2020-2022 Yılları Arası Pul İllüstrasyonlarının Tipografi-Görsel İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 69 - 86, 31.05.2023

Özlem Kum

Öz

Görsel iletişim tasarımının temel unsurlarından biri olan tipografi, tasarım yüzeyinde etkileyici, işlevsel, bilgilendirici ve yönlendirici özelliklere sahip hedef kitleye doğrudan mesaj ileten harf ve sembolleri düzenleme sanatıdır. Yazıların boyut, renk, font ve boşluk kullanımları bakımından tasarım yüzeyinde kurgulanmasındaki temel amaç dikkati yönlendirmek, akılda kalıcılığı arttırmaktır. Tarihsel süreçte gelişim ve değişime paralel olarak ivme kazanan tipografi, pul tasarımlarında da uygulama alanı bularak anlaşılırlık, açıklık ilkeleriyle bilginin yazıya dönüşmesinde önemli rol oynamaktadır. Pul tasarımlarında tasarım amacına bağlı kalınarak tipografi kullanımında tipografinin boşluk dengesinin uygunluğu, yazılar arasındaki espasların doğru ayarlanması, tipografinin okunaklılığı ve punto gibi tasarımsal bazı parametrelere dikkat edilmesi gerekmektedir. Pulun grafik tasarım ürünü olarak işlevsel kullanılması ile ülkelerin ekonomik, siyasi, kültürel, sanatsal ve tarihi değerlerinin görselleştirmesi mümkün hale gelmiştir. Pul tasarımları yapılırken boyutu, zorunlu teknik özellikleri dışında işlevselliğini de destekler nitelikte grafiksel çözümlemeler yapılmalıdır. Tasarımda kullanılan tipografi, illüstrasyon, fotoğraf, renk, hiyerarşi, vurgu, denge, bütünlük gibi öge ve ilkeler pulun tasarım yapısına uygun şekilde kurgulanmalıdır. Pul tasarımlarında yoğun olarak tercih edilen tekniklerden biri illüstrasyondur. Kelime anlamı olarak “resimleme” manasına gelen illüstrasyonun pul tasarımında kullanılması çarpıcı imge ve mesajlar yaratılmasına imkan tanımıştır. İllüstrasyon tekniği ile birleştirilen tipografik çözümlemeler minimal biçemle estetik düzeyde mesaj oluşturabilmektedir.
Bu çalışmada, 2020-2022 yılları arası illüstrasyon tekniği ile tasarlanmış 20 adet posta pulundan 11 adeti random olarak seçilerek tipografi-görsel ilişkisinin nasıl olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel bir çalışma olup görsellerin analizi ve değerlendirilmesi kapsamında yapılmıştır.
Çalışma kapsamında ele alınan 11 pul tasarımından 6 adet pulun tipografi-görsel ilişkisi anlamlı bir dağılım sergileyerek bütünlük oluşturmaktadır. “Avrupa 2020 (Tarihi Posta Yolları)”, “Tokyo 2020 Yaz Olimpiyat Oyunları”, “Dünya Çevre Günü (İleri Dönüşüm)”, “Dünya Çevre Günü (İklim Değişikliği)”, “Avrupa 2022 (Hikayeler ve Mitler)”, “Uçurtmalar” pul tasarımlarının tipografik düzenlemeleri karmaşadan uzak, anlam bütünlüğünü destekler niteliktedir. “Ramazan Gelenekleri”, “Malazgirt Zaferinin 950’inci Yıl Dönümü”, “Geleneksel Türk Okçuluğu”, “Türk Ressamlarımızın Tabloları”, “Kuş Evleri” pul tasarımlarındaki tipografilerde okunurluk sorunu olduğu, font çeşitlenmesinden kaynaklı tasarımsal uyumsuzluklar olduğu, tipografide tercih edilen puntoların tasarım alanında küçük kalması gibi sorunlar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Pul tasarımlarında tercih edilen tipografiler değerlendirildiğinde serifsiz yazı fontu kullanıldığı, tipografinin renksel ve formsal bağlamda tasarımsal içeriğe uygun çeşitlendiği görülmektedir. Bu çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda gösterge bilimsel analiz yöntemleriyle başka bilimsel çalışmalar yapılabileceği, çalışmanın alana teorik bağlamda katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Posta Pul Tasarımı, İllüstrasyon, Tipografi, Tipografi-Görsel İlişkisi

