SMYRNA/İZMİR KIRSALINDA YER ALAN BAZI SAVUNMA YAPILARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Sayı: 19, 11 - 28, 01.03.2019

Hakan Göncü Burak Yolaçan , Akın Ersoy

https://doi.org/10.22520/tubaked.2019.19.001

Cited By: 1

Öz

Smyrna/İzmir’de erken dönemlerden itibaren askeri bir güvenlik tedbiri olarak şehrin kırsalına sınır kaleleri inşa edildiği görülmektedir. Bu tahkimatlar kentin konumlandığı ovaya giriş-çıkışı sağlayan vadi ve yolları denetlemekle birlikte gerektiğinde de bu geçitleri tutma özelliğine sahiptirler. Günümüzde Antik Smyrna yerleşimlerini çevreleyen stratejik tepelere bu amaçla inşa edilmiş 10’un üzerinde savunma ve gözetleme yapısı tespit edilebilmektedir. Bazıları Arkaik Dönem’den itibaren kullanılmış olan bu savunma yapıları arasında; ovanın kuzeyinde Adatepe, Küçük Yamanlar, güneyinde Akçakaya, doğusunda ise Belkahve, Sivrikaya, Kaynaklar Kalesi ve Kırıklar Kalesi ön plana çıkan tahkimatlardır. Söz konusu bu yapılardan özellikle Akçakaya ve Belkahve kaleleri ise uzun süreli iskana sahip savunma yerleşimleri olarak dikkat çekmektedir.Bazıları hakkında literatürde oldukça az bilgiye sahip olduğumuz söz konusu bu savunma yapılarından; Belkahve, Sivrikaya, Kaynaklar, Kırıklar ve Akçakaya kalelerine 2016-2017 yılları arasında bu kalıntıların ağırlıklı olarak mimarilerinin yeni tekniklerle tekrar incelenmesi için araştırma gezileri yapılmıştır. Bu incelemelerde elde edilen yeni veriler bilinen eskileriyle karşılaştırılıp birleştirilerek bu yapıların tanımlanabilmesi amacıyla bu makalede değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal khora, Kale phrourion, Kamp stratopedon, Yunan ve Roma Dönemi, Savunma Mimarisi.

AN EVALUATION ON SOME DEFENSIVE STRUCTURES IN THE HINTERLAND OF SMYRNA/İZMİR

Öz

Border fortresses have been built in the hinterland of Smyrna/İzmir since earlier times as military security measures. These fortresses are built to observe and in case of an emergency, hold the valleys and roads in and out of the Izmir Plain. Today we can see more than 10 such fortress and watch towers built on strategic locations around the Ancient Smyrna. Among these fortresses, some of which have been used since the Archaic Period, to the north of the plain Adatepe and Küçük Yamanlar, to the south Akçakaya, to the east Belkahve, Sivrikaya, Kaynaklar and Kırıklar Fortress are the more remarkable fortifications. Among these Akçakaya and Belkahve are the prominent fortifications with long settlement histories Since we have so little information about these fortifications, Belkahve, Sivrikaya, Kaynaklar, Kırıklar and Akçakaya have been visited in 2016-2017 to re-evaluate especially the architectural finds with new techniques. What we know from the literature about these find spots are interpreted in the light of new evaluations for this paper to better understand the building remains in these fortresses.

Anahtar Kelimeler

Country khora, Castle phrourion, Camp stratopedon, Greek and Roman Period, Defensive architecture

Kaynakça

• AKURGAL, Ekrem., 1946 “Arkaik ve Klasik Çağlarda İzmir” Belleten X/37 : 55-80
• BEAN, E. George., 1959 “The Defences of Hellenistic Smyrna” Anadolu Araştırmaları 1/2: 43-57
• BEAN, E. George. ve Rüstem, DUYURAN., 1947 “Ada Tepe Again (Sancaklı Kalesi)” The Journal of Hellenistic Studies 67: 128-134
• CADOUX, J. Cecil., 2003 İlkçağ’da İzmir Kentin, En Eski Çağlardan İ.S. 324’e Kadar Tarihi (Çev. Bilge Umar), İstanbul.
• COOK. J. M., 1959 “Old Smyrna” The Annual of the Brithish School Athens 53/54 : 1-34
• DOĞER, Ersin. ve İsmail, GEZGİN., 1998 “Arkaik ve Klasik Dönemde Smyrna’nın Dış Savunması Üzerine Gözlemler”, N. Ülker (Ed) III. Uluslararası İzmir Sempozyumu: 6-30
• DOĞER, Ersin., 2011 İzmir’in Smyrna’sı Paleolitik Çağ’dan Türk Fethine Kadar. İletişim Yayınları
• ERSOY, Akın. Binnur, GÜRLER ve Onur GÜLBAY., 2004 “2002 Yılı Şirince ve Çevresi Yüzey Araştırması” 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 77-86, Kültür ve Turizm Bakanlığı Dösimm Basımevi Ankara
• FIELDS, Nic., 2006 Ancient Greek Fortifications 500-300 BC, Osprey Publishing Midland House, Oxford
• FREDERIKSEN, Rune., 2011 Greek City Walls of The Archaic Period 900-480 BC. Oxford University Press
• GÖNCÜ, Hakan., 2017 Smyrna Akropolü Savunma Yapıları, Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları II. Ege Yayınları
• LAWRENCE, W. Arnold., 1979 Greek Aims in Fortification, Clarendon Press, Oxford
• MERİÇ, Recep., 2009 Das Hinterland von Ephesos: Archäologisch-topographische Forschungen im Kaystres-Tal Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Instituts, Wien
• RAMSAY, W. M., 1880 Newly Discovered Sites near Smyrna, The Journal of Hellenistic Studies 1, 63-68
• SCRANTON, R. Lorentz., 1941 Greek Walls. Camnridge Massachusetts Harvard University Press.
• WEBER. Georg., 1880 Le Spylos et ses Monuments ancienne Smyrne, (Navlochon): Monographie historique et topographique. Bibliothèque nationale de France.
• WEBER. Georg., 1885 “Akdsche-Kaja. Eine unbekanute Felsburg bei Smyrna (mit einer Beilage)” Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung 10: 210- 216
• WINTER, F. E., 1971 Greek Fortifications. University of Toronto Press
• YOLAÇAN, Burak. Hakan, GÖNCÜ ve Akın, ERSOY., 2017 “2016 Yılı İzmir İli Merkez İlçeleri ve Menemen İlçesi Yüzey Araştırması” 35. Araştırma Sonuçları Toplantısı: Cilt 1, 41-60. Bursa Büyükşehir Belediyesi Matbaası.