MILITARY MUSIC IN HUN PERIOD

Yıl 2016, Sayı: 39, 225 - 237, 15.06.2016

Timur Vural

Öz

The Huns, who reigned between the fifth century
B.C. and the fifth century A.D., had their own unique music. The origins of the
Huns’ music are in army and religious musical traditions too, like the other
Turk tribes. The Huns’ musical tradition is dated to ancient times, and
can be distinguished from the world's other military music through performance,
performance location, and ritual aspects. The military music community was
called “tug team” in the Hun period. The first Hun military music ensembles
consisted of yırağ (surnay, shawm), borguy (pipe), tümrük (drum), küvrük (drum)
and çeng (bell) in this age. We are able to obtain information about the Hun
period from Chinese and Byzantine sources and archaeological findings, which
are an important cultural element to the Tug team. This study will exhibit the
historical journey of the Huns’ military music traditions. This military music
ensemble’s tasks in the imperial palaces, entertainments, wars and religious
rituals will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Military Music, Music In Hun Period, Musicology, Turkic Music

Hun Dönemi Askerî Müziği

Öz

Kendilerine özgün müzikleri olan Hunlar, MÖ. 5 ile
MS. 5 yy. arası hâkimiyet sürmüşlerdir. Diğer Türk topluluklarda olduğu gibi
Hunlarda da müzik orduya ve dinsel geleneğe dayanır. Hunların müzikal geleneği,
çok eski zamanlara dayanmakla birlikte, diğer dünya âskeri müziklerinden
çalınışı, icra yerleri ve ritüelleri ile ayrılmaktadır. Hun döneminde bu askerî
müzik topluluğuna “tuğ takımı” denilmiştir. Bu devirdeki ilk Hun, tuğ takımı
“yırağ, borgu, tümrük, küvrük ve çeng”den oluşmuştur. Türk kültürünün önemli
bir parçası olan tuğ takımına yönelik sunulan bilgiler, Çin, Bizans yazılı
kaynakları ile arkeolojik bulgulardan faydalanarak sunulmuştur. Bu çalışmada
Hun askerî müzik geleneği tarihi akış içinde sergilenmiştir. Bu askerî müzik
takımının saraylarda, eğlencelerde, savaşlarda ve dini ayinlerde aldığı roller
aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Askerî Müzik, Hun Dönemi Müziği, Müzikoloji, Türk Müziği

Kaynakça

• AK, Ahmet Ş. (2002), Türk Mûsikî Tarihi, Akçağ Basım, Ankara.
• ANADOL, Cemal – Abbasova, Fazile – Abbaslı, Nazlı (2007), Türk Kültür ve Medeniyeti, Bilge Karınca yay., İstanbul.
• BAYKUZU, Tilla Deniz (2005), IV. ve V. Yüzyıllarda Çindeki Birkaç Hükümdar Kurganı ve Türbesi Hakkında, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2.
• _____(2009), Bir Hun Başkenti: T’ung-Wan Ch’eng, Modern Türklük Araştırma- ları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 3, Ankara.
• _____(2005), Güney Hunları ve “Hun Flütünden On Sekiz Şarkı”, Bilig Dergisi, Sayı: 33, Ankara.
• BUDAK, Ogün Atilla (2006), Türk Müziğinin Kökeni – Gelişimi, Phoenix Yayı- nevi, Ankara.
• ÇORUHLU, Yaşar (2007), Erken Devir Türk Sanatı – İç Asya’da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelişimi, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• DİYARBEKİRLİ, Nejat (1972), Hun Sanatı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• DORAS, Sabahattin (No Date), Mehterhane, Türkiye Turing ve Otomotiv Ku- rumu, İstanbul.
• EKREM, Nuraniye Hidayet (2012), Duhuang Müzik Notaları, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, Ankara.
• ERENDİL, Muzaffer (1992), Dünden Bugüne Mehter, Genelkurmay Basımevi, Ankara.
• ESİN, Emel (1972), Başlangıçtan Selçuklulara Kadar Türk Hakan Şehri, AÜ. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, VII/10-11, Ankara.
• GAZİMİHÂL, Mahmut R. (1955), Türk Askerî Muzıkları Tarihi, Maarif Bası- mevi, İstanbul.
• _____(2001), Türk Nefesli Çalgıları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• GÖMEÇ, Saadettin (2009), Eski Türk Ordusunun Genel Mahiyeti, 12. Askerî Ta- rih Sempozyumu, Ankara.
• HEY’ET, Cevat (1996), Türklerin Tarihi ve Kültürüne Bir Bakış, Yazıldığı yıl: 1838, Türkiye Türkçesine çeviren ve hazırlayan: M.Müderriszade, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• KAMACIOĞLU, Filiz (2004), Türklerde Müzik, Türk Tarihi ve Kültürü, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• KÖSEMİHAL, Mahmud R. (1939), Türkiye-Avrupa Mûsikî Münasebetleri, Nu- mune Matbaası, İstanbul.
• ÖGEL, Bahaeddin (1987), Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür ve Turizm Bakan- lığı Yayınlar, Cilt: 8, Ankara.
• ÖZERDİM, Muhaddere N. (1943), M. S. 4-5 inci Asırlarda Çin'in Şimalinde Ha- nedan Kuran Türklerin Şiirleri, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Ankara.
• ÖZKAN, İ. Hakkı (1994), Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usulleri, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• SİNOR, Denis (2004), The Cambridge History Of Early İnner Asia, Cambridge University Pres, New York.
• UÇAN, Ali (2000), Geçmişten Günümüze Günümüzden Geçmişe Türk Müzik Kül- türü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
• VURAL, Feyzan (2011), İslâmiyet’ten Önce Türklerde Kültür ve Müzik, Çizgi Ki- tabevi, Konya.
• YUSUPCAN, Yasin (2009), Türk Kültürünün Çin Kültürü Üzerindeki Etkileri, Turkish Studies, Vol: 4/3, Ankara.