Examining the Typography-Visual Relationship of Stamp Illustrations Between 2020-2022

Öz

Typography, one of the basic elements of visual communication design, is the art of arranging letters and symbols that convey a direct message to the target audience with impressive, functional, informative and guiding features on the design surface. The main purpose of editing the texts on the design surface in terms of size, color, font and spacing is to direct attention and increase memorability. Typography, which has gained momentum in parallel with the development and change in the historical process, finds an application area in stamp designs and plays an important role in the transformation of information into writing with the principles of clarity and clarity. In the use of typography in stamp designs, it is necessary to pay attention to some design parameters such as the appropriateness of the space balance of the typography, the correct setting of the spaces between the texts, the legibility of the typography and the font. With the functional use of the stamp as a graphic design product, it has become possible to visualize the economic, political, cultural, artistic and historical values of the countries. While designing stamps, graphical analyzes should be made to support the functionality apart from its size and obligatory technical features. Elements and principles such as typography, illustration, photography, color, hierarchy, emphasis, balance and integrity used in the design should be constructed in accordance with the design structure of the stamp. One of the most preferred techniques in stamp designs is illustration. The use of illustration, which literally means "picture", in the design of stamps has enabled the creation of striking images and messages. Typographic analyzes combined with the illustration technique can create messages at an aesthetic level with a minimal style.
In this study, it is aimed to reveal how the typography-visual relationship is by randomly selecting 11 of 20 postage stamps designed with the illustration technique between the years 2020-2022. The study is a qualitative study and was carried out within the scope of the analysis and evaluation of the visuals.
The typography-visual relationship of 6 stamps out of 11 stamp designs discussed within the scope of the study exhibits a meaningful distribution and creates integrity. “Europe 2020 (Historic Postal Routes)”, “Tokyo 2020 Summer Olympic Games”, “World Environment Day (Upcycling)”, “World Environment Day (Climate Change)”, “Europe 2022 (Stories and Myths)”, “Kites” ” The typographical arrangements of stamp designs are far from confusion and support the integrity of meaning. "Traditions of Ramadan", "The 950th Anniversary of the Victory of Manzikert", "Traditional Turkish Archery", "Paintings of Our Turkish Artists", "Bird Houses" stamp designs have legibility problems, there are design inconsistencies due to font variation, and the fonts preferred in typography are designed It has been concluded that there are problems such as being small in the field. When the typographies preferred in stamp designs are evaluated, it is seen that serif-free font is used and the typography is diversified in color and form in accordance with the design content. In line with the data obtained from this study, it is thought that other scientific studies can be carried out with semiotic analysis methods and that the study will contribute to the field in a theoretical context.

