TİRE MÜZESİ KOLEKSİYONUNDAN BİR GRUP CAM ŞİŞE

Yıl 2018, Sayı: 18, 49 - 61, 01.09.2018

Tümay Hazinedar Coşkun

https://doi.org/10.22520/tubaked.2018.18.004

Öz

İzmir’in ilçelerinden biri olan Tire, Anadolu’da görülen tüm tarihi devirleri yaşamış, birçok uygarlığın izini taşıyanmerkezlerdendir. Kaynaklarda Teira, Tyrha, Thyeira, Thyaira ve Thyraion isimleriyle anılan ilçe Roma ve Bizansdöneminin önemli yerleşim yerlerindendir. Tire’nin geniş tarihsel sürecine katkı sağlayan en önemli verilerden biri deTire Müzesi’nde sergilenen tarihi eserlerdir. Çalışmamızın konusunu ise müzede yer alan cam şişeler oluşturmaktadır.Makalemizde Tire Müzesi’nde bulunan camların 2000 yılı sonrasında, müzeye kazandırılmış olanları çalışılmıştır.2000 yılı ve daha önceki senelere ait eserler ise Prof. Dr. Binnur Gürler tarafından “Tire Müzesi Cam Eserleri” başlıklıbir kitap ve birden çok makaleye konu olmuştur. 2018 yılı itibari ile Tire Müzesi’nde toplam 218 adet cam eseryer almaktadır. Söz konusu bu objelerden müzenin deposunda, tümü sağlam halde bulunan 16 cam şişe yazımızdatanıtılmaktadır. Şişelerin çoğunluğu küçük boyutlu, muhtemelen parfüm şişesi gibi görülmekle birlikte birkaç tanedaha büyük hacimli kap, döneminde sürahi işleviyle kullanılmış olmalıydı.

Anahtar Kelimeler

Tire, Tire Müzesi, Cam, Roma Camı, Bizans Camı

A GROUP OF GLASS BOTTLES IN TIRE MUSEUM COLLECTION

Öz

Tire; one of the districts of İzmir, is an important civilization center inhabited all through the historical periods in Anadolu. The district; mentioned as Teira, Tyrha, Thyeira, Thyaira and Thyraion is a major site of Rome and Byzantine periods. The historical artifacts exposed in Tire Museum reveal important data that contribute to the history of Tire. The subject of this study is the glass bottles in the Tire Museum

