyum Becerilerine Anne Baba Tutumlarının Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 1, 19 - 36, 23.01.2019

Şenay Özen Altınkaynak , Berrin Akman

https://doi.org/10.33417/tsh.516679

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmanın amacı, anne baba tutumlarının okul öncesi
dönemdeki çocukların okula uyum becerileri üzerindeki yordayıcı etkisini ortaya
çıkarmaktır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın
örneklem grubunu kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile seçilen ve bağımsız
anaokulları ile ilkokullara bağlı anasınıflarına devam eden 150 çocuk ile bu
çocukların anne babaları ve öğretmenleri oluşturmaktadır. Anne babalara ilişkin verileri elde etmek
için “Ebeveyn Tutum Ölçeği” kullanılırken çocuklara ilişkin veriler “Okula Uyum
Algısı Belirleme Anketi” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, anne baba
tutumları ile çocukların okula uyumları arasındaki ilişkiyi belirlemek için
Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, bu tutumların çocukların okula uyum
becerilerini yordama düzeylerini belirlemek için Basit Doğrusal Regresyon
Analiz Tekniği’nden faydalanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, anne ve babaların
koruyucu ve baskıcı-otoriter tutumları arttıkça çocukların okula uyum
becerilerinin azaldığı, ancak izin verici ve demokratik tutumları arttıkça
çocukların bu becerilerin arttığı belirlenmiştir. Bu tutumlarının çocukların
okula uyum becerilerine farklı düzeylerde yordayıcı etkisinin olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anne-baba, tutum, okula uyum, okul öncesi dönem

The Effect of Parental Attitudes to School Readiness Skills in Preschool Children

Öz

The purpose of this research is to reveal the predictive effect of
parental attitudes on the children's ability to adapt to school. The research
was conducted in a relational screening model. The sample group of the study
consisted of 150 children, their parents and teachers who were selected with
easy-to-reach case sampling. The "Parental Attitude Scale" was used
to obtain parental data, while the data for the children were collected with
the "Survey on Perception of Adaptation to School Questionnaire".
Pearson Moments Multiplication Correlation and Simple Linear Regression
Analysis Technique were used in the analysis of the data. As a result of the
research, it is determined that as the protective and repressive-authoritarian
attitudes of the parents increase, the adaptation skills of the children
decrease, but as the permissive and democratic attitudes increase, the
adaptation skills of the children increase. It is also concluded that parental
attitudes have a predictive effect on children's adaptation skills at different
levels.

