BELİRLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ VE SOSYAL DESTEĞİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 20, 1 - 25, 30.12.2022

Sevde Köksal , Melek Zubaroğlu Yanardağ

https://doi.org/10.46218/tshd.1156461

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluş ve sosyal destek düzeylerinin sosyodemografik değişkenlere göre değerlendirilmesidir. Çalışma 305’i (%74,9) kadın, 102’si (%25,1) erkek öğrenci olmak üzere 407 katılımcıyla gerçekleştirilerek ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmıştır. Sosyodemografik Bilgi Formu, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği uygulanarak veriler, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H ve Sperman Korelasyon analizleri yapılmıştır. Sonuçlar psikolojik iyi oluşun algılanan sosyal desteğin aile alt boyutuyla pozitif yönde orta (r=,311;p<.05), arkadaş alt boyutu pozitif yönde düşük (r=,298;p<.05), özel kişi alt boyutuyla pozitif yönde orta (r=,336;p<.05) düzeyde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. Kadın öğrencilerin erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde ailelerinden daha yüksek düzeyde sosyal destek algıladıkları; gelir düzeylerini, aileyle ilişkilerini ve sosyal ilişkilerini değerlendirme düzeylerine göre psikolojik iyi oluş ve sosyal destek düzeylerinin anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Sonuçlar alanda yapılan çalışmalarla tartışılarak; sosyal politika ve sosyal hizmet uygulamalarına yönelik önerilerle desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik iyi oluş, Çok boyutlu algılanan sosyal destek, Üniversite öğrencileri, Psikososyal hizmetler

