İHA FOTOGRAMETRİSİNİN ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMALARINA KATKILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 28, 175 - 186, 14.09.2021

Nizar Polat , Seçil Çokoğullu , Abdulkadir Memduhoğlu , Mustafa Ulukavak , Halil İbrahim Şenol , Muharrem Oral , Mahmut Karaçizmeli , Özgür Marangoz

https://doi.org/10.22520/tubaar.2021.28.009

Cited By: 7

Öz

Anadolu’nun Bereketli Hilal olarak tanımlanan bölgesinde yerleşik hayata geçmeye başlayan insanoğlunun gelişimi büyük bir ivme kazanmış ve bu coğrafyada sayısız eser bırakmıştır. Bu eserlerden elde edilecek olan binlerce yıllık bilgi ve birikimin orijinal özelliklerinin korunarak belgelendirilmesi ve gelecek nesillere aktarılması kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda arkeolojik alanların ortaya çıkarılması için ilk olarak uygulanacak yöntemlerden biri yüzey araştırmasıdır. Yüzey araştırmalarında seramik, cam, metal, sikke gibi küçük buluntuların yanı sıra alandaki yapıya dair mimari öğeler de el edilebilmektedir. Gelişen teknolojiyle birlikte son yıllarda yüzey araştırmaları için yeni bir veri toplama platformu olan İnsansız Hava Aracı (İHA) fotogrametrisi sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yöntemle, çalışma bölgesine ait koordinat bilgisine sahip ortofoto, sayısal yüzey modeli, eş yükselti eğrileri, en kesit ve boy kesit gibi ürünler elde edilebilmektedir. Bu çalışmada, Şanlıurfa’nın 80 km güneyinde yer alan ve Şuayip Şehri olarak bilinen bölgede İHA fotogrametrisi kullanılarak yukarıda sayılan topografik ürünler elde edilmiş ve bu ürünlerin yüzey araştırmasına katkıları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yüzey Araştırması, İHA Fotogrametrisi, Şuayp Şehri, Arkeoloji, Kültürel Miras

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

20115

Teşekkür

20115 nolu HUBAP projesi tarafından desteklenmiştir.

AN INVESTIGATION OF THE CONTRIBUTIONS OF UAV PHOTOGRAMMETRY TO ARCHEOLOGICAL SURVEY

Öz

The development of human beings, which started to settle in the region of Anatolia defined as the Fertile Crescent, has gained a great momentum and left countless artifact in this geography. It is critical that thousands of years of knowledge and experience to be obtained from these artifacts are documented by preserving their original features and passed on to future generations. In this context, one of the first methods to be applied to reveal archaeological sites is survey. In the survey, in addition to small findings such as ceramics, glass, metal and coins, architectural elements related to the structure in the area can also be found. Unmanned Aerial Vehicle (UAV) photogrammetry, which is a new data collection platform for survey, has been used frequently in recent years with the developing technology. With this method, products such as coordinated orthophoto, digital surface model, contour lines, cross section and longitudinal section of the study area can be obtained. In this study, the above-mentioned topographic products were obtained by using UAV photogrammetry in the region known as Suayip City, located 80 km south of Sanliurfa and their contribution to the survey was investigated.

Anahtar Kelimeler

Survey, UAV Photogrammetry, Suayip City, Archaeology, Cultural Heritage

Proje Numarası

20115

Kaynakça

• BINTLIFF, J. 2000. “Beyond dots on the Map; Future Directions for Surface Artefact Survey in Greece”, (der. J. Bintliff, M. Kuna, N. Venclová), The Future of Surface Artefact Survey in Europe, Sheffield, 3-20.
• CHİABRANDO, F., D'ANDRİA, F., SAMMARTANO, G., and SPANÒ, A. 2018. “UAV photogrammetry for archaeological site survey. 3D models at the Hierapolis in Phrygia (Turkey).” Virtual Archaeology Review, 9(18), 28-43.
• COLOMINA, I – P. MOLINA, 2014. “Unmanned Aerial Systems for Photogrammetry and Remote Sensing: A Review”, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing 92.0: 79-97. Doi:10.1016/j.jsprsjprs.2014.02.013.
• DEMİRKESEN, A.C., ÖZLÜDEMİR, M.T. ve DEMİR, H.M. 2005. “Kapadokya örneğinde tarihi ve kültürel mirasın korunması ve bu işlemlerde harita mühendislerinin yetki ve sorumlulukları.” TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara
• GEORGOPOULOS A. and IOANNİDİS G. 2004. “Photogrammetric and surveying methods for the geometric recording of archaeological monuments.” Archaeological Surveys, FIG Working Week 2004 Athens, Greece, May 22– 27.
• GİARDİNO J. M., 2011. “A history of NASA remote sensing contributions to archaeology.” Journal of Archaeological Science 38(9), pp. 2003-2009.
• GÜLER, S. E. 2016. “Urfa Tarihinden Sayfalar,” Eyyübiye Bel. Yayınları, Ankara.
• KALAYCI, T. 2018. "Arkeolojide Mekansal Teknolojiler: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri", Arkeolojide Temel Yöntemler (Ed. S. Ünlüsoy, C. Çakırlar, Ç. Çilingiroğlu), Ege Yayınları, İstanbul, ss. 69-107.
• KOPARAL, E. 2018. “Arkeolojide Yüzey Araştırmaları: Yöntem, Tarihçe ve Uygulama”, Arkeolojide Temel Yöntemler, (Ed. S. Ünlüsoy, C. Çakırlar, Ç. Çilingiroğlu), Ege Yayınları, İstanbul, ss. 109-155.
• LASAPONARA R., MASİNİ N., 2011. “Satellite remote sensing in archaeology: past, present and future perspectives”, Journal of Archaeological Science 38 (9), pp. 1995-2002.
• LİPİNSKİ, E. 2000. “The Aramaeans: Their Ancient History Culture”, Religion, (Orientalia Lovaniensia Analecta), Peeters.
• ÖZDOĞAN, M. 2014. “50 Soruda Arkeoloji”, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul.
• SİEBERT, S. TEİZER, J. 2014. “Mobile 3D mapping for surveying earthwork projects using an Unmanned Aerial Vehicle (UAV) system”. Autom Constr. 1–14.
• SİNCLAİR, T.A. 1990. “Eastern Turkey: An Architectural and Archaeological Survey, Vol.IV”, The Lindar Press, Londos, ss. 189-190. UNESCO, 1972. “Convention concerning the protection of the world cultural and natural heritage: adopted by the General conference at its seventeenth session”, Paris, 16 November 1972, Unesco, p.
• URL-1 https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44798/turkiye-geneli-korunmasi-gerekli-tasinmaz-kultur-varlig-.html (Erişim tarihi: 11.02.2021)
• URL-2 https://arachne.unikoeln.de/arachne/index.php?view[layout]=search_result_overview&view[caller][project]=&view[category]=overview&view[section]=uebersicht&search[data]=ALL&search[mode]=meta&search[match]=similar&view[active_tab]=overview&search[constraints]=Schu%E2%80%99eb%20Schar (Erişim tarihi: 11.02.2021)
• USLU, A., POLAT, N., TOPRAK A.S. and UYSAL, M. 2016. “Kültürel Mirasın Fotogrametrik Yöntemle 3B Modellenmesi Örneği.” Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, Vol 8, No. 2, pp. (165-176)