Travmatik Yas Yaşayan ve Yaşamayan Bireylerde Suçluluk: Psikodinamik Bakış Açısı

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 246 - 259, 31.12.2023

Mahsum Avcı

Öz

Travmatik yas, bir bireyin sevdiği bir yakınını intihar, şiddet, istismar, trafik kazası ve afet gibi travmatik bir yaşantı sonrası kaybetmesiyle oluşan duygusal ve davranışsal bir tepkidir. Bu bağlamda bu çalışmanın iki amacı vardır; birincisi, travmatik yası olan ve olmayan bireylerde yaşanan suçluluğu anamnestik görüşme ve beier cümle tamamlama testi ile incelemek. İkincisi ise; çalışmadan elde edilen verileri psikodinamik yönden değerlendirmektir. Nitel desene dayalı olan bu araştırma olgu bilim (fenomenolojik) yaklaşıma dayanmaktadır. Bu çalışmada nitel araştırmalarda sık kullanılan amaçlı örnekleme yöntemlerinden kriter (ölçüt) örnekleme yöntemi kullanılmış ve travmatik yaslı olan ve olmayan toplam 20 genç yetişkinden oluşmaktadır. Çalışmada katılımcı grubundaki bireylere tek oturumda projektif test (Beier Cümle Tamamlama Testi) uygulandıktan sonra, bireylerin anamnezleri (yaşam öykülerinin derinlemesine incelemek için) alınarak nitel araştırma aşaması tamamlanmıştır. Diğer yandan katılımcıların travmatik yası olup olmadığını ölçmek için Travmatik Yas Ölçeği uygulanmıştır. Katılımcılardan elde edilen veriler tematik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucu travmatik yası olanlar için, Sağ Kalanın Suçluluğu Teması ve Ayrılma Suçluluğu Teması ve yaslı olmayan bireyler için ise, Istırabın libidolaştırılması suçluluğu ve Zalimin Dışsallaştırılması Suçluluğu olmak üzere toplam dört adet alt tema belirlenmiştir. Elde edilen bulgularda travmatik yası olan bireylerin suçluluk duygularının gerçek ölümle açıklanırken, yası olmayan bireylerin suçluluk duyguları ise gerçek ölüm içermeyen yaşam deneyimleri sonucu oluştuğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Travmatik Yas, Suçluluk, Psikodinamik