Anahtar Kelimeler

Parents, adaptation to school, preschool education period

Kaynakça

• Ağır, M., Akbağ, M., Aydın, B., Tuzcuoğlu, S., & Yaycı, L. (2005). Gelişim ve Öğrenme. İstanbul: Nobel Yayınevi.
• Aktaş Özkafacı, A. (2012). Annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun sosyal beceri düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ar-El Üniversitesi, İstanbul.
• Altay, F.B, Güre, A. (2012). Okul öncesi kuruma (devlet-özel) devam eden çocukların sosyal yeterlik ve olumlu sosyal davranışları ile annelerinin ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (4), 2699-2718.
• Aunola, K.,& Nurmi, J. E. (2005). The role of parenting styles in children’s problem behavior. Child Development, 76 (6), 1144-1159.
• Balkaya, İ. ve Tuğrul, B. (1998). Anaokuluna Yeni Başlayan Çocukların Okula Uyum Süreçlerinin Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu Yayınları.
• Bascoe, S. M., Davies, P. T., Sturge-Apple, M. L. & Cummings, E.M. (2009). Children’s representations of family relationships, peer information processing, and school adjustment. Developmental Psychology, 45(6), 1740–1751.
• Bornstein, M. H. and Zlotnik, D. (2009). Parenting Styles and Their Effects. In J. B. Benson and M. M. Haith (Eds.), Social and Emotional Development in Infancy and Early Childhood, (pp. 280-292). UK: Elsevier.
• Boyacı, A. (2012). Yapı ve süreçleri ile aile. A, S, Türküm (Ed.), Anne Baba Eğitimi içinde (s. 23-49). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Chen, X., Chang, L., He, Y. and Liu, H. (2005). The peer group as a context: moderating effects on relations between maternal parenting and social and school adjusment in chinese children, Child Development, 2, 76, 417-434.
• Cole, M.; Cole, S. (2001). The Devolepment of Children. United States of America: Worth Publishers.
• Çağdaş, A. & Seçer, Z. (2004). Anne Baba Eğitimi. Konya: Eği¬tim Kitabevi.
• Çeliktürk, Z., (2011). İlköğretim birinci sınıfa uyum haftasına ilişkin öğretmen ve veli görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Daniels, D. H. (2014). Chıldren's affectıve orıentatıons ın preschool and theır ınıtıal adjustment to kındergarten. Psychology in the Schools, 51(3), 256-272.
• Doğan, S., Kelleci, M., Sabancıoğulları, S., ve Aydın, D. (2008). Bir ilköğretim okulunda öğrenim gören çocuklarda ruhsal uyum sorunları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 47-52.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Eisenberg, N., Zhou, Q., Spinrad, T. L., Valiente, C., Fabes, R. A. and Liew, J. (2005). Relations among positive parenting, children’s effortful control and externalizing problems: a three wave longitudinal study. Child Development, 76, 1055-1071.
• Feldman, P. S. (2005). Development Across the Life Span (3 th. edition), USA: Peerson Education Ltd. Prentice Hall.
• Gedik, S. (2015). Öğretmen algılarına göre 60-66 aylık çocuklarda okula uyumun incelenmesi (fatih ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Gülay, H. ve Erten, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının akran kabullerinin okula uyum değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkisi, E-İnternational Journal of Educational Research, 1 (2), 81-92.
• Günalp, A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği). Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Humphreys, T. (2002). Çocuk Eğitiminin Anahtarı: Özgüven (T. Anapa, çev.), İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Hyson, M. (2008). Enthusiastic And Engaged Learners: Approaches To Learning İn The Early Childhood Classroom. New York, NY: Teachers College Press.
• Işık, B. (2006). Ailenin örgütsel ve yapısal niteliğinin 60-72 aylık çocukların sosyal duygusal uyum düzeyine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• İnal, G. (2010). Okula başlama ve uyum süreci. Alisinanoğlu, F. (Ed.), İlköğretime Hazırlık Ve İlköğretim Programları (ss. 87-109). İstanbul: Matsis.
• Karabulut Demir, E., Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11 (21), 15-25.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kasap, H. (2015). 15-17 yaş grubu ergenlerde sosyal destek, okul başarısı ve aile yapısının madde bağımlılığına karşı koruyucu etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Ö.S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kaya, A., Bozaslan, H., Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
• Keown, L. J. & Woodward, L. J. (2006). Preschool boys with pervasive hyperactivity: early peer functioning and mother-child relationship ınfluences. Social Development, 15 (1), 23-45.
• Lahav, O., Apter, A. and Ratzon, N. Z. (2013). Psychological adjustment and levels of self esteem in children with visual-motor integration difficulties influences the results of a randomized intervention trial. Research in Developmental Disabilities, 34, 56-64.
• Marsiglia, C., Walczyk, J., Buboltz, W. & Griffith-Ross, D. (2006). Impact of parenting styles and locus of control on emerging adults’ psychosocial success. Journal of Education and Human Development, 1, 1-11.
• McGillicuddy, N. B., Rychtarik, R. G., Morsheimer, E. T., & Burke, M. R. (2007). Agreement between parent and adoles¬cent reports of adolescent substance use. Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 16, 59-78.
• Mercan Uzun, E. (2015). Okul öncesi dönemde uygulanan “okula hazırız” eğitim programının ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum ve hazırbulunuşluk düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Samsun.
• MEB (2013). http://tegm.meb.gov.tr/www/2013-2014-egitim-ogreyim-yili-okul-oncesi-ve-1sinif-icin-uyum-programi/icerik/133. adresinden 20.04.2018 tarihinde alınmıştır.
• MEB Temel Eğitim Müdürlüğü (2013). Milli eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş eğitim programı (OBADER), Ankara.
• MEB Temel Eğitim Müdürlüğü (2016). Milli eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim programı.
• Nimsi, E. (2006). İlköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin ana-baba tutumları ile okul başarıları ve sınıf içi etkinlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Oktay, A. ve Polat, Ö. (2005). Okul Öncesi Eğitimde Güncel Konular, Yaylacık Matbaası, İstanbul.
• Papalia, D. E., Olds, S. W., Feldman, R. D. & Gross, D. (2003), Human Development, USA: McGraw Hill.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atlı, S. ve Şahin, B.K. (2015). Okul öncesi dönem: anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (3), 972-991.
• Synder, J. Stoolmiller, M., Wilson, M., & Yamamoto, M. (2003). Child anger regulation, parental responses to children’s anger displays, and early child antisocial behavior. Social Develop¬ment, 12 (3), 335-360.
• Snow, K. (2007). Integrative views of the domain of child function: Unifying school readiness. In R. Pianta, M. Cox, & K. Snow (Eds.), School readiness and the transition to kindergarten in the era of accountability (pp. 197 – 216). Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
• Spencer, M. B. (1999). Social and cultural influences on school adjustment: The application of an identityfocused cultural ecological perspective. Educational Psychologist, 34(1), 43-57.
• Sylvester, P. R. (2007). Early school adjustment: contributions of chıldren's emotion self – regulation and classroom instructional and emotional supports. Unpublished Doctoral Thesis, University of North Carolina.
• Şanlı, D. (2007) Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Şentürk Berber, S. (2015). Okul öncesi 5 yaş çocukları için eğitici drama temelli okula uyum programının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Şimşek A. (2006). Duygusal zekanın, ana baba tutumunun ve doğum sırasının tercih edilen liderlik tarzına etkisi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tokol, O. (1996). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen 3-6 yaş çocukların gelişim özellikleri ve anne-baba tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yalçın, V. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum süreci ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yalçın, F., ve Türnüklü, A. (2011). Algılanan ana-baba davranışları İle çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1),717-735.
• Yavuzer, H. (2005). Ana-Baba Ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi..
• Yavuzer, H. (2015). Çocuk Eğitimi: El Kitabı.(32. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi
• Yıldırım ve Şimşek, (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yılmazer, Y. (2007). Anne-baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zupančič, M., Kavčič, T. (2011). Predicting early academic achievement: The role of higher- versus lower-order personality traits. Psychology, 44, 295-306.
• Walker, S. (2009). Sociometric stability and the behavioral correlates of peer acceptance in early childhood. The Journal of Genetic Psychology, 170(4), 339-358.