BETWEEN INTERIOR AND EXTERIOR: A TOPOLOGICAL EVALUATION ON THE STREET PROTRUSIONS OF ALANYA TRADITIONAL HOUSES

Yıl 2024, , 11 - 28, 28.06.2024

Nisa Yılmaz Erkovan , Lale Özgenel

https://doi.org/10.22520/tubaked.1188193

Öz

Alanya’s traditional housing fabric is found within the castle located on the peninsula defined by the Cilvarda promontory. This study focuses on the traditional settlement and makes a reading on the tectonic structure and architectural meaning of the bay windows, which are defined as an intersection between the interior and exterior, through such themes as street texture-location relationship, the relationship between buildings and spatial setup within the building. Within the scope of the study, a total of 22 houses within the walled city are examined on site, and interviews are held with their owners to collect information about construction and use. Two related discussions are developed in reference to the examined cases which form the framework of the study: role of climate, landform, material, economic status and cultural background as factors in shaping the traditional environments, and the structure of the properties of spaces and inter-space relations that are formed as a result of building form. The tectonic structure of the bay windows, which are a part of the house and the street, and the relationships between the two are evaluated within this framework that considers the traditional built environment with a holistic approach. In this sense, the study makes a topological reading, rather than a typological one on bay windows, in which formal and architectural qualities and their relationships are examined.

Anahtar Kelimeler

Alanya, Traditional House, Alcove, Bay window, Street texture, Topology

İÇ VE DIŞ ARASINDA: ALANYA GELENEKSEL KONUTLARININ SOKAK UZANTILARI, ÇIKMALAR ÜZERİNE TOPOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Alanya geleneksel konut dokusu Cilvarda burnunun tanımladığı yarımadada bulunan kale içerisindedir. Bu çalışma kale surları içerisindeki geleneksel yerleşime odaklanmakta, iç ve dış mekân arasında bir arakesit mekân olarak tanımlanan konut çıkmalarının tektonik kurgusu ve mimari anlamı üzerine, sokak dokusu-konum ilişkisi, yapılar arası ilişki ve yapı içi mekânsal kurgu üzerinden bir okuma sunmaktadır. Literatür taraması ve arazi çalışmaları ile desteklenen çalışma kapsamında kale surları içinde toplam 22 adet ev yerinde incelenmiş, sahipleri ile görüşmeler yapılarak, yapım ve kullanımları hakkında bilgi derlenmiştir. Bu örnekler referansında birbiriyle ilişkilenen iki tartışma okumanın çerçevesini oluşturmaktadır: geleneksel çevrelerin şekillenişinde, yapı ve mekân oluşumlarında iklim, arazi yapılanması, malzeme, ekonomik durum ve kültürel yapılanma etkenlerinin rolü ve yapıların biçimlenme özelliklerine göre oluşan konut mekanlarının ve mekânlar arası ilişkilerin kurgulanma özellikleri. Evin ve sokağın bir parçası olan çıkmaların tektonik kurgusu ve aralarındaki ilişkiler, geleneksel yapılı çevreyi bütüncül bir yaklaşımla ele alan bu çerçeve içinde değerlendirilmiştir. Bu anlamda, çalışma çıkmalar üzerine bir tipoloji çalışması değil, biçimsel ve mimari nitelikler ile ilişkilerin irdelendiği bir topoloji çalışmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Konut, Çıkma, Cumba, Sokak dokusu, Topoloji., Alanya

