AKROPOL DOĞU (İÇ) SUR YANGIN TABAKASINDA BULUNAN SİKKELER IŞIĞINDA PARİON’DA TAHRİBAT İZLERİ ÜZERİNE BİR ÖN DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 22, 51 - 66, 31.12.2020

Vedat Keleş Kasım Oyarçin

https://doi.org/10.22520/tubaked.2020.22.004

Cited By: 2

Öz

Antik Çağ’da Troas Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan Parion antik kenti, sahip olduğu coğrafi ve stratejik konumu
ile çağlar boyunca bölgedeki egemen güçlerin sahip olmak istedikleri bir kent konumundadır. Bu durum kentin
savunma ihtiyacını da beraberinde getirmiş ve yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda oldukça görkemli sur duvarları ile kent
korunmaya çalışılmıştır. Parion savunma yapıları mevcut kalıntıları ile daha önce incelenmiş olmakla birlikte 2017
yılına kadar savunma yapılarında arkeolojik kazı çalışmaları gerçekleştirilmemiştir. 2017 yılında Parion Akropolünü
ve çevresindeki alanın doğusunu çevreleyen, bir iç sur olarak da adlandırabileceğimiz savunma yapısının doğu
yüzünü ortaya çıkarmak amacıyla bilimsel arkeolojik kazılara başlanmıştır. Çalışma konumuzu oluşturan sikkeler
ise, 2019 yılı çalışmaları sırasında 0.80 m. derinliğindeki yangın tabakası içerisinde farklı kotlarda ele geçmişlerdir.
Sur duvarındaki bir tahribat dönemine ait olan yangın tabakasında bulunan 39 sikkenin, üçü Roma eyalet sikkesi iken,
otuz altısı Erken Bizans Dönemi’ne tarihlenmektedir. Erken Bizans sikkelerinin en geç tarihlisi MS 615 yılına ait
olmakla birlikte, sikkelerin çoğunluğu Focas ve Heraclius Dönemi’nde darp edilmişlerdir. Söz konusu yangın tabakası
içerisinde sikkeler dışında, oldukça yoğun ateşe maruz kaldıklarından dolayı üzerleri tamamıyla yangın izleri ile
kaplı olarak ele geçmiş arkeolojik kalıntı ve buluntular da, surlarda dolayısıyla kentte gerçekleşen bir tahribata işaret
etmektedirler. Anadolu’daki bazı antik kentlerde, MS 615-616 yıllarında Sasani akınları nedeniyle tahribat izleri ve
sikke buluntularında ani bir kesilme görülmektedir. Parion Akropolü Doğu (İç) Sur yangın tabakası içerisinde ele
geçen sikkeler de, Sasaniler’in MS 615-616 yılında Khalkedon’u kuşatmadan önce Parion’a da uğradıkları ve kentte
tahribat yaptıkları izlenimi uyandırması açısından önemli bir yere sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Parion, Sasani, Erken Bizans

Kaynakça

• BAŞARAN, C., 1999, “Parion 1997 Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XVI-I, Ankara, s. 349-364.
• BELLINGER, A. R., 1961, Troy the Coins, Princeton.
• BENDALL, S. ve ILISCH, L. ve MORRISSON, C. 1993, Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon, Berlin.
• BMC I, Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum: vol. I, (Ed. W. Wroth), London, 1908.
• BMC MYSIA, British Museum Catalogues of Greek Coins: Mysia, (Ed. W. Wroth), Bologna, 1964.
• BMC TROAS, A Catalogue of the Greek Coins in British Museum Troas, Aeolis and Lesbos, (Ed. W. Wroth – A. Forni), Bologna, 1964.
• ÇİZMELİ-ÖĞÜN, Z., 2014, “Smintheion Definesi ve Alexandria Troas Sikkelerinin Akdeniz Havzasındaki Dolaşımı”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Bildiriler, (Ed. K. Dörtlük, O. Tekin, R. Boyraz-Seyhan), Antalya, s. 171-196.
• BAŞARAN, C., 1999, “Parion 1997 Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XVI-I, Ankara, s. 349-364.
• BELLINGER, A. R., 1961, Troy the Coins, Princeton.
• BENDALL, S. ve ILISCH, L. ve MORRISSON, C. 1993, Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon, Berlin.
• BMC I, Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum: vol. I, (Ed. W. Wroth), London, 1908.
• BMC MYSIA, British Museum Catalogues of Greek Coins: Mysia, (Ed. W. Wroth), Bologna, 1964.
• BMC TROAS, A Catalogue of the Greek Coins in British Museum Troas, Aeolis and Lesbos, (Ed. W. Wroth – A. Forni), Bologna, 1964.
• ÇİZMELİ-ÖĞÜN, Z., 2014, “Smintheion Definesi ve Alexandria Troas Sikkelerinin Akdeniz Havzasındaki Dolaşımı”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Bildiriler, (Ed. K. Dörtlük, O. Tekin, R. Boyraz-Seyhan), Antalya, s. 171-196.
• BAŞARAN, C., 1999, “Parion 1997 Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XVI-I, Ankara, s. 349-364.
• BELLINGER, A. R., 1961, Troy the Coins, Princeton.
• BENDALL, S. ve ILISCH, L. ve MORRISSON, C. 1993, Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon, Berlin.
• BMC I, Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum: vol. I, (Ed. W. Wroth), London, 1908.
• BMC MYSIA, British Museum Catalogues of Greek Coins: Mysia, (Ed. W. Wroth), Bologna, 1964.
• BMC TROAS, A Catalogue of the Greek Coins in British Museum Troas, Aeolis and Lesbos, (Ed. W. Wroth – A. Forni), Bologna, 1964.
• ÇİZMELİ-ÖĞÜN, Z., 2014, “Smintheion Definesi ve Alexandria Troas Sikkelerinin Akdeniz Havzasındaki Dolaşımı”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Bildiriler, (Ed. K. Dörtlük, O. Tekin, R. Boyraz-Seyhan), Antalya, s. 171-196.
• TEK, T., 2015, “Side Sikke Buluntuları Işığında MS 622/3’de Pamphylia’ya “Olası” Bir Sasani Saldırısı”, CollAn 14, s. 123-136.
• TEK, T., KÖKER, H., SARIİZ, E., 2019, “Stratonikeia 2008-2018 Yılı Kazılarında Bulunan Erken Bizans Sikkeleri”, (Ed. B. Söğüt), Stratonikeia Çalışmaları 4: Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları, İstanbul, s. 175-209.
• TEKİN, O., 1999, Bizans Sikkeleri, İstanbul.
• TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2012, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1998”, CollAn. XI, s. 347-401.
• TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2013, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1999”, CollAn. XII, s. 299-331.
• TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2014, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2000”, CollAn. XIII, s. 293-336.
• TEKİN, O., ve EROL-ÖZDİZBAY, A., 2016, “Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2001”, Anatolia Antiqua XXIII, s. 117-146.
• THEOPHANES, 1997, The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Eastern History AD 284-813, (çev. C. Mango and R. Scott), Oxford.
• ÜNAL, C., 2012, Manisa Müzesi Bizans Sikkeleri, Manisa.
• ÜNAL, C., TATAR, Ö., TOY, M., 2017, Tunay Demran Koleksiyonu, İzmir.