A TRAPEZOPHOROS WITH EROS FIGURE FROM AFYONKARAHİSAR ARCHEOLOGY MUSEUM (TABLE SUPPORT)

Yıl 2024, Sayı: 29, 29 - 38, 28.06.2024

Barış Emre Sönmez

https://doi.org/10.22520/tubaked.1197175

Öz

The Eros Trapezophoros (Table Support) belonging to the Roman Imperial Period, which is located in the Afyonkarahisar Museum, was brought to the museum by purchasing, and no comprehensive study has been done on it.** The fact that such an important material or subject has not been evaluated leaves the evaluation of the economic and social structure in the region incomplete. Trapezophoros dated to the Roman Imperial Period is one of the important furniture examples showing the aesthetics and luxury of the Roman Imperial Period life in Afyonkarahisar. In this direction, the work in the museum was discussed and tried to be introduced. Eros’ right arm is missing from the shoulder; the right foot is missing below the knee. A stylistic, typological and iconographic evaluation of the work has been made and it is considered appropriate to date it to the Late Antonine - Early Severan Period. When Eros Trapezophoros is evaluated with other comparative examples, it is understood that this work belongs to the Dokimeon workshop.

Anahtar Kelimeler

Eros, Trapezophoros, Roman Imperial Period, Phrygia, Afyonkarahisar, Dokimeon.

AFYONKARAHİSAR ARKEOLOJİ MÜZESİ’NDEN EROS FİGÜRLÜ BİR TRAPEZOPHOROS (MASA AYAĞI)

Öz

Afyonkarahisar Müzesi’nde yer almakta olan Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait Eros Trapezophoros (Masa Ayağı) müzeye satın alma ile kazandırılmış olup, üzerine kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Böylesine önemli bir malzemenin ya da konunun değerlendirilmemiş olması bölgedeki ekonomik durumu ve sosyal yapısını ayrıca inanç, kült ve adak yapısının anlaşılmamasına ve doğru anlamda çözülmemesine neden olmuştur. Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenen Trapezophoros (Masa Ayağı), Afyonkarahisar’daki Roma Dönemi yaşantısının estetik ve lüksünü gösteren önemli mobilya örneklerinden biridir. Bu doğrultuda müzede bulunmakta olan eser ele alınmış ve tanıtılmaya çalışılmıştır. Eros Trapezophoros (Masa Ayağı) sağ kol omuzdan itibaren; sağ ayağın dizden aşağısı eksik olarak müzeye kazandırılmıştır. Eserin stilistik, tipolojik ve ikonografik bir değerlendirilmesi yapılmış olup, Geç Antoninler - Erken Severuslar Dönemi’ne tarihlendirilmesi uygun görülmektedir. Eros Trapezophoros (Masa Ayağı) nitelik ve kalite açısından değerlendirildiğinde Dokimeon atölyesine ait olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eros, Trapezophoros, Roma İmparatorluk Dönemi, Frigya, Afyonkarahisar, Dokimeon