Anahtar Kelimeler

Postage Stamp Design, Illustration, Typography, Typography-Visual Relationship

Kaynakça

• Açıkgöz, S. (2007). Sanat eğitiminde illüstrasyon. T.C Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı, Konya
• Akbulak. B. (2012), 1960 sonrası tipografi ve sanatsal etkileşimi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Güzel Sanatlar Ana Bilim Dalı, Resim İş Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu
• Akyol, B. (2022). Tipografik pul tasarımlarının incelenmesi ve Cumhuriyetin 100.yılı tipografik pul tasarımı. T.C. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu
• Akyol, K. P., (t.y.) Kültürel miras aktarıcısı posta pullarını ulusal kimlik bağlamında okumak, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü III. Uluslararası Dil, Kültür ve Edebiyat Sempozyumu
• Arıkan Açıkgöz, S. (2019). Görsel tasarım ilkelerine göre hazırlanmış çalışma yapraklarının öğrencilerin öğrenme ürünleri üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Programı, Doktora Tezi Ankara
• Atabey, Z. (2010). Basın ilanı tasarımında illüstrasyonlar ve vektörel illüstrasyon tekniğinin uygulanması. T.C Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• Aycil, S. (2021) "Posta pullarının işlevsel yönü ve menkul kıymet olarak değerlendirilmesi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, ss. 333-357. ISSN 1308-2922 E-ISSN 2147-6985, DOI:10.30794/pausbed.800168
• Aycil, S. (2021). Pandemi sürecinin posta pulları üzerinden değerlendirilmesi, Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 24 (45), 115-142. https://doi.org/10.31795/baunsobed.890566
• Aycil, S. (2021). Posta pulu üretim teknolojileri ve sıra dışı pul tasarımları, Gaziantep University Journal of Social Sciences 20(2) 711-731.
• Aycil, S. (2021). Yunus Emre kimdir? Bizim Yunus’un sevgi ve hoşgörü anlayışının posta pulları üzerinden değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı), 23, 155-168.
• Aycil, S. (2022). Gallipoli’den Çanakkale Savaşları’na: 100. Yıl Temalı Posta Pulları Üzerine Bir Değerlendirme. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ETÜSBED), S. 14,, Erzurum 127-156. e-ISSN: 2717 – 8706 http://dx.doi.org/10.29157/etusbed.1065670
• Aycil, S. (2022). İstanbul’un kent dokusunun posta pulları üzerinden değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13,(34), 659-683., ISSN: 1308-9552 https://doi.org/10.21076/vizyoner.948210
• Aycil, S., & Çubukçu, G. (2022). Geleneksel Türk Halk Oyunlarının posta pulları üzerinden değerlendirilmesi. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi (SOSGÜZ), Y: 2022, C: 4, S: 8, 1-14.
• Aycil. S., (2022), İstanbul’un kent dokusunun posta pulları üzerinden değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13 (34), 659-683.
• Aydın. B. (2021) Poster tasarımında illüstrasyon, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum 10, (29), 347-374
• Aydoğmuş, N. (2015). Bir görsel iletişim aracı olarak posta pulu tasarımının Dünya’daki ve Türkiye’deki tarihi gelişimi ve grafik tasarım ürünü olarak incelenmesi. T.C Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Tasarımı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• Aytekin, H. (2018). Türkiye'de belgesel filmlerde tipografinin kullanımı ve gerçeklik ilişkisinin incelenmesi üzerine bir öneri, Üsküdar Üniversitesi (ÜSBİD), Sosyal Bilimler Dergisi, :55-76 Yıl: 4(6), ISSN 2459-0223
• Becer, E. (2013). İletişim ve grafik tasarım. Dost Kitabevi Yayınları. Ankara, 92-93
• Çakır. E. (2008), Cumhuriyet dönemi afiş sanatında başlangıcından günümüze tipografi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim İş Öğretmenliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya 28
• Çeken. B.,Çicekli. K., Ersan. M. (2018), Dijitalden doğan illüstrasyon tekniği: Low Poly, Sanat Eğitim Dergisi, DOI: 10.7816 sed-06-02-05, 6, (2), S.170
• Düzenli, Ş. & Kavuran, T. (2005). Cumhuriyet konulu anma serisi posta pulları katalogu (1933-1993) ve grafik çözümlemeleri, Sosyal Bilimler Dergisi 2005/2, 201-244.
• Düzenli, Ş., Kavura, T. (2004). “Görsel iletişim aracı olan pulun tarihi gelişimi ve grafik ürün olarak önemi”. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2), 187-204
