Architectural Characteristics of Traditional Houses of Çardak Village in Uşak

Yıl 2021, Sayı: 24, 23 - 46, 31.12.2021

Feyza Aydın Çolakoğlu , Özlem Karakuş

https://doi.org/10.22520/tubaked2021.24.002

Öz

Uşak Çardak Köyü Geleneksel Evlerinin Mimari Özellikleri

Öz

Uşak il merkezine 28 km mesafede bulunan Çardak Köyü, geçiminin tarım ve hayvancılığa dayandığı kırsal bir yerleşim alanıdır. Tarım alanlarının yeterli bulunmaması, sağlık, eğitim, alt yapı ve ulaşım hizmetlerinin yetersiz olması gibi sebepler köylüyü kentlere göçe zorlamıştır. Bu durum da evlerin boş kalması, sürekli bakım ve onarımının yapılamaması geleneksel mimari karakteristik özelliklerin hızla yitirilmesine sebep olmaktadır. Yerel mimari kimliğin korunması amacıyla incelenerek belgelenen mevcut çalışmada, genellikle evlerin zemin katları depolama alanı ve ahır gibi mekanları içermekte, üst katlar ise yaşam alanı olarak hizmet vermektedir. Kagir yapıların çoğunlukta bulunduğu köyde yapı malzemesi olarak genellikle yörede bulunan taş ve ahşap tercih edilmiştir. İki kat şeklinde inşa edilen yapıların yaygın olduğu köyde evlerin zemin kat seviyesinde kagir yığma taşıyıcı sistem uygulanırken üst katlarda ahşap ve taşın kullanıldığı karma sistemler gözlemlenmiştir.
Toplu yerleşme düzeninin hakim olduğu köyde yapılan incelemeler doğrultusunda özellikle yurt içi ve yurt dışı göçlerin yaşanması sebebiyle geleneksel yapıların tehdit altında olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın amacı, yapılan alan incelemesi doğrultusunda yerleşim dokusunu ve mimari özelliklerini araştırmak, belgelemek ve geleneksel evlerin yaşatılmasına yönelik öneriler geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Uşak Çardak Köyü, Koruma, Açık Sofa, Kırsal Ev, Moloz Taş Duvar

Kaynakça

• AHUNBAY, Z., 2017 Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, İstanbul, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, 9. baskı, s.136.
• ÇAKIR, İ. E., 2010 “Uşak Kazâsı (1676 Tarihli Avârız Defterine Göre)”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), 28/Güz, s.27-47.
• ÇİFTÇİ, A., YERGÜN, U., 2017 Geleneksel Yapım Teknikleri, Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Rölöve Restorasyon Yüksek Lisans Ders Notları, İstanbul.
• ERES, Z., 2013 “Türkiye’de Geleneksel Kırsal Mimarinin Korunması: Tarihsel Süreç, Yasal Boyut”, (yay.) K.K. Eyüpgiller ve Z. Eres, Prof.Dr. Nur Akın’a Armağan–Mimari ve Kentsel Koruma, YEM Yayınları, s.457-469.
• ERES, Z., 2016 “Türkiye’de Geleneksel Köy Mimarisini Koruma Olasılıkları”, Ege Mimarlık Dergisi, 92/Ocak, s.8-13.
• KUBAN, D., 1995 Türk Hayatlı Evi, İstanbul, Ziraat Bankası Yayınları.
• [URL 1,2021] http://www.usak.gov.tr/ ( Uşak Valiliği Resmi Web Sitesi)
• [URL 2,2021] https://earth.google.com/ (Uşak Çardak Köyü Haritası)
• Uşak Çardak Köyü Muhtarı Bünyamin Barış Altuğ ile kişisel görüşme – 14.01.2021.
• Uşak Çardak Köy Halkı Ali Kahraman ile kişisel görüşme – 19.01.2021.
• Uşak Çardak Köyü Yapı Ustası ile kişisel görüşme – 19.01.2021.
• Çizimler ve Fotoğraflar: Feyza AYDIN ÇOLAKOĞLU, Özlem KARAKUŞ