AN EVALUATION OF THE COOKING VESSELS UNEARTHED IN THE TOPAKLI HÖYÜK EXCAVATIONS (1967-1974)

Yıl 2024, , 53 - 70, 28.06.2024

Emine Gökçe

https://doi.org/10.22520/tubaar.1440886

Öz

Excavations were carried out in Topaklı Höyük by L. Polacco between 1967 and 1974. During these studies, pottery and teapots used in cooking from layer L to layer C were unearthed. Pots recovered from different layers stand out with their common shape features (rims protruding, having a neck, round body, flat bottom, and handle attached between the neck and body).
The soot/burn marks observed on the pots support the idea that these pots were used for cooking. Topaklı Höyük pots have different capacities. Small-sized ones may be related to the number of people in the house or used for making sauce, while larger ones may be related to the number of people in the house or the cooked product (such as milk). A teapot used for cooking on the stove was also found in Topaklı Höyük. This vessel, like the pots, has a flared rim, a round body, a flat bottom, a spout, and a single strip handle attached between the rim and the body.
The cooking pots found in the Topaklı Höyük settlement had been frequently used in the Kızılırmak Basin. Encountered in all settlements in the region, these pots continued to be used without any change in form over a wide period, from the 7th century BCE to the 1st century BCE. The form called the teapot is a continuation of the form known from the Hittite Imperial Period in the Kızılırmak Basin.

