Özgeci Bir Perspektiften Otostopa Yönelik Tutumların İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 39 - 52, 30.04.2020

İrem Ece Temel Burcu Tekeş

https://doi.org/10.38002/tuad.702696

Cited By: 1

Öz

Sürücüler, araçlarına otostopçu alarak bireyleri gitmek istedikleri yere ücretsiz olarak taşımakta olduğu için otostopçu alma davranışı, özgeci davranışın getirileri arasında sayılabilmektedir. Mevcut çalışmada, sürücülerin otostopçu kabul etme ve otostop çekme davranışlarının, otostopa dair tutumlar ve özgecilik ile arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yapılan ilk araştırmada sürücülerin otostopçu kabul etmeleri Şile-İstanbul yolunda gözlem aracılığı ile incelenmiştir. İlk çalışmanın örneklemini, gözlem boyunca belirlenen yoldan geçen 508 araç oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular, bu araçlardan sadece 19 erkek sürücünün, sadece kadın araştırmacıları almak için durduğunu göstermektedir. Takip eden çalışmada, 132 erkek ve 94 kadın olmak üzere toplam 226 kişilik ayrı bir örneklemden Özgecilik Ölçeği, Kişisel Bilgi Formu ve otostopa yönelik açık uçlu soruları içeren bir anket formu aracılığıyla veri toplanmıştır. Bulgular, sürücülerin özgecilik düzeyi arttıkça daha fazla otostopçu aldıklarını göstermektedir. Katılımcılara sunulan açık uçlu sorular ile yapılan içerik analizi sonucunda, sürücülerin otostopçu kabul etmelerinin en büyük sebebinin otostopçunun kendi yardımlarına ihtiyacı olduğunu düşünmeleri olduğu, kabul etmemelerinin en büyük sebebinin ise zarar görmekten korkma olduğu görülmüştür. Ayrıca otostopçu kabul ettiklerinde yaşadıkları en baskın duyguların öncelikle tedirginlik ve güvensizlik, sonrasında ise mutluluk olduğu görülmektedir. Bulgular ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Otostop, otostopçu, özgecilik

Examining Attitudes Towards Hitchhiking from an Altruistic Perspective

Öz

Since drivers let hitchhikers to get in their vehicles and carry them to wherever they want to go, hitchhiking can be counted among the benefits of altruistic behavior. In the present study, hitchhiking was aimed to investigate regarding its relationship with attitudes towards hitchhiking and altruism in both roles (hitchhiking and to pick a hitchhiker up). In the first study, an observational hitchhiking study was conducted on Şile-İstanbul highway. The sample of the first study consist of 508 vehicles which passing through on Şile-İstanbul highway. Results showed that only 19 male drivers of the sample were stopped to pick only the female hitchhikers up. In the following study, 132 males and 94 females, a total of 226 participants answered Altruism Scale, Demographic Information Form, and a semi-structured open-ended survey related to attitudes towards hitchhiking. Findings show that drivers get more hitchhikers as their altruism increases. As a result of the content analysis conducted with open-ended questions presented to the participants, it was observed that the biggest reason for the drivers to accept the hitchhiker is that they think that the hitchhiker needs their help, and that the biggest reason they do not accept is fear of being harmed. In addition, when they get a hitchhiker, the most dominant emotions drivers experience are the uneasiness and distrust, and happiness, respectively. Findings are discussed within the framework of the related literature.