Kaynakça

• Aydın, A., Kahraman, N. ve Hiçdurmaz, D. (2017). Determining the perceived social support and psychological well-being levels of nursing students. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 40-47.
• Aydındoğmuş, A. ve Yılmaz, M. (2018). Sağlık alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin ruhsal durumları ile sosyal destekleri arasındaki ilişki. Researcher: Social Science Studies, 6(4), 28-47.
• Baran, M., Küçükakça, G. ve Gülsün, A. (2014). Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinde algılanan sosyal destek düzeyinin sigara kullanımı üzerine etkisi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 15(1), 9-15.
• Bore, M., Pittolo, C., Kirby, D., Dluzewska, T. ve Marlin, S. (2016). Predictors of psychological distress and well-being in a sample of Australian undergraduate students. Higher Education Research & Development, 35(5), 869-880.
• Brannon, L., Feist, J. ve Updegraff, J. A. (2013). Health psychology: An ıntroduction to behavior and health. Cengage: CA.
• Christensen, L. B., Johson, R. B. ve Turner, L. A. (2020). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Alpay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American Psychologist, 59(8), 676–684.
• Cohen, S. ve Wills, T. A. (1985). Stress, social support and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310–357.
• Deci, E. L. ve Ryan , R. M. (2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: An introduction. Journal of Happiness Studies, 9, 1-11.
• Diener, E., E. ve Biswas-Diener, R. (2008). Happiness: Unlocking the mysteries of psychological wealth. Malden: Blackwell Publishing.
• Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D.-w., Oishi, S. ve Biswas-Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97, 143–156.
• Dikmen, Y., Yılmaz, D. ve Yıldırım, Y. (2017). Hemşirelik öğrencilerinde algılanan sosyal destek ile boyun eğici davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. European Journal of Therapeutics, 23(1), 12-18.
• Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
• Emadpoor, L., Lavasani, M. G. ve Shahcheraghi, S. M. (2015). Relationship between perceived social support and psychological well-being among students based on mediating role of academic motivation. International Journal of Mental Health and Addiction, 14(3), 284–290.
• Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir, Z. Ç. ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğiitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
• Gencer, N. (Çeviren) (2018). Öznel iyi oluş: Genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638.
• Gencer, N., Obuz, A. T. ve Babahanoğlu, R. (2021). Üniversite öğrencilerinde spiritüel iyi oluş ve toplumsal cinsiyet algısı. Hitit İlahiyat Dergisi, 20(2), 718-749.
• Göller, L. ve Gürbüz, F. (2022). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşları ile üstbilişsel (metakognitif) düşünme ve ruminatif düşünceleri arasındaki ilişkinin incelemesi. Humanistic Perspective, 4(1), 64-81.
• Heitzmann, C. A. ve Kaplan, R. M. (1988). Assessment of methods for measuring social support. Health Psychology, 7(1), 75-109.
• Holahan, C. J. ve Moos, R. H. (1982). Social support and adjustment: Predictive benefits of social climate indices. American Journal of Community Psychology, 10(4), 403–415.
• Huppert, F. A. (2009). Psychological well-being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied Psychology: Health and Well-Being, 1(2), 137-164.
• İraz, R., Arıbaş, A. N. ve Özşahin, F. (2021). Algılanan Sosyal destek ve psikolojik iyi oluş ilişkisi: Üniversite Öğrencileri örneği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 363-376.
• İşgör, İ. Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), 494-508.
• Kaplan, G. A., Shema, S. J. ve Leite, C. M. (2008). Socioeconomic determinants of psychological well-being: The role of ıncome, ıncome change, and ıncome sources during the course of 29 years. Annals of Epidemiology, 18(7), 531-537.
• Kaşıkçı, M., Çoban, G. İ., Ünsal, A. ve Avşar, G. (2009). Üniversite son sınıf öğrencilerinde aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve benlik saygısı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 17(3), 158-165.
• Keyes, C. L., Shmotkin, D. ve Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
• Kim, O. (2001). Sex differences in social support, loneliness, and depression among Korean college students. Psychological Reports, 88(2), 521–526.
• Malkoç, A. ve Yalçın, İ. (2015). Relationships among resilience, social support, coping, and psychological well-being among university students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
• Odgen, J. (2019). Sağlık psikolojisi. (G. Dirik, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (15), 394-422.
• Pakrosnis, R. ve Cepukiene, V. (2015). Solution-focused self-help for improving university students’ well-being. Innovations in Education and Teaching International, 52(4), 437-447.
• Rani, K. (2016). Perceived social support and psychological well-being: Testing the unique association and gender differences among young working adults. The International Journal of Indian Psychology, 3(2), 98-113.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness Is everything, or ıs ıt? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Ryff, C. D. ve Keyes, C. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-27.
• Sarason, I. G. ve Sarason, B. R. (2009). Social support: Mapping the construct. Journal of Social and Personal Relationships, 26(1), 113-120.
• Sarı, E., Şanal, M. ve Kaya, C. (2019). Explaining social support and ıts effect on psychological well-being. OPUS–International Journal of Society Researches, 10(17), 1752-1761.
• Schracile, S. B. ve Dougher, M. J. (1985). Social support as a mediator of stress: Theoretical and empirical issues. Clinical Psychology Review, 5(6), 641–661.
• Seligman, M. E. (2001). Positive psychology, positive prevention and positive therapy. C. R. Snyder, ve S. J. Lopez (Ed.), Handbook of Positive Psychology (s. 3-9) içinde. New York: Oxford University Press.
• Shumaker, S. A. ve Brownell, A. (1984). Toward a theory of social support: Closing conceptual gaps. Journal of Social Issues, 40(4), 11-36.
• Siedlecki, K. L., Salthouse, T. A., Oishi, S. ve Jeswani, S. (2013). The relationship between social support and subjective well-being across age. Social Indicators Research, 117(2), 561-576.
• Tay, L., Kuykendall, L. ve Diener, E. (2016). Satisfaction and happiness – the bright side of quality of life. W. Glatzer, L. Camfield ve V. Møller (Ed.), Global Handbook of Quality of Life (s. 839–853) içinde. Springer.
• Taylor, S. E. (2018). Health psychology. New York: McGrawHill.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
• Ünsar, S., Kurt-Sadırlı, S., Demir, M. ve Erol, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek düzeyleri ve etkileyen etmenler. DEUHYO ED, 1(1), 17-29.
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64(4), 678-691.
• WHO. (2020). Governance. Erişim tarihi: 01 Haziran 2022, https://apps.who.int/gb/bd/pdf_files/BD_49th-en.pdf
• Yalçın, İ. (2015). İyi oluş ve sosyal destek arasındaki ilişkiler: Türkiye’de yapılmış çalışmaların meta analizi. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(1), 21-32.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, E., Yılmaz, E. ve Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18(2), 71-79.
• Zimet, G., Dahlem, N. W., Zimet, S. G. ve Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30-41.
• Zubaroğlu-Yanardağ, M. (2016). Çözüm odaklı kısa terapiye dayalı bireylerle sosyal hizmet müdahalesinin üniversite öğrencilerinin umutsuzluk ve stres düzeylerine etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Zubaroğlu-Yanardağ, M. (2017). Üniversite öğrencilerinde pozitif - negatif duygu ve sosyal desteğin incelenmesi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 728-294.