Anahtar Kelimeler

Tire, Tire Museum, Glass, Roman Glass, Byzantine Glass

Kaynakça

• AKAT, Y.-FIRATLI, N.-KOCABAŞ,H. 1984 Hüseyin Kocabaş Koleksiyonu Cam Eserler Kataloğu, İstanbul.
• ARMAĞAN, A.M., 1989 “Tire Arkeoloji ve Etnografya Müzesi”, Sanat Dünyamız, Sayı 21, İstanbul.
• ARMAĞAN, A.M., 1989 Tüm Yönleriyle Tire II, İzmir.
• ASLANOĞLU, İ., 1978 Tire’de Camiler ve Üç Mescit, Ankara.
• ATİK, Ş., 2004 MÖ I. Binde Anadolu’da Cam Üretimi ve Tasarımı, İstanbul.
• ATİLLA, C.,-GÜRLER, B., 2009 Bergama Müzesi Cam Eserleri, Bergama Belleten 16, İzmir.
• ÇAKMAKÇI, Z., 2017 Ödemiş Müzesi Cam Eser Koleksiyonu, İzmir.
• ÇEKİLMEZ, M., 2016 “Tire Müzesi Helenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi Mezar Stelleri”, Tire Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler, C.1, İstanbul.
• EKER, F., 2014 Kahramanmaraş Müzesi’ndeki Cam Eserler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• ERDEM, İ., 2016 “Orta Çağ’ın Sonlarında Tire ve Çevresi”, Tire Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler, C.1, İstanbul.
• ERTEN, E., 1993 Başlangıcından Geç Antik Dönem Sonuna Kadar Anadolu’da Cam, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• ERTEN, E., 2000 “Anadolu’da Roma Camcılığında Küresel Gövdeli Sürahiler”, Olba III, Mersin.
• ERTEN, E., 2003 “Marmaris Müzesindeki Üç Uzun Unguentarium”, Belleten, 249, LXVII, Ankara.
• ERTEN, E., 2018 Silifke Müzesi Cam Kataloğu, Ankara.
• GENÇLER, Ç., 2009 Elaiussa Sebaste Antik Yerleşimi Cam Buluntuları, Ankara.
• GÜRLER, B., 1999 “Tire’de Bulunmuş Erken Roma Devri’ne Ait Cam Eserlerden Oluşan Mezar Grubu”, Belleten, Cilt: LXIII, Sayı: 236, Ankara.
• GÜRLER, B., 2000 Tire Müzesi Cam Eserleri, Ankara.
• GÜRLER, B., 2001 Tire’nin Uzgur Köyü’nde Bulunmuş Olan MS2. Yüzyıl Sonu-3.Yüzyıl Başına Ait Mezar Grubu”, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, Sayı 2, Ankara.
• GÜRLER, B., 2004 “Tire Müze’sinden MS 5-7. Yüzyıla Ait Kandiller”, Belleten 253, Ankara.
• HAYES, J.W., 1975 Roman And Pre-Roman Glass in The Royal Ontario Museum, Toronto. HAZİNEDAR-COŞKUN, T., 2012 2007-2010 Yılı Kadıkalesi Cam Buluntuları, İzmir (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• HAZİNEDAR-COŞKUN, T., 2013 “Kadıkalesi’nde Cam Üretimi”, Bizanslı Ustalar Latin Patronlar Kazı Buluntuları Işığında Kuşadası, Kadıkalesi’ndeki Ticari Üretimden Yansımalar, ed. Z. Mercangöz, İstanbul.
• HAZİNEDAR-COŞKUN, T., 2017 “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Cam Buluntuları Yoluyla Bizans Camcılığı”, İzmir (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• HAZİNEDAR-COŞKUN, T., 2017 Kuşadası, “Kadıkalesi/Anaia Kazısı Bizans Dönemi Cam Buluntularından Sofra/Kapları”, Uluslararası XVIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Aydın.
• ISINGS, C., 1957 Roman Glass from Dated Finds, Archaeologica Traiectina, II Edita Ab, AcaGroningen/Djakarta.
• ISRAELI, Y., 2003 Ancient Glass in The Israel Museum, The Eliahu Dobkin Collection and Other Gifts, Jerusalem.
• KEIL, J.,-PERMERSTEINA.V., 1914 Bricht Über Eine Dritte Reise in Lydien und den Angrenzenden Gebieten Ioniens, DenkschrWien 57, Band 1, Wien.
• KÜÇÜKERMAN, Ö., 1985 Cam Sanatı ve Geleneksel Türk Camcılığından Örnekler, İstanbul.
• LANCEL, S., 1967 Verrerie Antique de Tipasa, Paris.
• LIGHTFOOD, C.S.,-ASLAN, M., 1992 Anadolu Antik Camları: Yüksel Erimtan Koleksiyonu, İstanbul.
• MERİÇ, R.,-MELKELBACH, R.,-ŞAHİN, S., 1979 Der Antike Name des Heutigen Tire, ZPE 33, Bonn.
• OLCAY, Y., 1997 Antalya’nın Demre(Kale)İlçesi’ndeki Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı 1989- 1995 Yılları Cam Buluntuları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara.
• ÖZET, 1998 Dipten Gelen Parıltı, Ankara.
• ÖZGÜMÜŞ, Ü., 2000 Anadolu Camcılığı, İstanbul.
• ÖZTÜRK, N., 2013 Kars Müzesi Cam Eserleri, Erzurum.
• ÖZTÜRK, N., 2013 Erzurum Müzesi Cam Eserleri, Erzurum.
• RUTTI, B., 1991 “Early Enamelled Glass”, Roman Glass: Two Centuries of Art and Invention, London.
• SALDERN, V., 1980 Ancient And Byzantine Glass From Sardis, London.
• SEVİN, V., 2016 Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Ankara.
• STRABON, 1991 Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIIIXIV), İstanbul.
• TAŞTEMÜR, E., 2007 Klaros Cam Eserleri, Edirne.
• TOKLUOĞLU, F., 1973 Tire ve Çevre İncelemeleri, Ankara.
• ZERWICK, C., 1990 A Short History of Glass, NewYork.