• Gasımova, S. ve Ahmadov, R. (2013). Azerbaijan’s first postage stamps. İRS Cultural Heritage, 8-11. Gedik, M.B. (2017). Grafik Tasarımda ilüstrasyonun afiş tasarımı üzerinden incelenmesi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi , Eskişehir
• Gül, M.İ.& Boyraz, B.(2021). Posta sanatı ve gelişim evreleri üzerine güncel bir değerlendirme, Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 94–103 DOI: 10.14744/ysbed.2021.00008 DOI: 10.14744/ysbed.2021.00008
• Hüseyin. D. (2019), Türkiye’de illüstrasyon tasarımını dönem farkı ve teknolojik gelişmelerin etkileri üzerinden incelemek, Ulakbilge, 36, 389-397. doi: 10.7816/ulakbilge-08-36-05
• İnce, M. (2017). Pulun işlevleri ve tasarımın işleve katkısının incelenmesi. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Görsel İletişim Tasarımı
• İnternet Haber. (2017). Posta pullarındaki konular neye göre seçiliyor (Pul emisyon programı). https://www.internethaber.com/posta-pullarindaki-konular-neye-gore-seciliyor-pul-emisyon-programi-1810697h.htm. adresinden 15.07.2022 tarihinde erişildi.
• Kahraman, G. (1998). Türk pullarında kadın figürlerinin grafik düzeni (1950'den Günümüze). T.C Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Eğitimi Ana Sanat Dalı Grafik Eğitimi Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Kasapoğlu Akyol, P. (t.y). Kültürel miras aktarıcısı posta pullarını ulusal kimlik bağlamında okumak, III. Uluslararası Dil, Kültür ve Edebiyat Sempozyumu, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü, 60-77.
• Kuru, S., & Olgaç, P. (2017), Giysilerde yaşayan pullar. Kesit Akademi Dergisi, Yıl: 3, (9), 144-152, ISSN: 2149 – 9225
• Kuru. S., Olgaç. P., (2017), Giysilerde yaşayan pullar, Kesit Akademi Dergisi, 3(9), s. 144-152
• Metin, A.C. (2008). Tipografinin temel kavramları ve Türkiye’de tipografi wğitimi, T.C Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Grafik Tasarım Ana Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Özdemir. F. Kurt. H. (2018), Jan Tschıchold’dan bugüne yeni tipografi, İnönü Üniversitesi Kültür Sanat Dergisi, 4(2), 86-101
• Pektaş, H. (2010). Türkiye’deki gazetelerin web sitelerinin tipografik açıdan incelenmesi, II. Uluslararası Siber Gazetecilik Kongresi, Oporto Üniversitesi, Porto, Portekiz
• Pişkin, S., & Tuncay, B. (2017). Afiş tasarımlarında illüstrasyon ve tipografi ilişkisi: İhap Hulusi Görey eser incelemesi. Sosyal Bilimler Dergisi (SOBİDER), 4,(13), 562-578
• PTT. (2022). Filateli sözlüğü. https://www.ptt.gov.tr/Sayfalar/Posta/PulVeFilateli.aspx. adresinden 15.07.2022 tarihinde erişildi.
• Saçan, A. K. (1998). Başlangıcından günümüze Türk illüstrasyon sanatı. T.C Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Ana Sanat Dalı, İstanbul
• Say, Halil (1987). Pul üzerine söyleşi, grafik sanatı, Plastik Sanatlar Dergisi, 8
• Seylan, A., (2005) Temel Tasarım, Yem Yayınları, Ankara, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2011), Grafik ve fotoğraf yazı düzenlemeleri, Ankara
• Tarlakazan, B.E. (2018). Pul tasarımlarında Osmanlıdan günümüze kadın figürü, idil, 7(46) :711-727. DOI: 10.7816 /idil-07-46-10
• Türk Dil Kurumu, Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ adresinden 31.07.2022 tarihinde erişildi.
• UNESCO. (2013). World heritage list. http://whc.unesco.org/en/list adresinden 01.01.2018 tarihinde erişildi.
• Yenel, A. (t.y). Türkiye’de kültürel mimari mirasın korunması ve sürdürülebilirlik: Pul müzesi, VIII. Uluslararası Türk Kültürü, Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu/Sanat Etkinlikleri, Konya Selçuk Üniversitesi, 1-13.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı. Ankara
• Yıldız. M. Keş. Y., (2015), Grafik tasarımda yeni nesil font tasarımı, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 8(16), s.339
• Yılmaz, M., & Topraktaş, E. (2014). Tipografik özellikler açısından bilimsel sergi makalelerinin okunaklılık düzeyleri ile ilgili akademisyenlerin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, ,13(48) (216-234) ISSN:1304-0278   Yücebaş, Ç. (2006). Grafik tasarımda görsel bütünlük oluşturmada tipografi ile görseller arasındaki ilişki ve sanat eğitimindeki yeri. T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitmi Ana Bilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Programı, Doktora Tezi, İzmir