Kaynakça

• Ajootian, A. (2000). A Roman table support at ancient Corinth. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens, 69(4), 487-507.
• Akurgal, E. (1955). Phrygische kunst. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Yayınları.
• Anabolu, M.U. (1987). İzmir Arkeoloji Müzesi’ndeki taştan yapılmış masa ayakları. V. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 293-301.
• Anabolu, M. U. (1991). Efes Müzesi’nde Bulunan Masa Ayakları. Türk Arkeoloji Dergisi, XXIX, 71-85.
• Anderson, J.G.C. (1932). The Genesis of Diocletion’s provincial re-organization. JRS, Vol. 22/ I, 24-32.
• Arslan, M. (2007). Roma’nın büyük düşmanı Mithradates VI Eupator. Odin Yayıncılık.
• Berges, D. & Nollé, J. (2000). Tyana archäologischhistorische untersuchungen zum südwestlichen Kappadokien, 2. Cilt. Bonn.
• Bilgin, P. K. (2018). Afyonkarahisar yüzey araştırmaları ışığında içbatı Anadolu’da Demir Çağı seramiği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Carpenter, T. (2002). Antik Yunan’da sanat ve mitoloji. Homer Yayınları.
• Casal, L. A. (1990). Kairoi/Tempora Anni. LIMC, Vol. V, 891-920.
• Cohon, R.H. (1984). Greek and Roman stone table supports with decorative relief (Phd. Diss.). New York University.
• Çelikbaş, E. (2015). A Trapezophoros (Table-bearer) from Parion-Parion’dan bir trapezophoros (masa ayağı). In C. Başaran &V. Keleş (Ed.), Parion kazıları 10. Yıl armağanı (pp. 43-48). Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Dinç, M. (2015). Manisa Müzesi’ndeki Hellenistik- Roma Dönemi heykelleri. In S. Durugönül (Ed.), Manisa Müzesi heykeltıraşlık eserleri (pp. 27-98). Mersin Üniversitesi Kilikia Arkeolojisini Araştırma Merkezi Yayınları-3.
• Dinç, M. Ş. (2021). Phrygia Sebastesi’nden tutsak Eros figürlü mermer bir masa ayağı. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 287-297.
• Dmitriev, S. (2001). The end of provincia Asia. HistoriaZAltGesch, Bd. 50, H. 4, 468-489.
• Döhl, H. (1968). Der Eros des Lysipp- Frühhelleistische Eroten. Göttingen.
• Drew-Bear, T. (2001). Grek ve Roma Dönemlerinde Afyonkarahisar. Afyonkarahisar kütüğü cilt I (97- 111). Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Erhat, A. (2013). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Feuser, S. (2013). Monopodia-Figürliche tischfüße aus kleinasien. Ein beitrag zum ausstattungsluxus der Römischen kaiserzeit. Byzas 17.
• Ful, Ş. D. (2021). Yazılı kaynaklar ışığında Parion’da tapınım gören kültler. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(2), 163-180.
• Gökdemir, G. (2019). A new example in The Museum of Ankara Anatolian Civilizations: “marble monopodia with the figure of HarpocratesTemporia Anni. Tarih Araştırmaları Dergisi, 38(65), 103-134.
• Gönçer, S. (1971). Afyon ili tarihi, C.I. Karınca Matbaacılık.
• Hadzisteliou-Price, T. (1969). The type of the crouching child and the temple boys. BSA, 64, 59- 111.
• Hesiodos. Tanrıların doğuşu (Çev. F. Akderin). Say Yayınları.
• İlaslı, A. (2004). İlk yerleşimden Türk egemenliğine kadar Afyon. Anadolu’nun Kilidi Afyon (49-61). T.C. Afyon Valiliği Yayınları.
• Koch, G. & Sichtermann, H. (1982). Römische sarkophage. C.H. Beck.
• Koch, G. (2008). Kinder-Sarkophage der Römischen kaiserzeit in leinasien. Adalya, XI, 165-187.
• Konuk, T. (2008). Antik Yunan ve Roma’da din, mitos ve çocuk görünümlü tanrılar [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kökdemir, G. (2019). A marble table support with the figure of Harpocrates-Tempora Anni in The Museum of Ankara Anatolian Civilizations. TAD, C.38/S. 65, 103-134.
• Magie, D. (2001). Anadolu’da Romalılar, Attalos’un vasiyeti. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Mansel, M. (1956). Bericht über ausgrabungen und untersuchungen In Pamphylien in den jahren 1946-1955. AA, 71, 34-119.
• Mansel, A. M. (1995). Ege ve Yunan tarihi. T.T.K. Yayınları.
• McCann, A.M. (1978). Roman sarcophagi in The Metropolitan Museum of Art. New York.
• Mermerci, D. (1979). Afyon bölgesi ve hinterlandında M.Ö. II. Bin yerleşme birimleri. Türk Tarih Kongresi, 8, 159-164.
• Mitchell, S. (1993). Anatolia, Land, Men and Gods in Asia Minor I: The Celts in Anatolia and the impact of Roman rule. Oxford University Press.
• Phillips, K. L. (2008). Figural table support: aspects of the archaeology of dining in the Roman world. Aphrodisias Papers, IV, 253-283.
• Potter, D. (1998). Procurators in Asia and Dacia under Marcus Aurelius: A case study of imperial initiative in government. ZPE Bd. 123, 270-274.
• Richter, G.M.A. (1966). The furniture of the Greeks, Etruscans and Roman. Robetson HGA.
• Rostovtzeff, M. I. (1998). The social and economic history of the Hellenistic world C.I. Clarendon Press.
• Sams, G. K. (2008). Gordion ve Frigler. Hakan ve Taciser Sivas (Ed.), Friglerin Gizemli Uygarlığı (49-58). YKY Yayınları.
• Sevin, V. (1999). Anadolu arkeolojisi. Der Yayınları.
• Sevin, V. (2007). Anadolu’nun tarihi coğrafyası I. T.T.K. Yayınları.
• Sharpe, H. (2014). Bronze statuettes from The Athenian Agora: Evidence for domestic cults in Roman Greece. Hesperia, The Journal of The American School of Classical Studies at Athens, 83(1), 143-187.
• Sönmez, B.E. (2023). Prymnessos’tan Roma İmparatorluk Dönemi Nike heykeli. OANNESUluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 623-636.
• Stephanidou-Tiberiou, T. (1993). Τραπεζοφόρα με πλαστική διακόσμηση. Η Αττική Ομάδα.
• Thonemann, P. (2013). Roman Phrygia. Cambridge University Press.
• Uçankuş, H. T. (2000). Tarih öncesi çağlardan Perslere kadar Anadolu. Kültür Bakanlığı Yayınları.