Kaynakça

• Akarsu, F. (1984). Piaget’ye Göre Çocukta Mekân Kavramının Gelişimi. Mimarlık, 9, 31-33.
• Arel, A. (1982).Osmanlı Konut Geleneğinde Tarihsel Sorunlar. Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları No: 11.
• Arseven, C. E. (1984). Türk Sanatı. Cem Yayınevi.
• Berk, D., Kaymaz Koca, S. (2018, Ekim, 11-12). Topolojik Mekân’ Kavrayışının Çocuğun Mekân Algısındaki Yeri [Sempozyum]. 2. Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi. Çanakkale, Türkiye, 573-582.
• Booth, N. K. (2012). Landscape Foundations of Architecture. John Wiley and Sons Inc.
• Çelebi, E. (2011). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi: Kütahya, Manisa, İzmir, Antalya, Karaman, Adana, Halep, Şam, Kudüs, Mekke, Medine. 9. Kitap- 1.Cilt, Haz. Seyit Ali Kahraman, Yapı Kredi Yayınları.
• Eldem, S. H. (1944). 17. ve 18. Asırlarda Türk Odası. Güzel Sanatlar Mecmuası, V, 1-28.
• Esin, E. (1976). M. IX-XII. Yüzyıl Uygur Köşklerinden Safranbolu Mimarisine. İTÜ Mim. Fak. Mim. Tar. ve Rest. Ens. Bülteni, 5-6(2), 15-18.
• Evren, M. (1959). Türk Evinde Çıkma. İTÜ Mimarlık Fakültesi Fakülteler Matbaası.
• Eyüce, A. (2005). Geleneksel Yapılar ve Mekânlar. Birsen Yayınevi.
• Fischer, G. (2015). Mimarlık ve Dil. Daimon Yayınları. Hacıkura, N. (2000). Alanya’da Müftüoğlu Evi Restorasyon Projesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Haq, S. (2001). Complex Architectural Settings: An Investigation of Spatial and Cognitive Variables through Wayfinding Behavior [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Georgia Institute of Technology.
• Hasol, D. (1995). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. YEM Yayınevi.
• Kafesçioğlu, R. (1955). Kuzey Batı Anadolu’da Ahşap Ev Yapıları. İTÜ Mimarlık Fakültesi Pulhan Matbaası.
• Kocakuşak, S. (1996). Alanya’da Mahallelerin Fonksiyonel Özellikleri. Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri, 3, 169-180.
• Konyalı, İ. H. (1946). Alanya: Tarihi-Turistik Kılavuz. Ayaydın Basımevi.
• Kostof, S. (1985). A History of Architecture, Settings and Rituals. Oxford University Press.
• Köseoğlu, E. (2012). Kurgusal Olarak Farklılaşan Örüntülerde Mekânsal Okunabilirliğin Biçimsel, Dizimsel ve Öznel Boyutları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Lefebre, H. (1991). The Production of Space (Donald Nicholson-Smith Trans.). Basil Blackwell. https://monoskop.org/images/7/75/Lefebvre_ Henri_The_Production_of_Space.pdf
• Oliver, P. (2006). Built to Meet Needs. Elsevier Ltd. Özkan, S., Turan, M. ve Üstünkök, O. (1979). Institutionalised Architecture, Vernacular Architecture and Vernacularism in Historical Perspective. METU Journal of the Faculty of Architecture, 5(2), 127-156.
• Pakalın, M. Z. (1971). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü III. MEB.
• Piaget, J. ve Inhelder, B. (1956). The Child’s Conception of Space. Routledge and Kegan Paul.
• Softaoğlu, H. (2019). Scrutinising the Production of Space on The Example of Regent Street and Painting a Modern Life by the Agencies of Regency. Journal of Contemporary Urban Affairs, 3(3), 51-66.
• Şener, H. (1976). Geleneksel Konutların Korunmasına Bazı Analitik Yaklaşımlar Örnek: Alanya’da Geleneksel Konutlar. İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü Bülteni, 7(2), 2-10.
• Şener, H. (1984). Alanya’da Geleneksel Konutlar. İTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
• Şenyurt, O. (2016). İnşa Kuralları, Mimari Algı ve Mekân Kullanımı Bağlamında Osmanlı Toplumunda “Cumba”/“Şahnişin. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 1(1), 87-103.
• Türkmen, S. (1996). Alanya Evleri. Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri: 1992, 1993, 1994, 1995. Alanya Belediyesi. 53-57.
• Yürekli, H. ve Yürekli, F. (2005). Türk Evi Gözlemler ve Yorumlar. Yapı Endüstri Merkezi.
• Zengel, R. (2008). Mekân Algısına Yönelik Farklı Okuma Biçimleri. Mimarlıkta Malzeme Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, 3(7), 26-32.