Anahtar Kelimeler

hitchhiking, hitchhiker, altruism

Kaynakça

• Batson, C. D., Duncan, B. D., Ackerman, P., Buckley, T. ve Birch, K. (1981). Is empathic emotion a source of altruistic motivation?. Journal of Personality and Social Psychology, 40(2), 290-302. doi:10.1037/0022-3514.40.2.290.
• Buss, D. (2015). Evolutionary psychology: The new science of the mind. United Kingdom: Taylor & Francis.
• Campbell, M. D. (1974). A controlled investigation of altruistic behavior: Helping the hitchhiker. Proceedings of the Division of Personality and Society Psychology, 1(1), 174-176. doi:10.1177/014616727400100160.
• Eby, D. W. (2000). How often do people use safety belts in your community? A step-by-step guide for assessing community safety belt use. 18 Nisan 2020 tarihinde https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/1322/94063.0001.001.pdf?sequence=2 adresinden alınmıştır.
• Eby, D. W. (2011). Naturalistic observational field techniques for traffic psychology research. B.E. Porter (Ed.) Handbook of Traffic Psychology içinde (s. 61-72). USA: Acedemic Press.
• Franzoi, S. L. (1985). Personality characteristics of the cross-country hitchhiker. Adolescence, 20(79), 655-668.
• Glick, P. ve Fiske, S. T. (1996). The ambivalent sexism inventory: Differentiating hostile and benevolent sexism. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3), 491–512. doi:10.1037/0022-3514.70.3.491.
• Guéguen, N. (2007). Bust size and hitchhiking: A field study. Perceptual and Motor Skills, 105(3), 1294-1298. doi:10.2466/pms.105.4.1294-1298.
• Guéguen. N. ve Lamy L. (2009). Hitchhiking Women’s Hair Color. Perceptual and Motor Skills, 109, 941-948. doi:10.2466/pms.109.3.941-948.
• Guéguen, N., Meineri, S. ve Stefan, J. (2012). " Say it with Flowers"... to Female Drivers: Hitchhikers Holding Flowers and Driver Behavior. North American Journal of Psychology, 14(3), 623-628.
• Guéguen, N. ve Stefan, J. (2013). Hitchhiking and the ‘Sunshine Driver’: Further Effects of Weather Conditions on Helping Behavior. Psychological Reports, 113(3), 994-1000. doi:10.2466/17.07.PR0.113x30z8.
• Johnson, R. J., McCaul, K. D. ve Klein, W. M. (2002). Risk involvement and risk perception among adolescents and young adults. Journal of Behavioral Medicine, 25(1), 67-82.
• Kabahatler Kanunu (30 Mart 2005). 16 Nisan 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5326.pdf adresinden alınmıştır.
• Kablan, M. (2019). ODTU 101: Ulaşım. 16 Nisan 2020 tarihinde http://www.yazhocam.com/kampus/odtu101-ulasim/ adresinden alınmıştır.
• Morgan, C. J., Lockard, J. S., Fahrenbruch, C. E. ve Smith, J. L. (1975). Hitchhiking: Social signals at a distance. Bulletin of the Psychonomic Society, 5(6), 459-461.
• Oda, R., Okuda, A., Takeda, M. ve Hiraishi, K. (2014). Provision or good genes? Menstrual cycle shifts in women's preferences for short-term and long-term mates' altruistic behavior. Evolutionary Psychology, 12(5), 888-900. doi:10.1177/147470491401200503.
• Otostop. (t.y.). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük içinde 10 Mart 2020 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?kelime=otostop%20 adresinden alınmıştır.
• Pazhoohi, F. ve Burriss, R. P. (2016). Hijab and “hitchhiking”: A field study. Evolutionary Psychological Science, 2(1), 32-37. doi:10.1007/s40806-015-0033-5.
• Rushton, J. P., Chrisjohn, R. D. ve Fekken, G. C. (1981). The altruistic personality and the self-report altruism scale. Personality and Individual Differences, 2(4), 293-302. doi:10.1016/0191-8869(81)90084-2.
• Snyder, M., Grather, J. ve Keller, K. (1974). Staring and compliance: A field experiment on hitchhiking. Journal of Applied Social Psychology, 4(2), 165-170, doi:10.1111/j.1559-1816.1974.tb00666.x.
• Sioui, L., Morency, C. ve Trépanier, M. (2013). How carsharing affects the travel behavior of households: A case study of Montréal, Canada. International Journal of Sustainable Transportation, 7(1), 52-69. doi:10.1080/15568318.2012.660109
• Tekeş, B. ve Hasta, D. (2015). Özgecilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne Psikoloji Dergisi, 3(6), 55-75.
• Tekeş, B. (2013). Engellilere yönelik önyargıyı yordayan değişkenler: Kültürler arası bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Trivers, R. L. (1971). The evolution of reciprocal altruism. The Quarterly Review of Biology, 46(1), 35-57. doi:10.1086/406755.
• Xu, F., Morgan, M. ve Song, P. (2009). Students' travel behaviour: a cross‐cultural comparison of UK and China. International Journal of Tourism Research, 11(3), 255-268. doi:10.1002/jtr.686.