Anahtar Kelimeler

Iron age, Hellenistik Period, Teapot, pottery

Kaynakça

• Akçay, A. (2011). Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında Tabal Ülkesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doctorate of Philosophy. Ankara.
• Akkurnaz, F.B. (2016). Eski Yunan ve Roma Kaplar-İşlevler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul.
• Anderson-Stojanovic, V.R. (1992). Stobi. Hellenistic and Roman Pottery. Princeton.
• Aro, S. (1998). Tabal: Zur Geschichte und Materiellen Kultur desmZentralanatolsichen Hochplateaus von 1200 bis 600 v. Chr. Helsinki.
• Arthur, P. (2007). Pots and Boundaries. On Cultural and Economic Areas between Late Antiquity and the Early Middle Ages. LRCW 2, Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry, M. Bonifay, J.-C. Treglia (Eds.), BAR International Series 1662 (I), Archaeopress, Oxford, 15-27.
• Berlin, A.M. (1999). Studies in Hellenistic ILion: The Lower City. Stratified Assemblages and Chronology. Studia Troica 9, 73-157.
• Bittel, K. (1937). Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Bogazköy 1936. Mitteilungen der Deutschen OrientGesellschaft zu Berlin. Nr. 75, 1-70.
• Bossert, E.M. (2000). Die Keramik Phrygischer Zeit von Boğazköy. Boğazköy-Hattusa Ergebnisse der Ausgrabungen XVIII. Mainz am Rhein.
• Bryce, T. (2023). Geç Hitit Krallıkları: Politik ve Askeri Tarih. (Translated by I. Kutluk). Alfa Yayınları.
• Cassucci, G. (2023). Hittite Cuisine: Fire Installations, Cooking Pots and Foodways in Central Anatolia during the Late Bronze Age. Proceedings of the 12th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East. Vol.1, 289-300.
• Childe, V.G. (1950). The Urban Revolution. Town Planning Review 21, 3-17.
• Crowfoot, J.M. Crowfoot G.M. & Kenyon, K.M. (1957). Samaria-Sebaste. Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British Expedition in 1935. No. 3. The Objects from Samaria. London.
• Çaylı, P. (2019). Metrik Ölçümlerle Depo Kaplarında Kapasite Hesapları: Güvercinkayası Kazısı Örneği. 35. Arkeolometri Sonuçları Topantısı, 517-526.
• Çınaroğlu, A. & Çelik, D. (2015). Alaca Höyük’te Frig Devri. 5. Çorum Kazı ve Araştırma Sempozyumu, Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Çorum 10 Aralık 2015, 211-238.
• Donnelly, A.J. (2015). Cooking Pots in Ancient and LAte Antique Cookbooks. M. Spataro-A. Villing (Eds.), Oxbow Books. Ceramics, Cuisine and Culture: The Archaeology and Science of Kitchen Pottery in the Ancient Mediterranean World. Oxford, 141-147.
• Dönmez, Ş. (2017). Oluz Höyük 2011 Dönemi Çalışmaları. Amasya-Oluz Höyük Kuzey Orta Anadolu’da Bir Akhamenid (Pers) Yerleşmesi. Oluz Höyük Kazı Sonuçları Serisi, 87-154.
• Emre, K. (1973a). Yassıdağ Kazısı 1973. Anadolu 17, 43-90.
• Emre, K. (1973b). Sultanhanı Höyüğü’nde 1971-1972 Yıllarında Yapılan Kazılar. Anadolu 15, 87-118.
• Ergürer, H.E. (2018). Parion Tiyatrosunda Bulunan Roma Dönemi Pişirme Kapları. Arkeoloji ve Sanat 157, 131-146.
• Erol, A.F. & Aydın S. (2021). Fatsa Cıngırt Kayası Günlük Kapları Işığında Antik Çağda Karadeniz Mutfak Kültürü. Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Ersoy, A. (2020). Smyrna/İzmir Hellenistik Dönem Seramiği. Ege Yayınları. İstanbul.
• Evershed, R.P. (1993). Biomolecular Archaeology and Lipids. World Archaeology 25/1, 74-93.
• Evershed, R.P. (2008a). Experimental Approaches to the Interpretation of Absorbed Organic Residues in Archaeological Ceramics. World Archaeology 40/1, 26-47.
• Evershed, R.P. (2008b). Organic Residue Analysis in Archaeology: The Archaeological Biomarker Revolution. Archaeometry 50/6, 895-924.
• Fırıncı, S. (2010). Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Pişirme Kapları 2006-2009 Buluntuları. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Antalya.
• Gates, C. (2021). Antik Kentler Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi. (Translated by B. Cezar) Koç Üniversitesi Yayınları.
• Gavrilijuk, N.A. (2010). “I cookingware”, The Lower City of Olbia (Sector NGS) in the 6th Century BC to the 4th Century AD. N.A. Lejpunskaja, P.G. Bilde, J.M. Hotje, V.V. Krapivina, S.D. Kryzickij (Eds.), Black Sea Studies 13. Aarhus, 325-334.
• Genz, H. (2004). Büyükkaya I. Die Keramik der Eisenzeit, Funde aus den Grabungskampagnen 1993 bis 1998. Mainz am Rhein.
• Haspels, C.H.E. (1951). Phrygie III. La Cité de Midas: Céramique et trouvailles diverses. Paris.
• Hawkins, J.D. (2000). Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions: Inscriptions of the Iron Age, Volume 1. (Untersuchungen Zur Indogermanischen SprachUnd Kulturwissenschaft, N.F., 8.1). Berlin.
• Hermary, A. Panayotova, K. Baralis, A. Riapov, A. Damyanov, M. (2010). Apollonia du Pont (Sozopol), La nécropole de Kalfata (Ve-IIIe s. Av. J.-C.). Fouilles Franco-bulgares (2002-2004). Paris.
• Jasink, A.M. (1995). Gli Stati Neo-Ittiti, Analisi Delle Fonti Scritte E Sintesi Storica. Studia Mediterranea 10. Pavia.
• Jones, F.F. (1950). “The Pottery”, Excavations at Gözlükule, Tarsus I: The Hellenistic and Roman Periods. H. Goldman (Eds.). Princeton. New Jersey, 149-296.
• Kalaç, M. (1978). Ein Stelenbruchstück mit Luwischen Hieroglyphen in Aksaray bei Niğde. ZverglSprF 92, 117-125.
• Kan Şahin, G. (2019). Hadrianopolis Pişmiş Toprak Buluntuları. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara. Kasaev, S.S. (2002). “Commonware”. Panskoye I.L. Hannestad, V.F. Stolba. A.N. Sceglov (Eds.), Aarhus: 150-179.