Kaynakça

• Akhtar, S. (2017). Acının Kaynakları: Korku, Açgözlülük, Suçluluk, Kandırma, İhanet ve İntikam. Bilgi üniversitesi yayınları
• Akkoyun, F. (1994). Projektif teknikler. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi
• American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, (5th ed.). Washington, DC: Author.
• Bailley, S. E., Kral, M. J., & Dunham, K. (1999). Survivors of suicide do grieve differently: Empirical support for a common sense proposition. Suicide and Life-Threatening Behavior, 29, 256–271.
• Beier, D. C. (1961). Cümle tamamlama testi el kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı yayınları.
• Camacho, D., Pérez-Nieto, M. Á., & Gordillo, F. (2018). Cause of death and guilt in bereavement: The role of emotional regulation and kinship. Journal of Loss and Trauma, 23(7), 546-558.
• Creswell, J.W. ve Plano Clark, W.L. (2014). Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi, (Çev: Yüksel Dede ve Selçuk Beşir Demir), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Doğan, Y. B. (2015). Kısa acil psikoterapi (BEP). (2nd ed.). Ankara: Kurgu Kültür Merkezi Yayınları
• Freud, S. (1917). Mourning and Melancholia. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XIV (1914-1916): On the History of the Psycho-Analytic Movement, Papers on Metapsychology and Other Works, 237-258.
• Freud, S. (1924). Mourning and melancholia. The Psychoanalytic Review (1913-1957), 11, 77.
• Gamino, L. A., Sewell, K. W., & Easterling, L. W. (2000). Scott and White grief study, Phase 2: Toward an adaptive model of grief. Death Studies, 24, 633–660.
• Harkness, K. L., M. K. Shear, et al. (2002). "Traumatic grief treatment: case histories of 4 patients." J Clin Psychiatry 63(12): 1113-20.
• Jordan, J. R., & McIntosh, J. L. (2011). Is suicide bereavement different? A framework for rethinking the question. In J. R.
• Jordan & J. L. McIntosh (Eds.), Grief after suicide: Understanding the consequences and caring for the survivors (pp. 19–42). New York, NY: Routledge
• Kogan, İ. (2011). Yas Tutmama Mücadelesi (Çev. Yücel S, Köşkdere A. A) Odağ Yayınları.
• Kuo, C. J., Tang, H. S., Tsay, C. J., Lin, S. K., Hu, W. H., & Chen, C. C. (2003). Prevalence of psychiatric disorders among bereaved survivors of a disastrous earthquake in Taiwan. Psychiatric Services, 54(2), 249-251.
• Lang, A., Gottlieb, L. N., & Amsel, R. (1996). Predictors of husbands’ and wives’ grief reactions following infant death: The role of marital intimacy. Death Studies, 20(1), 33–57. doi:10.1080/07481189608253410
• Li, J., Stroebe, M., Chan, C. L., & Chow, A. Y. (2014). Guilt in bereavement: A review and conceptual framework. Death Studies, 38 (3), 165–171.
• Li, J. (2012). Bereavement guilt in Chinese adult children: The conceptualization, measure ment, risk factors and association with grief outcomes. University of Hong Kong.
• Li, J., Tendeiro, J. N., & Stroebe, M. (2019). Guilt in bereavement: Its relationship with complicated grief and depression. International Journal of Psychology, 54(4), 454-461.
• Lingiardi, V. ve McWilliams, N. (Eds.). (2017). Psychodynamic diagnostic manual: PDM-2. Guilford Publications.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. New York: Sage.
• Merriam, S. B. (2002). Introduction to qualitative research. Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis, 1(1), 1-17.
• Miles, M. S., & Demi, A. S. (1983). Toward the development of a theory of bereavement guilt: Sources of guilt in bereaved parents. Omega: Journal of Death and Dying, 14, 299–314.
• Powers, B. A., Knapp, T., & Knapp, T. R. (2010). Dictionary of nursing theory and research. Springer Publishing Company.
• Prigerson H.G., Jacobs S.C. (2001). Traumatic grief as a distinct disorder: a rationale, consensus criteria, and a preliminary empirical test, in Handbook of Bereavement Research: Consequences, Coping, and Care. Edited by Stroebe MS, Hansson RO, Stroebe W, Schut HAW. Washington, DC, American Psychological Association, pp 613–647
• Prigerson, H. G., Frank, E., Kasl, S. V., Reynolds, C. F., Anderson, B., Zubenko, G.S., Houck, P. R., George, C. J. ve Kupfer, D. J. (1995). Complicated Griefand Bereavement-Related Depression as Distinct Disorders: Preliminary Empirical Validation in Elderly Bereaved Spouses. American Journal of Psychiatry, 152, 22–30.
• Rando, T. A. (1993). Treatment of complicated mourning. Champaign, IL: Research Press.
• Shear, K., Monk, T., Houck, T., Melhem, N., Frank, E., Reynolds, C., Sillowash, R., (2007). An attachment-based model of complicated grief including the role of avoidance. Eur. Arch. Psychiatry Clin. Neurosci. 257, 453–461.
• Stroebe, W., & Schut, H. (2001). Risk factors in bereavement outcome: A methodological and empirical review. In M. S.
• Stroebe, R. O. Hansson, S. Wolfgang, & S. Henk (Eds.), Handbook of bereavement research: Consequences, coping and care (pp. 349–371). Washington, DC: American Psychological Association
• Stroebe, M., Schut, H., & Stroebe, W. (2007). Health outcomes of bereavement. The Lancet, 370 (9603), 1960–1973. doi:10.1016/S0140-6736(07)61816-9
• Stroebe, M., Stroebe, W., van de Schoot, R., Schut, H., Abakoumkin, G., Li, J., (2014). Guilt in bereavement: the role of self-blame and regret in coping with loss. PLoS ONE 9, e966606.
• Tal, I., Mauro, C., Reynolds, C. F., Shear, M. K., Simon, N., Lebowitz, B., … Zisook, S. (2017). Complicated grief after suicide bereavement and other causes of death. Death Studies, 41 (5), 267–275. doi:10.1080/07481187.2016.1265028
• Volkan, V. D. ve Zintl, E. (2008). Kayıptan Sonra Yaşam (Çev. Vahip I, Kocadere M). Halime Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Vakfı Eğitim Notları, (1), 14-24.
• Yıldırım, T. (2006). Sosyal kaygısı yüksek üniversite öğrencilerine uygulanan kısa-yoğun-acil psikoterapinin etkililiği. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Weinberg, S. (1995). The quantum theory of fields (Vol. 2). Cambridge university press.
• WHO (2018). International Classification of Diseases for Mortality and Morbidity Statistics (11th revision). World Health Organization.