• Koşay, H.Z. & Akok, M. (1966). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı. 1940- 1948’deki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor. Ankara.
• Korkut, T. & Ercan B. (2008). Roman Meals and Cooking Ware in Lycia: An Experimental Practice in Archaeology. Akdeniz Sanat Dergisi, 95-105.
• Köker Gökçe, E. (2023a). Topaklı Höyük (1967-1974 Yılları) Kazılarında Tespit Edilen Meme Aplikeli Amphoralar. Seleucia XIII, 121-143.
• Köker Gökçe, E. (2023b). Topaklı Höyük (1968-69 ve 1974 Yılları) Kazılarında Ele Geçen Ayaklı Kâseler. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 172, 35-44.
• Körsulu, H. (2015). Nagidos Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem Mutfak ve Pişirim Kapları. Gephyra 12, 141-177.
• Matsumura, K. (2005). Die Eisenzeitliche Keramik in Zentralanatolien aufgrund der Keramik in Kaman-Kalehöyük. Freien Üniversitesi Doktora Tezi. Berlin.
• Von Der Osten H.H. (1937a). The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32. Part III (OIPXXX) Chicago.
• Von Der Osten H.H. (1937b). The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32. Part II (OIPXXIX) Chicago.
• Özdemir, B.Ş. (2009). Patara Roma Dönemi Günlük Kullanım Seramikleri. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya.
• Özgüç, T. & Özgüç, N. (1949). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Karahöyük Hafriyat Raporu. Türk Tarih Kurumu Basımevi-Ankara.
• Özgüç, T. (1982). Maşat Höyük II, Boğazköy’ün Kuzeydoğusunda Bir Hitit Merkezi/A Hittite Center Northeast of Boğazköy. Ankara.
• Polacco, L. (1970). Topaklı. Campagna di scavo 1969. Relazione preliminare in SMEA (Studi Micenei ed Egeo-Anatolici) XI, 7-25.
• Polacco, L. (1971). Topaklı. Campagna di scavo 1970. Relazione preliminare in SMEA (Studi Micenei ed Egeo-Anatolici) XIV, 27-38.
• Polacco, L. (1972). Topaklı 1970 Campaign of Excavation. TTK Basımevi. Türk Arkeoloji Dergisi XIX-1, 187- 200.
• Polacco, L. (1973). Topaklıdaki İtalyan Kazılarında Tarih Öncesinden Bizans Dönemine. Anadolu XVII, 31-41.
• Polacco, L. (1974). Topaklı-1969 Field Expedition Dig Preliminary Report. Türk Arkeoloji Dergisi XXI-1, 147-158.
• Powroznik, K. J. (2010). Kuşaklı-Sarissa Band 5. Die Eisenzeit in Kuşaklı. Band 5.
• Prayon, F. Witke, A. M. (1994). Kleinasien vom 12. Bis 6. Hahrhundert Jh.v.Chr. artierung unf ErläuterungmArchäologischer Befunde und Denkmäler. eisbaden.
• Pray Bober, P. (2014). Antikçağ ve Ortaçağ’da Sanat, Kültür ve Mutfak. (Translated by Ü. Tansel) Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Rich A. (1860). A Dictionary of Roman and Greek Antiquities, with nearly 2000 engravings on wood from ancient originals illustrative of the industrial arts and social life of the Greeks and Romans, Longmans. London.
• Rigoir, Y. (1981). Méthode Géométrique Simple de Calcul du Volume des Contenants Céramiques. Documents d’Archéologie Méridionale 4, 193-194.
• Robinson, H.S. (1959). Pottery of the Roman Period: Chronology. American School of Classical Studies at Athens. The Athenian Agora Vol. 5: iii-149.
• Rotroff, S.I. (1997). Hellenistic Pottery: Athenian and Imported Wheelmade Able Ware and Related Material. Princeton.
• Rotroff, S.I. (2006). Hellenistic Pottery: The Plain Wares, The Athenian Agora. Vol. 33, The American School of Classical Studies at Athens, Princeton.
• Sams, G.K. (1994). The Early Phrygian Pottery, The Gordion Excavations. 1950-1973: Final Reports Volume IV, Pennsylvania University Museum.
• Schachner, A. (2019). Hattusa Efsanevi Hitit İmparatorluğu’nun İzinde, Translated by I.R. Işıkkaya-Laubscher, Homerkitabevi.
• Stewart, S.M. (2010). Gordion after the Knot: Hellenistic Pottery and Culture. Doctorate of Philosophy University of Cincinnati.
• Sparkes, B.A. (1962). The Greek Kitchen. The Journal of Hellenistic Studies 82, 121-137.
• Sparkes, B.A. & Talcott, L. (1970). Black and Plain Pottery of The 6th, 5th and 4th Centuries B.C. Agora 12, New Jersey.
• Speidel M.A. (2021). Hellenistik Kappadokia Krallığı. Hellenistik ve Roma Dönemi’nde Anadolu, Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri, Translated by G. Türkoğlu, 102-114.
• Şenyurt, S.Y. (1999). Nevşehir İli 1997 Yılı Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı 16, Cilt. 1, 451-466.
• Tekocak, M. (2006). Kelenderis Roma Çağı Seramiği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Doktora Tezi Yayımlanmamış), Konya.
• Thompson, H.A. (1934). Two Centuries of Hellenistic Pottery. Hesperia 3/4: 311-480.
• Türkteki, M. Tarhan, İ. Kara, H. & Tuna, Y. (2022). Possıble Uses Of Depas Amphikypellon From Küllüoba In Western Central Anatolia Through GcMs Analysis Of Organic Residues. Mediterranean Archaeology and Archaeometry Vol. 22, No 1: 127- 154.
• Tüysüz, B. (2022). Kültepe’nin Hellenistik Dönem Seramikleri. Pamukkale Üniversitesi, Arkeoloji Enstitüsü Doctorate of Philosophy, Denizli.
• Weeden, M. (2010). Tuwati and Wasusarma: Imitating The Behaviour of Assyria. Iraq 72, 39-61.
• Wolfram, H. (2022). Germenler Kökenleri ve Roma Dünyası ile İlişkileri. Translated by T. İsmailoğlu Kacır, Kronik.
• Zolotarev, M. (2005). A Hellenistic ceramic deposit from the North-eastern sector of Chersonesos. Chronologies of the Black Sea Area in the Period c. 400-100 BC., V.F. Stolba, L. Hannestad. (Eds.), Black Sea Studies 3, Aarhus, 193-216.